Od tada se spekuliše šta bi ona mogla da znači, a najbrojniji su oni koji iza svega vide “model dvije Njemačke” ali i napominju da za kosovski čvor treba da se nađe originalna mustra.
Dva sata trajao je naprečac zakazani razgovor predsjednika Srbije Aleksandra Vučića sa izaslanicima EU, Emanuela Makrona i Olafa Šolca, Jensom Pletnerom i Emanuelom Bonom .
– Razgovor nije bio lak – otkrio je Vučić, ali i dao naznake u kom pravcu bi sljedeći susreti, ako ih bude, mogli da teku.
– Predložena je nova armatura pregovora s Prištinom, a u narednim danima biće mnogo više pritisaka da se dođe do rješenja koje bi Srbija prihvatila – kazao je Vučić.
Pitanje je šta ta armatura znači, novu ideju ili rješenje po ugledu na neke ranije? Ili je ključ u konstruktivnom pristupu, imajući u vidu tešku polaznu osnovu: Srbija ne priznaje Kosovo, a Kosovo ne odustaje od nezavisnosti.
Steže se obruč oko Srbije
Govoreći o tome, nekadašnji diplomata Vladislav Jovanović kaže za Blic da je očigledno da se obruč sve jače steže oko Srbije, ali i da Zapad iskorišćava ratnu situaciju u Evropi kao krunski argument za postizanje dogovora.
– Francuzi imaju izreku, “Što se više mijenja, sve ostaje isto”. Mislim da se ta armatura o kojoj je predsjednik Vučić govorio odnosi na model dvije Njemačke. Ali, ima manjkavosti, on se odnosio na isti narod, a u našem slučaju u pitanju su dva naroda. I još važnije, kada su počeli sa tim rješenjem, imali su u vidu da će se kad tad desiti spajanje, što na kraju i obistinilo – napominje Jovanović.
Iskusni diplomata podsjeća da su se ranije spominjali i Kiparski model, ali da ga je EU odbacila, kao i model Hong Konga.
– Berlin je glavna tačka iz koje se vrši pritisak za rješavanje ovog pitanja. To pomaže i da se lakše odupiru Putinu, ali oni od Srbije traže ono što ni od koga ranije nije, da se odrekne svoje teritorije. Rješenje može da bude u nekoj vrsti unije, koja bi podrazumijevala da Kosovo dobije manje od nezavisnosti ali da ima punu unutrašnju slobodu organizovanja sopstvenog života a da spoljne elemente nezavisnosti ima Srbija – napominje Jovanović.
Dok se ne iskristališe šta će biti novi momenti u dijalogu, evo koji su se sve modeli do sada spominjali:
Model dvije Njemačke
Model dvije Njemačke oslanja se na primjer Zapadne i Istočne Njemačke, koje su nastale nakon Drugog svjetskog rata u vrijeme blokovske podjele svijeta. Ključno je da se nisu međusobno priznavale, ali su bile članice Ujedinjenih nacija i na tom putu se nisu međusobno blokirale. Kao jedno od rješenja prvi put je spomenut 2007, a iznio ga je Volfgang Išinger tadašnji predstavnik EU.
Švajcarski model za Kosovo
Diplomate upućene u aktuelna dešavanja kažu da je teško sprovodiv jer bi Srbija trebalo da prihvati realnost kosovske nezavisnosti.
Kiparski model
Uporedo sa ovim, može se čuti da se nudi Kiparski model, koji podrazumijeva zamrznuti konflikt između dvije zavađene etničke grupe, pri čemu bi jedna drugu “priznavale” onoliko koliko je potrebno za normalno funkcionisanje teritorije, ali praktično bi postojala dva paralelna sistema.
Recimo, to bi moglo da znači da Srbija zajedno sa Kosovom uđe u EU, ali da na teritoriji KiM ne primjenjuje evropsko zakonodavstvo do konačnog sporazuma između Srbije i kosovskih Albanaca. Ipak, mnogo puta do sad smo čuli Vučićevu izjavu da “zamrznuti konflikt” nije odgovarajuće rješenje.
Model Hongkonga
Ovaj model podrazumijeva da Kosovo dobije najširu moguću autonomiju, ali u okviru Srbije. Model Hongkonga ne bi bio i konačni, već oročen na određeni vremenski period.
Manjkavost je činjenica da druga strana, Priština, odbacuje ovu ideju, a ni međunarodna zajednica ga ne smatra za podesno rješenje.
Model Južnog Tirola
Problem nastao nakon Prvog svjetskog rata i odvajanja Južnog Tirola od Austrije i pripajanja Italiji riješen je Pariskim sporazumom, tako što su data široka prava njemačkoj manjini.
Uvedena je ravnopravnost oba jezika, nastava na maternjem jeziku u osnovnim i srednjim školama, dvojezično obilježavanje topografskih naziva. U Južnom Tirolu živi oko 35 odsto Nijemaca i oko 60 odsto Italijana, a problem je što etnička struktura na Kosovu različita, ali i što su sve strane konstruktivno učestvovale u rješenju situacije što u dijalogu Beograda i Prištine nije rješenje, piše Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu