Misterija je otkrivena kada su naučnici pokušali da razriješe zašto u Panami ima tako malo aktivnih vulkana, iako se nalazi na Centralnoameričkom vulkanskom luku, gdje se Kokos tektonska ploča podvlači pod Sjevernoameričku, Karipsku i Panamsku tektonsku ploču.
Naučnici su proučavali geohemiju tog regiona, prikupljajući vulkanske stijene, kao i uzorke gasa i tečnosti iz vrelih izvora. Tako su otkrili da se stijene iz omotača Zemljinog jezgra iz okoline Galapagoskih ostrva, mogu naći i u blizini Paname, iako ne bi trebalo da budu tu.
Stijene iz omotača Zemljinog jezgra „prešle“ 1.600 kilometara
Pošto nije bilo jasnog naučnog odgovora kako su stijene „prešle“ više od 1.600 kilometara od Galapagoskih ostrva do Paname, naučnici su se posvetili seizmičkoj slici omotača jezgra, mapirajući uz pomoć talasa zemljotresa šta je ispod površine Zemlje, piše Lajvsajens.
Izračunavanja uz pomoć kompjutera sugerisala su da se u Kokosovoj tektonskoj ploči nalazi do sada neotkriveni prolaz, na dubini od oko 100 kilometara. Upravo taj prolaz mogao bi da bude objašnjenje kako su stijene prešle put od 1.600 kilometara i zašto u Panami nema vulkana.
Dejvid Bekert sa Vuds instituta za okeanografiju u Masačusetsu, jedan od autora studije objavljene u Zborniku radova nacionalne akademije nauka SAD, kaže da duboko ispod Paname, postoji „prozor“ kroz tektonsku ploču, koji omogućava prolazak materijala iz omotača Zemljinog jezgra.
– On može biti rezultat prirodne, već postojeće pukotine u Kokosovoj tektonskoj ploči, ili može biti rezultat podvlačenja te tektonske ploče pod druge. Tako taj skriveni otvor, koji se geofizičkim procesima povremeno pomjera ka središtu Zemlje i tokom te geološke subdukcije omogućava prolazak stijena.
Panama u središtu vulkanskoj pojasa, a nema vulkana
Inače, geološke subdukcije u tom Zemljinom regionu mogu da izazovu razorne zemljotrese, kakav je bio onaj 2017. godine u meksičkoj provinciji Čijapas.
U tom zemljotresu, snage 8,4 stepena Rihterove skale, 98 ljudi je izgubilo život, dok je više od 300 je povrijeđeno, a izazvao je i cunami visine od 1,75 metara.
Bekert kaže da je taj skriveni prolaz ne samo objašnjenje kako materijal iz omotača Zemljinog jezgra prelazi velike razdaljine, već i zašto u Panami nema vulkana.
Prema mišljenju naučnika, voda zatvorena u kori tektonskih ploča tokom subdukcije podstiče stvaranje vulkana jer snižava tačku topljenja stena, što dovodi do formiranja magme. Prolaz ispod Paname „presijeca“ koru tektonske ploče bogatu vodom, što znači i da je rastopljenoj magmi teže da tuda teče.
Ovaj naučnik objašnjava da anomalije u hemiji omotača Zemljinog jezgra postoje širom svijeta, pa će slična istraživanja sprovoditi i drugdje, a među prvim tačkama gdje će to raditi je Čile, pišu Novosti.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu