Uzroci astme nisu sasvim poznati i ne mogu se uvijek u potpunosti identifikovati. Ono što je, međutim, poznato jesu faktori rizika za pojavu ove bolesti, a to su nasljedna sklonost, izlaganje supstancama i česticama iz okoline koje mogu da izazovu nadražaj disajnih puteva ili alergije, pridružene alergijske bolesti kao što su alergijski rinitis, polenska groznica, ekcemi…
Astma se može javiti u bilo kom životnom dobu, a težina bolesti s vremenom može da se mijenja. Nikada ne može da se izliječi, ali uz redovnu terapiju pacijenti sa astmom mogu da vode potpuno normalan život.
Najčešće se pojavljuje u ranom djetinjstvu
Sama po sebi, astma nije nasljedna bolest, već je nasljedna sklonost ka razvijanju alergije na spoljne i unutrašnje faktore sredine, na sastojke hrane, lijekove, vještačke supstance i slično. Prve naznake da dijete ima genetsku sklonost ka alergiji jeste pojava suve, hrapave kože u najranijem uzrastu. Tada sumnjamo na ekcem kod djeteta i na moguću genetsku predispoziciju ka alergijama, a to su nam sve faktori rizika za kasniju pojavu alergije gornjih i donjih disajnih puteva. To je takozvani alergijski marš, odnosno kaskada u razvoju i pojavi alergijskih simptoma – kaže profesor dr Zorica Živković, pedijatar-pulmolog.
Prema njenim riječima, astma je vodeća hronična bolest kod djece, javlja se kod pet do 20 odsto mališana i uz porast alergija na hranu, može se reći da se razvija po tipu epidemije.
– Alergijski rinitis, ako se ne prepozna na vrijeme, ako je nedovoljno liječen ili zanemaren, nosi ogroman rizik za razvoj astme ili za akutno pogoršanje astme. Takođe, loše kontrolisani alergijski rinitis utiče nepovoljno i na kontrolu astme. Zato u našoj praksi savjetujemo da se kod svih pacijenata sa simptomima alergijske kijavice uradi i ispitivanje na postojanje astme ili bronhijalne preosjetljivosti, te se započne adekvatan tretman u najranijim stadijumima. I naravno, kod djece sa astmom a koja se žale da uvijek imaju zapušen nos ili problem s kijanjem ozbiljno treba liječiti oba problema pošto će jedino tako kontrola simptoma biti moguća – ističe doktorka Živković.
Težina astme definiše se kontrolom simptoma i pogoršanjem i upotrebom antiastmatske terapije, koja omogućava kontrolu simptoma.
– Astma prema težini može biti intermitentna, perzistentna laka, perzistentna umjerena i perzistentna teška. Podjela astme po težini napravljena je na osnovu učestalosti dnevnih i noćnih simptoma, testova plućne funkcije, učestalosti korišćenja brzodjelujućih bronhodilatatora i broja posjeta ljekarima zbog akutnih pogoršanja.
Brojni predisponirajući faktori utiču na ispoljavanje, prognozu i na stepen težine oboljenja.
– Za razvoj ove bolesti neophodna je interakcija brojnih faktora rizika. U faktore rizika ubrajaju se: genetska predispozicija samog pacijenta, sklonost hiperreagibilnosti (pojačan, neadekvatan odgovor) disajnih puteva, intenzitet zapaljenskih procesa na površini disajnih puteva, gojaznost, pol, atopijski status i izloženost respiratornim virusima i aerozagađenju – navodi doktorka Živković, i dodaje da su i studije i istraživanja pokazale da veliki broj gena i njihovih međusobnih kombinacija utiču na pojavu i razvoj astme i rinitisa.
Gojazni slabije reaguju na terapiji
Promjena stila života, ishrane i smanjena fizička aktivnosti doveli su do porasta gojaznosti među djecom, a upravo je prevalenca i incidenca astme povećana kod gojaznih, naročito kod djevojčica koje su gojazne još u pubertetu.
– Mehanički efekat gojaznosti na respiratorne funkcije pluća, porast proinflamatornih medijatora u gojaznosti, hormonski i neurogeni uticaji neki su od potencijalnih faktora koji doprinose razvoju astme kod gojaznih osoba i, što je još bitnije, svi ovi negativni faktori onemogućavaju efikanost adekvatne terapije. Često se za gojaznu djecu sa astmom kaže da slabo reaguju na terapiju, da su im potrebne kombinovane forme lijekova ili visoke doze kortikosteroida – upozorava doktorka.
(Blic žena)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu