Dizajniran je da odgovori na prijetnje kratkog dometa iz Gaze i južnog Libana i do sada je presreo hiljade raketa otkako je postao operativan 2011. godine.
Ministarstvo odbrane Izraela kaže da je sposobno da se nosi sa više prijetnji istovremeno, sa stopom uspješnosti do 90 odsto.
Međutim, intenzitet raketnog baraža militanata Hamasa iznenadnom napadu u subotu rano ujutro uspio je da “zbuni” sistem.
A stručnjaci kažu da ako se Hezbolah – militantna muslimanska šiitska grupa sa sjedištem u Libanu – uključi u rat, onda će Izrael biti suočen sa mnogo većim bombardovanjem sa mnogo sofisticiranijim projektilima.
Da li je moćna “gvozdena kupola” zaista zakazala tokom vikenda i da li će moći da izdrži ako situacija na Bliskom istoku nastavi da eskalira?
Kako funkcioniše “Gvozdena kupola” ?
Protivraketni odbrambeni sistem “Gvozdena kupola” kratkog dometa razvila je državna kompanija Rafael Advanced Defence Systems, uz podršku SAD, da bi se suprotstavila prijetnjama poput raketa, minobacača i dronova.
Sistem se sastoji od tri glavna i elementa: lansera njegovih presretača, zemaljskog radara za više misija i kontrolnog sistema.
Jedinice vučene kamionima u suštini ispaljuju rakete navođene radarom da bi raznijele ciljeve u vazduhu.
– U osnovi presreće rakete i projektile sopstvenim raketnim presretačima i koristi radar da ih otkrije i prati – rekao je Majkl Šobridž, direktor i osnivač Strategic Analisis Australia, istraživačkog centra za odbranu i bezbjednost.
Izrael ima 10 baterija ovog sistema raspoređenih širom zemlje.
Oni mogu da obezbijede pokrivenost veličine grada protiv raketa sa dometom između četiri i 70 kilometara, prema Izraelskim odbrambenim snagama (IDF).
Svaka baterija je u stanju da brani do 155 kvadratnih kilometara i strateški je raspoređena oko gradova i naseljenih mjesta, piše Blic.
Baterija uključuje tri do četiri lansera, a svaki lanser može da primi do 20 presretača.
– U zavisnosti od toga koliko je projektila ispaljeno na vas, potrebno je da imate preklapajuće pokrivanje vaših baterija “Gvozdena kupola”. Ako se, na primjer, branite od 1.000 dolaznih projektila, potrebno vam je najmanje 1.000 presretača raketa – rekao je Šubridž za ABC.
Svaka baterija navodno košta oko 157 miliona dolara, a svaki projektil presretač oko 50.000 dolara.
Da bi sačuvao presretače, radarski sistem brzo utvrđuje da li je raketa na putu da pogodi naseljeno područje: ako ne, raketa se ignoriše i dozvoljava joj se da padne.
Iako “Gvozdena kupola” kupola igra ključnu ulogu u izraelskoj protivvazdušnoj odbrani, ona ne funkcioniše sama.
Ona je dio izraelske višeslojne protivvazdušne odbrane zajedno sa sistemom “david sling” – takođe poznatim kao “magični štapić” – koji pokriva srednji sloj, i “strijela 3”, koji je dizajniran da presreće balističke rakete izvan zemljine atmosfere.
Da li je “gvozdena kupola” zakazala u iznenadnom napadu Hamasa?
IDF tvrdi da “gvozdena kupola” može da ima 85-90 odsto uspjeha u presretanju nadolazećih projektila.
Sistem je veoma cijenjen i njegove stope uspjeha u protekloj deceniji su privukle međunarodnu pažnju.
Rafael kaže da je isporučio dvije baterije “Gvozdene kupole” američkoj vojsci, a Ukrajina je takođe tražila baterije da bi se odbranila od ruskih projektila.
Ali, kao i svaki sistem protivvazdušne odbrane, on ima svoje slabosti.
To je postalo jasno kada je Hamas bio “preplavljen” iznenadnim napadom tokom vikenda, rekao je Malkolm Dejvis, viši analitičar za strategiju odbrane u Australijskom institutu za stratešku politiku.
Militantna grupa tvrdi da je oko 5.000 raketa lansirano na Izrael za oko 20 minuta. IDF procjenjuje da je ispaljeno 2.200, ali nisu objavili broj presretnutih projektila.
Rečeno je da su rakete ispaljene prema južnom i centralnom Izraelu, uključujući Tel Aviv i Jerusalim.
Jedna raketa je pogodila bolnicu u izraelskom priobalnom gradu Aškelonu, saopštili su izraelski zvaničnici.
Napad je imao za cilj da smanji broj presretača raketa u izraelskim sistemima, rekao je Dejvis.
– Vidjeli ste snimak izraelskih raketa presretača kako raznose rakete Hamasa u vazduhu, ali postoji ograničen broj ovih projektila presretača – rekao je on za ABC.
Iranski Nurnjuz, povezan sa najvišim bezbjednosnim tijelom, rekao je da su napadi pokazali da, “suprotno njegovim tvrdnjama o obavještajno-bezbjednosnoj dominaciji, Izrael nije mogao da predvidi operacije” i da “gvozdena kupola nije ništa drugo do kupola od slame iznad zamka od pijeska”.
Međutim, Šubridž je rekao da napad nije bio potpuni neuspjeh sistema “gvozdene kupole”.
– Čak i najefikasniji sistem može da ima problem da se izbori sa masovnim napadom. Po onome što sam vidio, protivvazdušna odbrana je i dalje bila izuzetno impresivna… Kada pogledam razmjeru štete, to je prilično ograničeno u odnosu na broj raketa i projektila – rekao je on.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu