Jedan od kamena spoticanja u opoziciji proteklih mjeseci jeste priča o imenima eventualnih kandidata za najvažnije funkcije u Republici Srpskoj i BiH na sljedećim izborima.
I dok SDS i PDP već razmišljaju o funkcijama i imenima, iz DNS se ne slažu s tim, a istom se ranije usprotivio i poslanik Nebojša Vukanović. S druge strane, SPS, kao četvrta opoziciona parlamentarna stranka, još se nije oglašavala po ovom pitanju niti su imali sastanak sa ostalim opozicionim partijama na temu narednih izbora.
– Svako prerano ili jednostrano isticanje kandidatura nema i neće imati podršku DNS, jer je upravo takav jednostran potez najveća podrška koju Milorad Dodik može dobiti iz opozicije. DNS na to neće pristati – poručio je ovih dana potpredsjednik DNS Radislav Jovičić.
Dva koncepta
Vukanović se ranije požalio kako u Srpskoj postoje dva koncepta opozicionog djelovanja, a to su onaj koji zagovara on i onaj koji zagovaraju SDS i PDP.
– Imamo aktuelni koncept, koji se bavi samo zbrajanjem broja osoba u opoziciji, odnosno matematikom u smislu “ajde da skupimo sve, pa da pokušamo tako srušiti aktuelnu vlast”. Ne slažem se s tim konceptom, jer smatram da nosioci promjena moraju biti nova i mlada lica koja nisu ogrezla u kriminal, korupciju, i koja neće praviti trule kompromise kako bi po svaku cijenu došli na vlast – objasnio je Vukanović.
I nije ovo jedino u čemu se ne slažu u opoziciji. Ranije su pojedini funkcioneri PDP otvoreno pobunili zbog koaliranja sa DNS tvrdeći kako su do juče bili u vlasti, pa nemaju povjerenje u njih, a slične priče mogle su se ranije čuti i za SPS.
Umjesto ujedinjeni oko određenih programskih principa i ciljeva, opozicija u Srpskoj je, čini se, trenutno najviše ujedinjena oko rušenja režima Milorada Dodika.
Da velike opozicije koje su ujedinjene jedino oko rušenja vlasti mogu biti dvosjekli mač najbolje oslikava primjer iz Crne Gore, gdje se pred protekle izbore ujedinilo nekoliko stranaka čiji je zajednički cilj bio rušenje režima Mila Đukanovića.
Nakon što su srušili režim i formirali vlast na površinu su isplivali njihovi unutrašnji sukobi i neslaganja oko brojnih pitanja, pa su se okrenuli jedni protiv drugih.
Koliko su stabilne i koliko imaju šanse velike opozicije ukoliko ih ne veže ništa osim želje da sruše vlast? I da li bi opozicija u Srpskoj, ukoliko svako bude vukao na svoju stranu i ne napravi kompromis, mogla da zavši kao ona u Crnoj Gori?
Ideologija
Politički analitičar Velizar Antić ističe da političke partije same po sebi predstavljaju jedan politički subjekt sa svojim ideologijama, članovima, rukovodstvom, pa je jasno da će njihov odnos prema drugim političkim partijama zavisiti od svih ovih činilaca.
– Da sve ove partije imaju istu ideologiju, program i ciljeve za koje se zalažu, bile bi jedna partija, a ne više njih. Samim tim i njihovo grupisanje i pravljenje koalicija je prije svega vođeno interesom koje imaju. Taj interes je da s jedne strane više partija formira vlast jer nijedna nema snagu da samostalno vrši vlast. Ili s druge strane da partije koje se nalaze u opoziciji formiraju neku vrstu koalicije kako bi se zajedno suprotstavile vlasti i predstavile se kao alternativa – navodi Antić.
Koliko će biti snažne ove koalicije, kako dodaje on, opet zavisi od više faktora.
Antić ističe da, ukoliko su ideološki bliske, sasvim sigurno je da će i one biti bliže u sprovođenju politika za koje se zalažu.
– Ukoliko njihova rukovodstva imaju dobre odnose, to će uticati da razviju harmoničan odnos i odnos zasnovan na povjerenju, što će voditi i stabilnosti koalicije. Međutim, obično se u koalicijama nađu i partije koje nemaju iste ideološke i programske ciljeve, pa onda dolazi do šumova i narušenih odnosa unutar koalicije – navodi Antić.
Konsenzus
On kaže da ukoliko jedni dolaze s lijevog političkog spektra, a drugi su sa desnice, sasvim je jasno da će prije ili kasnije doći do razmimoilaženja u stavovima i njihovom ukupnom djelovanju. Upravo se ova situacija, dodaje Antić, javila u Crnoj Gori.
– U slučaju Republike Srpske, ukoliko ideološki posmatramo partije koje čine opozicionu koaliciju, vidimo da one imaju jako bliska ideološka i programska načela. I SDS, PDP i DNS dolaze sa desnog političkog spektra i predstavljaju partije koje se nalaze od desnog centra prema desnici. Jedini izuzetak je SPS, koja je, barem ideološki, s lijeve strane političkog spektra – navodi Antić.
Dodaje da su odnosi između rukovodstva SDS i PDP duži niz godina jako dobri, što daje dodatnu sigurnost te koalicije.
Odnosi s rukovodstvom DNS su, ocjenjuje Antić, bili loši iz proste činjenice jer je ta partija do prije pola godine bila u vlasti i da tek od prošlih lokalnih izbora traži svoje mjesto u okviru opozicije.
Kada se sve sabere, ističe Antić, stranke koje čine opoziciju uRepublici Srpskoj su u mnogo boljoj poziciji od stranaka koje su činile opozicionu koaliciju u Crnoj Gori prije avgustovskih izbora. Potencijalni problem unutar opozicione koalicije u Republici Srpskoj Antić vidi u kandidatima za najznačajnije funkcije na izborima.
– Ukoliko oko ovih imena dođu do konsenzusa bez većih turbulencija, vjerujem da će i na sljedećim izborima nastupiti mnogo složnije i imati veću šansu za uspjeh – zaključuje Velizar Antić.
Tačka pucanja
Politička analitičarka Tanja Topić ističe da je kod opozicije u Crnoj Gori bio osnovni cilj da sruše vlast, dok su u drugi plan stavili ideološke i programske razlike, kao i dugoročnu viziju o tome šta i kako dalje.
– To je suštinski problem djelovanja mnogih opozicionih stranaka. Kada je u pitanju Republika Srpska, opozicione stranke nastupaju vrlo pragmatično, u smislu da su se ujedinili oko jednog cilja, koji je za sve primaran, a to je rušenje vlasti. Međutim, rušenje vlasti samo po sebi, bez dubokog koncepta, vizije, ideje i programa, suštinski ne znači ništa – stava je Topićeva.
Ona ističe da tačka pucanja među političkim partijama uvijek može doći oko podjele fotelja. Malo je funkcija, dodaje Topićeva, a mnogo onih koji žele da sjednu na određeno mjesto.
– To može biti tačka pucanja i ako se ne osmisli dobra vizija i koncept, odnosno korak dalje nakon rušenja vlasti, onda to vrlo lako može da im se obije o glavu – ističe Tanja Topić.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu