Ovo glasanje je stavilo u prvi plan oštar kontrast iako populisti igraju agresivno na nacionalističku kartu, mejnstrim lideri i dalje pokušavaju da prodaju svojim apatičnim glasačima održavanje kursa. Francuski predsjednik Emanuel Markon, jedan od glavnih figura evropskog establišmenta, smatra da je potrebno “više Evrope”, a ne manje. Ovi izbori su ključni za EU, jer će oblikovati kurs bloka za sljedećih pet godina, pa se tradicionalni lideri bore da osvoje glasove otuđenih birača.
– Ovi izbori su između graditelja i rušitelja. Da li će ljudi izaći da glasaju jer znaju šta je u pitanju? – pita Marietje Šake, holandska liberalka.
Mnogo desničarski populisti gledaju na izbore za EP kao na barometar koji pokazuje koliko je Evropa zaista bijesna i otuđena i ujedno ih vide kao na svoju najbolju šansu da prošire svoju moć u Briselu, sjedištu EU. Ne očekuje se da će populisti osvojiti većinu od 751 mjesta u EP, ali analitičari predviđaju veliki preokret koji će zasigurno omesti evropsku politiku.
– Po prvi put imamo smisleno populističko predstavljanje na evropskom nivou – kaže Mudžtaba Rahman, direktor Evroazijske grupe za Evropu.
Ruske veze
Populistička scena je raznolika kao i sama Evropa – od “žutih prsluka” u Francuskoj do desničarske Alternative za Njemačku i italijanskog Pokreta pet zvijezdica. Desničarski populisti već nedjeljama se razbacuju po Evropi, ujedinjujući se i predstavljajući kao ujedinjeni front koji će ostvariti veliku pobjedu na izborima za EP.
Posljednje ujedinjenje dogodilo se u subotu uveče u Milanu, kad su zamjenik premijera Italije Mateo Salvini i Marin Le Pen, ikona francuske desnice, održali zajednički skup sa još desetak drugih populističkih lidera. Oni su se zajedno okomili na EU, imigrante i Islam i obećali novu zoru nacionaliste ere. Međutim, nisu ni pomenuli skandal koji je otkriven u Austriji proteklog vikenda i doveo do kolapsa koalicine vlade, nakon što je zamjenik desničarskog kancelara Štrahe uhvaćen kako obećava ustupke ženi koja se predstavila kao ruska investitorka. Ovo samo pokazuje koliko je Rusija povezana sa mnogim populističkim partijama, piše Njujork tajms.
Salvini dons #Putin t-shirt in Strasbourg http://t.co/sCYj0zcebZ pic.twitter.com/pQg1p8jdup
Ruptly (@Ruptly) June 12, 2015
– Ono što je neobično je koliko mnogo ovih nacionalističkih pokreta ide na ruku Rusiji, a ne svojoj zemlji – kaže Tom Tugendat, konzervativni poslanik u Velikoj Britaniji.
Prerano je znati da li će austrijski skandal uticati na izbore za EP, koji počinju u četvrtak, a završavaju u nedjelju. Prije proteklog vikenda Rusija nije bila nikakvo pitanje na izborima, ali su bliske veze između austrijske Partije slobode i ove zemlje teško anomalija. Salvini, lider italijanske populističke Lige, dugo hvali ruskog predsjednika Vladimira Putina, a jednom je na sastanak u EP obukao majicu sa njegovim likom. Le Penova je proruskih stavova a njena desničarska partija nedavno je primila zajam od ruske državne banke.
Godinama je Putin kultivisao odnose sa ekstremističkim partijama u Evropi, kako bi podstakao političku fragmentaciju EU. Dok su mnoge mejnstrim partije starog kontinenta izrazile oprez i nepovjerenje, populisti u pozvali na bliže veze sa Rusijom, koja je vidno zainteresovana za ishod izbora u EP.
Populisti bi mogli osvojiti 180 mjesta
Evropska politika se rasparčava od finansijske krize 2008, a populistički bijes produbio se nakon pritoka imigranata iz Afrike i Bliskog istoka. Antisemitizam je u usponu, dok anti-elitistički i anti-imigrantski stavovi ostaju akutni. Nacionalistički pokreti jačaju, dok nekad marginalizovane neofašističke partije postaju sve glasnije.
Fijasko sa Bregzitom je umanjio privlačnost napuštanja bloka, populisti su odlučni da ga potkopaju – iznutra. Iako su se populisti jednom zavjetovali da će uzdrmati Uniju, ipak su omekšali svoje planove kako bi ugodili javnom mišljenju. Ankete u članicama EU – osim Velike Britanije – pokazuju da glasači kad nisu srećni sa okolnostima žele da promjene blok a ne da ga unište. Zato lideri poput Salvinija i Le Penove pričaju o promjeni EU iznutra.
Čak i ako različite populističke grupe osvoje značajan broj mjesta u EP, analitičari sumnjaju da će osnovati moćnu koaliciju, s obzirom na ego i ideološke razlike. Salvini pokušava da se predstavi kao prirodni vođa, a nedavno je objavio alijansu populističkih, desničarskih, anti-imigracionih i evroskeptičnih partija nazvanu “Ka Evropi zdravog razuma”.
Ankete govore da bi populističke partije mogle osvojiti 180 mjesta u EP, što je dovoljno da stvore ozbiljne poteškoće.
– Prava priča je fragmentacija i ono što će se desiti u centru. Populisti se neće složiti oko ničega. Ali mogu stvoriti haos – kaže Šake.
Strah od nacionalizma
Ako se ne pazi, kako zaključuje Blumberg, zaraza populizmom će postepeno zahvatiti evropski identitet kao demokratske unije zasnovane na zajedničkim vrijednostima i oslabiti uticaj EU na svjetskoj sceni.
Populistički lideri koriste frustraciju stanovništva političkim elitama, koje predstavljaju kao korputivne i indiferente za dnevne probleme glasača. U korist im ide i poljuljano povjerenje građana u tradicionalne partije. Da bi obuzdali rast populizma, evropski lideri moraju pokazati veću osjetljivost za probleme lokalne politike i predstaviti konkretna rješenja problema koji uzrokuju spor – uključujući ekonomiju i radna mjesta i reformu imigracionog sistema. Političke i ekonomske reforme i na nacionalnom i na panevropskom nivou mogu povratiti povjerenje u tradicionalne partije i smanjiti privlačnost populizma.
(Blic)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu