Stevo kaže da je ostvarena njegova davnašnja želja, jer je Karađorđeva uloga tokom čuvene Mašićke bune 1806. godine bila veoma važna za jačanje borbe za oslobođenje. Ona je bila prva, velika srpska pobuna protiv turske vlasti u Bosanskom pašaluku.
Ovaj događaj više od dva vijeka nadahnjuje istoričare, ali i mještane, koji čuvaju legende i svjedoče o tom događaju.
– Ovdje je Karađorđe Petrović pronašao jatake, spremne za borbu protiv viševijekovnog zavojevača. To su bili knez Milutin Blagojević i sveštenik Jovičić, čije ime istoričari ne navode. Vijest o ustanku ubrzo se proširila Bosanskom Krajinom. To je bio nagovještaj i putokaz bosanskohercegovačkog ustanka, koji je 1878. godine donio slobodu čitavom srpskom narodu – ispričao nam je Stojnić.
Prvi ustanak protiv Osmanlija
Mašićka buna, smatraju istoričari, predstavlja prvi ustanak srpskog stanovništva protiv Osmanskog carstva na prostoru Bosanske Krajine. Na spomen-pločama, pored Karađorđeve biste, mještani Mašića i drugih potkozarskih sela imaju priliku da nauče važnu lekciju iz naše istorije, kazao je Stojnić za Srpskainfo.
On planira da početkom avgusta sazove Mašićane, goste iz drugih mjesta i svoje saradnike da svečano otkriju Karađorđevu bistu, koja dominira cijelim krajem.
– Ovdje su tragovi naših predaka, odavdje su krenuli hrabri Mašićani u borbu sa slobodu svoga roda. Njihova žrtva je golema. O tome se vijekovima pronosi priča, na tom usmenom predanju odrasle su mnoge generacije. Učesnici Mašićke bune protiv Turaka zaslužili su počast, a ova bista, koju je uradio slikar Mladen Stajčić, to sigurno jeste – kazao je Stojnić, pohvalivši saradnju i pomoć više ustanova i pojedinaca.
To su gradska uprava Gradiška, Zavičajni muzej, Srpsko društvo „Prosveta“, mašićka parohija SPC, Mjesna zajednica Mašići…
– Želim da mlade generacije čuvaju uspomenu na Mašićku bunu, koja je krupnim slovima upisana u slavnu srpsku istoriju. Spomenik treba da bude mjesto okupljanja i upoznavanja s djelima slavnih predaka. Veoma sam srećan, kao i cijela moja porodica, zato što će spomenik Karađorđu zasigurno svjedočiti o svome neimaru i graditelju – smatra Stevo Stojnić, ugledni mještanin Mašića, uspješan privatni preduzetnik i inicijator mnogih akcija u svom selu.
Jovan Jančić
Po pisanju Stojana Bijelića, hroničara Banjaluke i Bosanske Krajine, Mašićku bunu pojedini istoričari povezuju sa početkom djelovanja Jovana Jančića.
Bijelić je tridesetih godina 20. vijeka o tome objavljivao članke u “Vrbaskim novinama”. On navodi da je 1806. godine izbila buna u Mašićima, najvećem selu pod planinom Kozarom. Prema tom izvoru iz 1933. godine, Karađorđe je namjeravao da pobuni Bosansku Krajinu i stupi u kontakt s francuskim generalom Marmonom, koji je u to vrijeme zauzeo susjednu Vojnu Krajinu.
Međutim, Karađorđevi jataci nisu bili sposobni za ovaj poduhvat zato što je narod bio veoma siromašan i bez oružja. Izuzetak su bili Mašići, zbog boljeg materijalnog položaja od okoline. Kozara je pružala pogodno utočište za skrivanje, a Sava za prebjeg u Austriju u slučaju neuspjeha.
Poruke u kamenu
Na pločama od kamena, pored Karađorđeve biste, ispisane su poruke koje svjedoče o istoriji Mašića. Napisala ih je profesorka Radana Stanišljević iz Gradiške.
“Kozara odnjihala polje mašićko, rađali se i ginuli za slobodu borci, junaci, djeca Kozare, sinovi jednog sela – Mašića. Jurišali u vječnost 1806, 1834, 1914-1918, 1941-1945, 1991-1995. godine.”
Ovdje je, takođe u kamenu, uklesana zavjetna poruka kneza Lazara izrečena u kosovskom boju: “Zemaljsko je za malena carstvo, a nebesko uvijek i dovijeka”.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu