Kako su neka od ključnih imena već poznata, a obrisi njegovog kabineta se naslućuju, u ovdašnjoj javnosti je opet važno jedno pitanje šta Trampovi najbliži saradnici misle o Srbiji i pitanju Kosova?
Najprostije rečeno, stavovi saradnika novoizabranog predsjednika Amerike o Srbiji i Kosovu se prilično razlikuju. “Blic” je stoga napravio presjek ljudi koji će činiti okosnicu nove američke administracije i onoga što su ranije govorili o političkim prilikama na Zapadnom Balkanu.
Džej Di Vens, potpredsjednik SAD
Podržava Trampov pristup spoljnoj politici, koji uključuje fokus na ekonomske sporazume, a ne na tradicionalne diplomatske pregovore. Čini se da je u skladu sa idejom da bi ekonomska saradnja mogla da otvori put za riješavanje tenzija između Beograda i Prištine, odražavajući širi trend u Trampovoj spoljnoj politici koji daje prioritet trenutnim ekonomskim koristima u odnosu na dugoročna politička rješenja.
Marko Rubio, državni sekretar
Često je naglašavao zabrinutost zbog situacije na Balkanu i isticao da je neophodan veći trud Amerike, kako bi došlo do normalizacije odnosa Beograda i Prištine. Zalaže se za politiku koja podržava nezavisnost Kosova.
Robert F. Kenedi Mlađi, ministar zdravlja
Više puta je pominjao skepticizam prema američkim vojnim intervencijama. Isticao da je Srbija višedecenijski prijatelj Amerike, kritikovao spoljnopolitičku poziciju SAD.
Tulsi Gabard, direktorka Nacionalne obavještajne službe
Iako je kritična prema američkim vojnim intervencijama, nije opširno govorila o Balkanu. Njen širi stav o spoljnoj politici je u skladu sa izbjegavanjem dubokog uplitanja u regionalne sporove, potencijalno favorizujući sporazumna rješenja bez vojnog angažovanja.
Elis Stefanik, ambasadorka u UN
Odani Trampov saveznik, njeni spoljnopolitički stavovi su generalno usklađeni sa pristupom administracije – „mir kroz snagu“.
Džon Retklif, šef CIA
Ima izuzetno konzervativne stavove. Priština je sa oduševljenjem dočekala njegovo imenovanje, jer ga smatra “svojim čovjekom” zbog fotografije sa dvoglavim orlom.
Ričard Grenel
Kao Trampov bivši specijalni izaslanik za Srbiju i Kosovo, Grenel je igrao značajnu ulogu u posredovanju u potpisivanju Vašingtonskog sporazuma 2020, koji se fokusirao na ekonomsku normalizaciju Beograda i Prištine. Grenel je često kritikovao vođenje dijaloga od strane EU, favorizujući pristup koji predvode SAD.
Džared Kušner
Dok se njegov rad prvenstveno fokusirao na mir na Bliskom istoku, Kušner je indirektno podržao Grenelove metode, usklađujući se sa Trampovom širom strategijom za prikazivanje diplomatskih dostignuća.
Donald Tramp Mlađi i Erik Tramp
Malo je direktnih komentara Trampovih sinova o ovim pitanjima. Njihov fokus usmjeren je na MAGA kampanju i neintervencionističku politiku.
Iako se stavovi o Srbiji, Kosovu i Balkanu generalno drastično razlikuju među Trampovim najbližim saradnicima, čini se da postoji konsenzus oko jednog pitanja – smanjenja dominacije EU u posredovanju između Beograda i Prištine. Trampovi saradnici imaju tendenciju da favorizuju pristup koji naglašava ekonomsku saradnju u odnosu na tradicionalne diplomatske pregovore u vezi sa Srbijom i Kosovom. Moguće je da će najveći uticaj na politiku SAD prema Zapadnom Balkanu imati Vens, Rubio, Kenedi, Retklif, Grenel i Kušner.
Grenel, Kušner i Kenedi sa jedne, Rubio i Retklif sa druge strane
Posebno treba istaći one “jastrebove” koji su ranije govorili o Srbiji i Kosovu, a ima i onih koji su i te kako poznati javnosti na ovim prostorima.
Prvi na toj listi je svakako Ričard Grenel, koji je i bio Trampov izaslanik na Zapadnom Balkanu. U oktobru 2019. ga je Tramp imenovao za specijalnog izvjestioca za pregovore Beograda i Prištine. On je čovjek koji je vjerovatno i najzaslužniji za potpisivanje Vašingtonskog sporazuma, a iako nikada nije zvanično potvrđeno, vjeruje se da je upravo Grenel doprinio smjeni kosovskog premijera Aljbina Kurtija 2020. godine.
Imajući sve ovo u vidu, Grenel je okarakterisan kao “čovjek Beograda” kada je dijalog u pitanju. A u tu grupu spadaju i Džared Kušner i Robert Kenedi Mlađi.
Kenedi je jednom iznio stavove o Srbiji i Kosovu, ističući “istorijsko prijateljstvo između SAD i srpskog naroda”. U članku iz aprila 2024. on je pomenuo ovaj odnos i osvrnuo se na prethodne akcije američke vlade u regionu, posebno tokom sukoba kasnih 1990-ih. On je kritikovao spoljnopolitički pristup SAD prema Srbiji i sugerisao da je često bio štetan za mir na Balkanu.
On je na mreži X naveo da se “predsjednik Srbije plaši sveopšteg rata” zbog eskalacije tenzija, ukazujući na “nesigurnu situaciju između Srbije i Kosova”.
Sa druge strane, nalaze se Marko Rubio i Džon Retklif, po mnogima “ljudi bliži Prištini”.
Rubio je 2021. godine pomenuo Kosovo na tadašnjem Tviteru.
Senator Rubio čestita Izraelu i Kosovu na uspostavljanju diplomatskih odnosa.
– Ovo je važan korak za obje zemlje, kao i za međunarodni mir i bezbjednost – napisao je on.
U govoru objavljenom na njegovom zvaničnom sajtu, a koji je nastao 13. septembra 2011. godine, Rubio je, govoreći o ulozi Amerike u svijetu, pomenuo i američku vojnu intervenciju na Balkanu.
– Američke oružane snage bile su jedna od najvećih svjetskih sila u prošlom vijeku. Zaustavile su nacizam i komunizam i druga zla poput etničkog čišćenja od strane Srba. Pomogle su da se rađaju demokratije od Njemačke do Iraka. Pomogle su i izvršile nebrojene misije za našu zemlju – rekao je on.
Kada je riječ o Retklifu, praktično od kako je Tramp najavio njegovo imenovanje za šefa CIA, u prištinskim medijima najčešći prizor je njegova fotografija na kojoj pokazuje dvoglavog orla.
Retklif ima zapaženu istoriju podrške Kosovu i jake veze sa albanskom zajednicom u SAD. Bio je aktivno uključen u rad sa albanskom dijasporom, učestvujući u događajima kao što je Nacionalni ekonomski forum albanske dijaspore u Njujorku 2016. godine.
Mnogi na Kosovu smatraju Retklifovo imenovanje povoljnim.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu