Detaljno razrađen i pokrenut odmah nakon što je kosovski predsjednik Hašim Tači obznanio ideju o “korekciji granica”, taj plan ima samo jedan cilj potpuno preuzimanje srpskog djela grada – i administrativno i faktičko. Na drugom nivou, to je i svojevrsna poruka Srbima koji tamo žive.
Nekoliko je koraka koje su Albanci povukli u posljednjih šest mjeseci, a koji nedvosmisleno pokazuju da se uveliko odvija pokušaj ukidanja sjevernog djela grada nad kojim oduvijek Srbi imaju kontrolu. U konačnici, prema ideji albanskih lidera, Kosovska Mitrovica bi trebalo da bude jedna cjelina, sa Albancem kao gradonačelnikom na čelu, a čitav prostor, pod dirigentskom palicom takozvanog gospodara Kosova, aktulenog predsjednika kosovske skupštine Kadrija Veseljija, da pretrpi i značajne fizičke promjene kroz sprovođenje takozvanog projekta Nova Mitrovica. Srbi iz Kosovske Mitrovice ostali bi praktično “opkoljeni” u tom najnovnijem albanskom projektu.
Ali, krenimo redom.
U prvom koraku, kada je Tači javno izgovorio da je njegov cilj korekcija granica i kada su otvorene priče o podjeli, ostalo je nejasno da li ta ideja uključuje sve četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru Kosova (Zvečan, Zubin Potok, Leposavić, sjeverna Mitrovica). Niko, ni u Prištini, ni u Beogradu gdje se takođe pominjalo takozvano razgraničenje nije otvoreno govorio o statusu Kosovske Mitrovice, grada podjeljenog po etničkoj lini na južni i sjeverni dio prirodnom linijom razgraničenja – rijekom Ibar.
Upad na srpsku teritoriju
Stvari su, međutim, dobile novo lice nakon upada specijalnih jedinica kosovske policije ROSU na sjever grada u novembru prošle godine. Drakonske takse na srpske proizvode od 100 odsto koje je uvela Priština, taj nasilni upad, kao i hapšenje Srba koje Priština sumnjiči za ubistvo Olivera Ivanovića, dovele su do toga da kosovski zvaničnici polako počnu da otvaraju karte.
S jedne strane, pokazalo se da bez posljedica mogu da krše postignute dogovore i silom upadaju na teritoriju sa većinskim srpskim stanovništvom, a sa druge stigao je svojevrstan zahtjev za ujedinjenjem Mitrovice, skovan u južnom dijelu grada od strane tamošnjeg gradonačelnika Agima Bahtirija.
Skupština opštine južna Mitrovica, pretežno nastanjene Albancima, u novembru je podržala Bahtirijevu inicijativu da se od privremenih prištinskih institucija zatraži izmjena Zakona o administrativnim granicama između lokalnih zajednica s ciljem spajanja sjevernog i južnog dijela Mitrovice.
Ova inicijativa, čiji je idejni tvorac Bahtiri, došla je u vakumu nastalom kada su četiri gradonačlenika srpskih opština podnijeli ostavke zbog neslaganja sa drakonskom i represivnom politikom Prištine i kada je, sjeverne Mitorvica praktično ostala obezglavljena. U prvom trenutku inicijativna je djelovala šaraltanski.
Predsjednik Srpske liste Goran Rakić i donedavni gradonačelnik sjevernog dijela Kosovske Mitrovice, rekao je da deklaracija o ujedinjenju dva dijela Mitrovice koju je donijela opština južna Mitrovica nema nikakvu pravnu osnovu. Ni Albanci nisu podržali Bahtirija, ili su se samo pravili nevješti. Portparol prištinskih institucija Donjeti Gaši rekao je tada da prištinske institucije ne znaju ništa zvanično o inicijativi Bahtirija. I u AKR, stranci šefa kosovske diplomatije Bedžeta Pacolija, kojoj pripada Bahtiri, rekli su da je riječ “o individualnoj inicijativi”. Takva odluka, cijenili su stručnjaci, nezakonita je jer nije u nadležnosti jedne opštine.
– U ime građana, u ime onih koji ne mogu da se vrate u svoje domove, ali i u ime onih Srba koji su nezadovoljnni paralelnim srpskim institucijama. Peticiju su, dakle, podržali i Srbi. Zahtjevam da se ova peticija usmjeri prema nadležnim institucijama i da se odluka o statusu jedinstvenog grada, bez nacionalnih razlika, donese što prije – poručio je Bahtiri govoreći o peticiji koju je potpisalo 16.000 građana.
Zanimljivo je da Bahtiri ističe kako među potpisnicima praktičnog “brisanja” sjeverne Mitrovice ima i Srba.
Međutim, tri mjeseca kasnije, ideja nekog ko se u prvom trenutku učinio kao, prosto bahat, sada je zvanična politika Prištine, iza koje je stao i Hašim Tači.
Tači je, ovih dana boraveći u Davosu napisao na Fejsbuku da se sastao sa Bahtirijem, te da su zaključili da su “građani rekli svoju riječ”, takođe referišući o peticiji. Poručio je i da je sada vrijeme da “djeluju institucije, vlada, skupština i predsednik”, čime je faktički taj zadatak preuzeo na sebe, a Priština prije Beograda objavila svoje planove sa Mitrovicom: žele cijelu za sebe.
Govoreći o teritorijalnom razgraničenju sa Srbijom, rekao da će Mitrovica, Trepča i Gazivode ostati dio Kosova i nakon eventualnog potpisivanja svobuhvatnog sporazuma o normalizaciji odnosa Beograda i Prištine.
Plan gosodara Kosova
Kruna ove agresivne ideje trebalo bi da bude takozvani projekat Nova Mitrovica, koji je uoči čitavog procesa obznanio upravo Veselji. Kontroverzni predsjednik kosovske skupštine predstavio je nedavno plan za “velike investicije” u okolini Kosovske Mitorovice. Gradnja višespratnica, parkova i škola, uređenje korita reke, obnova stadiona… Međutim, plan podrazumijeva radove i sa lijeve i desne obale Ibra. Drugačije rečeno, prostire se na teritoriju sjevera Kosova.
Konkretno, ovaj projekat se, s jedne strane, proteže od Mitrovice do Bošnjačke Mahale (u sjevernom dijelu Mitrovice) i Zvečana, a sa druge strane nastavlja se na sela Zupče i Košutovo. Obuhvata i sela Suvi Do, Gušavce i Vinarce, u blizini rijeke Ibar, ali i u njihovoj dubini.
Da bi se taj plan realizovao, cijela oblast morala bi da bude proglašena za visoku građevinsku zonu. Dakle, pod krinkom dobre namjere i unapređenja čitavog grada, (jer ko bi odbio investiciju?) Veselji je planirao da sjevernu i južnu Mitrovicu uveže novcem i time obaveže obje strane na ujedinjenje.
I u Beogradu su ovu njegovu inicijativu brzo prozreli. Kako je tada za Blic rekao ministar spoljnih poslova Ivica Dačić pričom o investicijama Albanaca u Kosovsku Mitrovicu Priština pokušava da ostvari prodor na sjever Kosova.
– To nije moguće dok se ne riješi pitanje Zajednice srpskih opština, naveo je tada Dačić.
Ekskluzive: Projekti i Kadri Veselit për “Mitrovicën e re”
Ekskluzive: Projekti i Kadri Veselit për “Mitrovicën e re”Tema e Dialogut Kosovë-Serbi, ditëve të fundit, ka prodhuar një debat të nxehtë në opinion, pas raportimeve dhe deklarimeve të ndryshme për mundësinë e ndarjes së Kosovës dhe shkëmbimin e territoreve. Shqetësimi më i madh është ai që Serbia do të tentojë që kufirin ta vendosë në Lumin Ibër. Por, këto teori duket se nuk ekzistojnë për Kadri Veselin. Lideri i PDK-së, siç mëson RTK, ka ideuar një plan për investime të mëdha në Mitrovicë – të cilat do të shtrihen në të dyja anët e Lumit Ibër. Televizioni ka siguruar një projekt, i cili quhet “Mitrovica e Re”, dhe që burimet thonë se është i menduar muaj më parë nga Kadri Veseli. Ky plan parasheh renovimin e tërësishëm të Stadiumit “Adem Jashari”, zgjerimin e parkingut të tij, ndërtimin e një Aqua-Parku përreth kësaj hapësire, si dhe ndërtimin e objekteve kolektive të banimit përreth Liqenit Artificial. Por, pjesa më ambicioze e këtij plani të ideuar nga Veseli – kalon përtej Lumit Ibër, i cili mund të nxisë reagime nga Serbia. Në fshatrat Suhodoll, Gushavc dhe Vinarc, përskaj Lumit Ibër, por edhe në thellësi të tyre, parashihet të ndërtohen objekte të larta banimi, nga 3 deri në 7 kate. Gjithashtu, në këtë hapësirë, pritet të ndërtohen edhe shkolla, terren sportive dhe qendra mjekësore. Projekti parasheh edhe rregullimin e shtratit të Lumit Ibër dhe hapësirës për këmbësorë dhe biçikleta. Në njërën anë, ky projekt shtrihet nga Mitrovica – te Mëhalla e Boshnjakëve e Zveçan, dhe në anën tjetër vazhdon deri në Zupç e Koshtovë. Në mënyrë që ky plan të realizohet, e gjithë zona duhet të shpallet Zonë për Ndërtim të Lartë. Ky projekt do të prezantohet nga Partia Demokratike e Kosovës në Kuvendin Komunal të Mitrovicës. Te enjten, Veseli ka vizituar Stadiumin “Adem Jashari” në Mitrovicë, ku edhe ka prezantuar projektin për renovimin e tërësishëm të tij. Veseli përsëriti qëndrimin e tij se nuk do të ketë ndarje të Kosovës.Autor: Besart Galica
Posted by RTK on Saturday, August 11, 2018
Šta zapravo hoće Albanci
Stefan Surlić, doktorand i asistent na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu objasnio je razloge zbog kojih se Tači sada odlučio da podrži ideju koja je inicijalno predstavljena kao Bahtirijeva.
– Tači podržava ideju o ujedinjenju Mitrovice iz dva razloga. Prvo, da uoči nastavka pregovora afirmiše temu koja će potisnuti domaće nezadovoljstvo eventualnim ukidanjem taksi. Drugo, da ponovo oživi prijedlog razgraničenja u kome po njegovoj zamisli Mitrovica i Gazivode ostaju na Kosovu, dok bi ostatak sjevera potpao pod kontrolu Srbije – kaže Surlić.
Surlić dodaje i da ujedinjenje Mitrovice znači potpuno odustajanje od formiranja Zajednice srpskih opština, ali i korak dalje – umanjivanje dosadašnje autonomije koju Srbi uživaju u skladu sa Ahtisarijevim planom i važećim zakonima Prištine.
Bahtiri hoće da bude sultan
Tačan zahtjev koji je Bahtiri iznio, zapravo i zvuči pomalo lično, kao što su mu u prvom momentu zamjerili iz vrha tzv Kosova. Naime, sve je počelo kada je on na svom Fejsbuk profilu napisao: “Vrijeme je da ispravimo greške i da povratimo sjeverni dio grada a da ja budem gradonačelnik ‘ujedinjene’ Mitrovice.”
“Ja da budem gradonačelnik”, u toj rečenici zvučnije je od ideje o ujedinjenju, te je bilo lako podsmjehnuti se i odbaciti inicijativu.
Ipak, sada postaje jasnije da je, sasvim moguće, to i bio dugoročan plan kosovskih zvaničnika: plasirati ideju tako da joj se ne prida previše značaja, ali istovremeno “ubaciti crva”.
(Blic)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu