U naredna tri mjeseca je planirana eksperimentalna provjera rezultata kompjuterskih istraživanja u biohemijskim esejima u saradnji sa Hemijskim fakultetom Univerziteta u Beogradu – otkriva za Novosti, dr Sanja Glišić, rukovodilac projekta u Laboratoriji za bioinformatiku i računarsku hemiju Instituta “Vinča”.
Kako navodi, nastaviće se kompjuterska selekcija lekova za prenamenu, koji bi djelovali na druge terapeutske targete virusa SARS-CoV-2.
Lijekovi za prenamjenu će se birati tako da budu jeftini, netoksični i široko dostupni, sa posebnim težištem na lijekovima koji se proizvode u Srbiji, piše Blic.
Doktorka Glišić ističe da se ispituje i mogućnost prenamjene i monoklonskih antitijela za kovid 19, kao i vakcina. Brojne studije su pokazale da be-se-že vakcina protiv tuberkuloze ima zaštititni efekat i u slučaju kovida 19.
– Srbija je jedna od rijetkih zemalja koje proizvode ovu vakcinu – kaže dr Glišić. – Naša istraživačka grupa je radila komjuterske analize proteinskih komponenata be-se-že vakcine, koji objašnjavaju mogući molekularni mehanizam njenog djelovanja protiv kovida 19 i sugerišu njenu moguću modifikaciju u cilju efikasnijeg djelovanja protiv ove bolesti.
Ovi rezultati naših naučnika su objavljeni prošle godine u prestižnom naučnom časopisu Journal of Proteome Research.
Postojeće mogućnosti prevencije i liječenja kovida 19 su nedovoljne zbog nedostatka vakcina ili odobrene terapije lijekovima. Jedina mogućnost za brzi odgovor na pandemiju je, praktično, brza prenamjena postojećih lijekova. Upravo zbog toga, u okviru specijalnog programa istraživanja “Kovid 19”, Fond za nauku Srbije finansira projekat COVIDTARGET. Nosilac istraživanja je Institut za nuklearne nauke “Vinča” – Laboratorija za bioinformatiku i računarsku hemiju, u saradnji sa Hemijskim fakultetom Univerziteta u Beogradu i Nacionalnom laboratorijom za pretkliničke studije Univerziteta u Teksasu i Nacionalnom BSL3 laboratorijom Instituta za humane infekcije i imunitet u Galvestonu (SAD).
Dr Glišić kaže da prenamjena podrazumijeva da se za postojeći lijek, koji se nalaze u primjeni, odobri nova namjena za bolest za koju nije prvobitno razvijen. Od početka pandemije u bolnicama širom Amerike, Kine i Evrope u velikom broju kliničkih studija je, po ubrzanom postupku, u procesu prenamjene ispitan veliki broj odobrenih lijekova (antivirusnih, antiparazitskih, antikoagulantnih), ali dosad nije odobren nijedan za liječenje kovida 19.
– Uobičajeni razvoj novog lijeka traje desetak godina i košta oko dve milijarde dolara – objašnjava dr Glišić. – Ovaj pristup, u sadašnjoj situaciji, nije dovoljno brz.
Prenamjena lijeka uključuje sve korake kao i u slučaju razvoja novog lijeka. Prvi korak podrazumijeva selekciju potencijalnog lijeka protiv određene bolesti. Slijedi pretkliničko ispitivanje, u kojem se odabrani potencijalni lijek eksperimentalno testira “in vitro” u ćelijskim kulturama i “in vivo” u određenim životinjskim modelima date bolesti da bi se utvrdila njegova djelotvornost.
Sagovornica ističe da, nakon uspješnih pretkliničkih studija, selektovani kandidati za lekove ulaze u prvu fazu kliničkog ispitivanja, u kojoj se proveravaju mogući štetni uticaji na ljude. U drugoj fazi se ispituje terapijski efekat potencijalnog leka na datu bolest kod ljudi. Ako medikament nije toksičan za ljude i ako pozitivno deluje na određeno oboljenje, pristupa se trećoj, poslednjoj i najmasovnijoj fazi kliničke studije u kojoj se utvrđuje efikasnost lijeka.
– U slučaju prenamene nekog lijeka nakon što se, u pretkliničkim ispitivanjima utvrdi da neki već odobreni lijek deluje na bolest za koju nije registrovan, pristupa se odmah drugoj i trećoj fazi njegovog kliničkog ispitivanja – navodi dr Glišić. – Ako budu zadovoljeni kriterijumi, on se može koristiti za liječenje te bolesti. Ovo važi i za prenamjenu lijekova za liječenje virusa kovid 19, sa tim da se druga i treća faza kliničkog ispitivanja može provesti po ubrzanom postupku za kraće vreme i na manjem broju ispitanika, nego što je to uobičajeno.
Srbija, tako, već sledeće godine može da dođe do revolucionarnog otkrića – lijeka koji će zaustaviti pošast kovida 19.
Eksperimentalno pretkliničko testiranja kandidata za lekove selektovanih u Vinči, na ćelijskim kulturama i životinjskim modelima bolesti kovid 19, naši naučnici će obaviti u saradnji sa američkim kolegama.
– Za realizaciju ovih eksperimenata potrebno je imati posebno obučene stručnjake za rad sa visokopatogenim virusima i odgovarajuće opremljenu laboratoriju BSL3/4 – navodi dr Glišić. – U našoj zemlji trenutno ne postoje uslovi za izvođenje eksperimenata sa SARS-CoV-2 virusom, tako da će oni biti realizovani u saradnji sa američkim partnerom koji će snositi sve troškove ovog pretkliničkog testiranja. U eksperimentima će se koristiti prototipski SARS-CoV-2 virus i njegov agresivniji mutant D614G virus
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu