Pripreme su uveliko u toku, u Jablanici vlada pravo opsadno stanje, a organizatori se hvale da će im doći nekoliko hiljada gostiju iz svih krajeva bivše Jugoslavije. Ipak, tog dana u Jablanici neće biti njihove prve komšije i saborci iz Drugog svjetskog rata partizani iz Republike Srpske, sa kojima su već godinama u tihom ratu.
Rade Đajić, predsjednik gradskog SUBNOR Banjaluka, kaže da niko od banjalučkih partiuzana i antifašistae neće putovati u Jablanicu jer nisu dobili “ni pozivnicu ni program rada”.
– Uostalom, i da dobijemo poziv, ne možemo ići, nemamo mi para za to – kaže Đajić.
Posvađani
Javna je, tajna, međutim, da su partizani u BiH, koji su u mladosti rame uz rame jurišali na Hitlera, odavno posvađani i podijeljeni po entitetskoj, pa i po nacionalnoj osnovi. Čak su podijelili i slavne bitke.
Godišnjicu Sutjeske slavi SUBNOR RS, a godišnjicu Neretve federalni SUBNOR. U međuvremenu se povremeno prepiru i preko medija, uglavnom o karakteru i psoljedicama rata iz devedesetih, u kome oni, zbog godina, uglavnom nisu ni učestvovali.
Kao i ranijih godina, organizatori partizanskog sastanka na Neretvi su SABNOR BiH, Udruženje antifašista i boraca NOR Jablanica, jablaničko Društvo „Josip Broz Tito“ i Muzej „Bitka za ranjenike na Neretvi“ Jablanica, uz pokroviteljstvo opštine i Federalnog ministarstva boračko-invalidsku zaštitu. Dakle, svi iz Federacije BiH, a njihove kolege iz Republike Srpske, po svemu sudeći, neće da im se “miješaju u posao”, pa će, ako neko i dođe u Jablanicu, posmatrati sve sa “pristojne udaljenosti”.
Inspiracija za umjetnike
Bitka na Neretvi, u kojoj su partizani, boreći se protiv tri puta brojnijeg i znatno nadmoćnijeg neprijatelja, spasili nekoliko hiljada ranjenika i Vrhovni štab i tako faktički, u gotovo nemogućim okolnostima, sačuvali oslobodilački pokret.
Ova bitka, poznata po rušenju mosta na Neretvi i prelasku kolona preko srušene konstrukcije, bio je inspiracija mnogim umjetnicima. O ovoj bici 1969. je Veljko Bulajić snimio najspektakulariniji partizanski film u istoriji SFRJ, u kome su, između ostalih glumili Franko Nero, Jul Briner, Silva Koščina, Setrgej Bondarčuk i sve vodeće jugoslovenske filmske zvijezde. Plakat za ovaj film je kreirao Pablo Pikaso.
Danas, nakon skoro 50 godina, u toku je bitka za nasljednika za prava na ovaj film, koji svojataju i Hrvatska i Srbija i BiH.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu