Ljetnji je raspust, đaci sada nemaju školske obaveze, već su kod svojih kuća ili pak negdje na odmoru sa svojim porodicama ili društvom. No, kako se bliži septembar, kada školska godina ponovo počinje, stručnjaci sve više razmišljaju i razmatraju o strategijama kako đake bezbjedno “vratiti u škole”.
Nedavno su južnokorejski istraživači objavili studiju u kojoj su najprije identifikovali oko 5.700 ljudi koji su prvi prijavili simptome Covida 19 u svojim domaćinstvima. To je bilo u periodu između 20. januara i 27. marta, kada su škole bile zatvorene, a potom su pronašli više od 59.000 osoba iz njihovih kontakata. Ispitali su sve kontakte u domaćinstvu, bez obzira na simptome, ali su testirali samo simptomatske kontakte van domaćinstva.
Rezultati do kojih su došli pokazuju da deca mlađa od 10 godina znatno rjeđe prenose virus nego odrasli, dok oni uzrasta između 10 i 19 godina mogu da šire virus barem kao i odrasli. Oni upozoravaju da se starija djeca uglavnom ponašaju kao odrasli, više se druže sa vršnjacima, za razliku od mlađe djece, ali nerijetko imaju iste nehigijenske navike kao i mlađa djeca.
Takođe, nekoliko studija iz Evrope i Azije sugerisalo je da se mlađa djeca ređe zaražavaju i šire virus, ali je većina tih studija urađena na malom uzorku. Ipak, i njihovi rezultati pokazuju da djeca mlađa od 10 godina upola manje šire virus nego odrasli. To objašnjavaju činjenicom da deca uglavnom izdišu manje vazduha (samim tim manje virusa u vazduhu), ili zato što taj vazduh izdahnu bliže tlu, čineći manje vjerovatnim da ga udahnu odrasli.
Ali, šta sa školama?
Uprkos tome, broj novih infekcija koje potiču od djece može porasti kada se škole ponovo otvore, upozorili su autori junžnokorejske studije. To je pokrenulo žestoku raspravu o ponovnom otvaranju škola i goruće pitanje – da li i kako deca šire virus na druge. Neke zemlje poput Danske i Finske uspešno su otvorile škole, ali druge, poput Kine, Izraela i Južne Koreje, morale su da ih ponovo zatvore.
Stručnjaci smatraju da je južnokorejska studija jedna od najboljih koje su do sada urađene na tu temu i da bi rezultate trebalo razmotriti u daljem organizovanju školstva. Epidemiolog s Univerziteta Kolumbija u Njujorku Džefri Šaman kaže da, iako nova studija ne nudi konačne odgovore, otvaranje škola i mešanje učenika sa nastavnicima i drugim učenicima može da poveća zarazu u zajednici.
S tim je saglasan i epidemiolog prof. dr Zoran Radovanović.
– To jeste rizik – u školama su djeca blizu jedni drugima, druže se i očekuje se da će biti povećano prenošenja virusa. Takođe, studenti se vraćaju iz svojih mesta u univerzitetske centre i samim tim to vodi rasijavanju klica. Ako negdje postoji zarište, primera radi u Vranju, pa student dolazi u univerzitetski centar u Beogradu ili Nišu, tu se javlja opasnost od širenja virusa, pogotovo u amfiteatrima i studentskim domovima – kaže za Blic prof. dr Radovanović.
Zbog toga smatra da bi u drugoj polovini septembra ili oktobru mogao da se poveća broj oboljelih u našoj zemlji, ali da bi veći talas epidemije uslijedio krajem jeseni.
Zbog čega mala djeca rjeđe šire virus? Kako ističe prof. dr Radovanović, nije novost da djeca mlađa od 10 godina ređe prenose virus korona.
– To su još Kinezi pominjali. Naime, kod mlađe djece češće se otkriva virus bez ikakvih simptoma. Ako neko ima blag ili neprimijetan oblik infekcije, onda ima i manje klica. Kako deca češće nemaju simptome – ne kašlju i ne kijaju, manja je vjerovatnoća da će drugog da zaraze. Efikasan prenosilac klica je onaj koji izlučuje dosta kapljica – objašnjava prof. dr Radovanović.
Kako kaže, vidjeli smo da tinejdžeri mogu da završe na intenzivnoj njezi i na respiratorima, dok je za mlađe od 10 godina to opisano u izuzetno rijetkim slučajevima.
– S druge strane, tinejdžeri i odrasli koji nemaju simptome su mobilniji. Oni ne znaju da su bolesni, pa rasejavaju zarazu. To se odnosi na sve periode, bilo da su u školi ili na raspustu – napominje epidemiolog Radovanović.
Virus će biti s nama i u septembru
Direktorka “Batuta” Verica Jovanović istakla je da zdravstvene institucije u Srbiji rade na pripremanju plana preventivnih mjera u sprečavanju širenja virusa na jesen. Ona je istakla da se te mjere odnose i na škole i fakultete.
– Ne može se reći da virusa neće biti u septembru, činjenica je da će on biti sa nama, sada je cilj da se broj inficiranih do jeseni što pre smanji – istakla je Jovanovićeva.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu