Dok se kandidati za sljedećeg britanskog premijera zaklinju da će povući zemlju iz Evropske unije 31. oktobra sa ili bez dogovora, Škoti se suočavaju sa oštrim izborom: Da li treba da ostanu sa Englezima i njihovom verzijom nacionalizma, ili da ponovo pokrenu pitanje nezavisnosti.
U razgovoru za Euraktiv škotska premijerka Nikola Sterdžon izjavila je da bi ‘tvrdi’ Bregzit dodatno povećao šansu za “proglašenje nezavisnosti Škotske”.
Ona je rekla da bi u slučaju Bregzita bez dogovora, Škoti prije glasali za otcjepljenje, jer bi to vidjeli kao “nuždu, a ne želju”, kako bi se spasli od štete koja bi mogla da nastane.
Nigdje se bolje ne ilustruje škotska dilema nego u glavnom gradu Škotske. Grad od oko pola miliona ljudi Edinburg je imao odlučujuću ulogu na prethodnom referendumu o nezavisnosti 2014. godine, kada su Škoti ipak glasali “ne”.
Međutim, dvije godine kasnije, 74 odsto glasača u Edinburgu protivilo se Bregzitu, što je najveća podrška pokretu za ostanaku u EU, u čitavoj Britaniji.
Sada sklonost Edinburga ka statusu kvo, odnosno ka ostanku u Velikoj Britaniji, izgleda sve neodrživija za mjesto sa tako dugotrajnim evropskim vezama i industriju finansijskih usluga koja će mngo toga pretrpjeti poslije Bregzita, piše Blumberg.
Podjela između sjevera i juga Velike Britanije vidljiva je u riječima „drugi referendum“. U Engleskoj one signaliziraju ponavljanje glasanja o Bregzitu; u Škotskoj one znače da treba da se napravi još jedan pokušaj odvajanja od ostatka Velike Britanije. Škotska vlada, koju proteklih 12 godina vodi Škotska nacionalna partija (SNP), koja je za nezavisnost, smatra da je samo pitanje vremena kada će njen britanski pandan u Londonu riješiti da im zabrani još jedan referendum. Portparol administracije u Edinburgu kaže da će se politika Velike Britanije da blokira ponavljanje referenduma iz 2014. godine dokazati kao demokratski neodrživa.
Postoji definitivan porast podrške nezavisnosti – kaže Sajmon Pia, bivši direktor za komunikacije Laburističke partije u škotskom parlamentu koji je bio uključen u kampanju za glasanje protiv nezavisnosti 2014. godine. Sada predavač na Univerzitetu u Edinburgu, on se od tada predomislio i sada je za nezavisnost Škotske, uglavnom kao rezultat onoga što on vidi kao rastući politički i kulturni jaz između Škotske i njenog južnog susjeda.
Dok je engleska politika podijeljena po pitanju ostanka u EU, stranke u Škotskoj su podijeljene po pitanju ostanka u velikoj Britaniji. Pia kaže da su njegovi učenici sada većinom za nezavisnost, ali ne nužno i za vodeću partiju SNP. Za njih, prelazak sa decentralizovane škotske administracije na nezavisnost je prirodna progresija, koja će vjerovatno biti ubrzana izborom probregzitaškog konzervativnog lidera kao što je Boris Džonson, koji je još “više otuđen” od Škota.
Bez obzira na to da li vjeruju da Škotska može da priušti sebi da ostane sama ili ne – oko čega se vode žestoke debate – već postoji mnogo toga po čemu se Škotska i njenih 5,4 miliona stanovnika razlikuju od ostatka države. Tri škotske banke imaju pravo da štampaju svoje jedinstveno dizajnirane novčanice funte (što opterećuje londonske trgovce); zemlja ima svoj pravni sistem, poseban obrazovni program i televizijske kanale, jedan od njih na galskom jeziku. Vlada je obezbijedila Škotima da besplatno pohađaju njen državni univerzitet i da dobiju besplatno prepisane ljekove. U Engleskoj se sve to plaća.
Budžetski rezovi koji su bili obilježje Velike Britanije od finansijske krize i podstakla populističku pobunu koja je donijela glasanje o Bregzitu, u Škotskoj nisu prihvaćeni. Nakon što je Škotska dobila više finansijskih ovlašćenja kao koncesiju od Londona da pokuša da ubije debatu o nezavisnosti, poreski obveznici višeg ranga morali su da plaćaju više od svojih engleskih i velških kolega da bi podržali javne usluge. Vlada SNP-a je uložila napore da napravi priču o inkluzivnom socijaldemokratskom nacionalizmu, gdje su stranci dobrodošli da žive i rade u Škotskoj, prije svega kao osoblje turističke i ugostiteljske industrije – što je u oštroj suprotnosti od pritiska konzervativne vlade Velike Britanije da obuzda imigraciju.
Osim toga, postoje i velike istorijske razlike između Škotske i Engleske, koje su u prošlosti često ratovale.
Dok je Vels potčinjen Engleskoj u 13. vijeku i postao njena kneževina, Škotska je ostala suvjerena nacija sve do saveza sa Engleskom 1707. godine, nakon ratova i pregovora. Taj sporazum je podržalo plemstvo, ali ne i narod.
(Blic)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu