Najrelevantniji indikator koji se koristi je prosječna prilagođena bruto plata zaposlenog sa punim radnim vremenom, koju godišnje izračunava Evrostat, a Juronjuz pretvara u mjesečne iznose.
Plate u EU: od 1.125 do 6.755 evra mjesečno
Prema podacima iz 2023. godine, prosječna mjesečna plata u EU kretala se od samo 1.125 evra u Bugarskoj do čak 6.755 evra u Luksemburgu. Prosjek na nivou EU bio je 3.155 evra.
Danska je jedina zemlja pored Luksemburga koja prelazi prag od 5.000 evra, sa prosjekom od 5.634 evra. Slijede Irska (4.890 evra) i Belgija (4.832 evra), a u grupi zemalja sa platama iznad 4.000 evra nalaze se Austrija (4.542 evra), Njemačka (4.250 evra) i Finska (4.033 evra).
Deset zemalja ispod 2.000 evra
Od 26 analiziranih članica EU (bez Holandije, zbog nedostajućih podataka), čak deset zemalja ima prosječnu platu manju od 2.000 evra, a u četiri zemlje plata je ispod 1.500 evra.
Poljska je blizu te granice sa 1.505 evra, dok su Rumunija, Grčka i Mađarska u rasponu od oko 1.400 evra.
Velike razlike čak i među najvećim ekonomijama EU
Među četiri najveće ekonomije EU, Njemačka prednjači sa 4.250 evra, a slijedi je Francuska (3.555 evra). Italija (2.729 evra) i Španija (2.716 evra) su ispod prosjeka EU za više od 400 evra.
Švajcarska je najjača čak i van EU
Prema podacima OECD, koji uključuju i zemlje van EU, Švajcarska nudi najvišu prosječnu platu u Evropi – čak 8.104 evra mjesečno. Norveška ima 5.027 evra, dok je Velika Britanija na 4.220 evra.
Holandija, iako nije uključena u analizu Evrostata, ima platu od 4.629 evra prema drugim izvorima.
Turska ima najnižu prosječnu platu u Evropi – samo 873 evra, što je ispod psihološkog praga od 1.000 evra.
Kada se uzme u obzir kupovna moć, slika se mijenja.
Nominalne razlike u platama se značajno smanjuju kada se koriste standardi kupovne moći (PPS – purchasing power standards), koji eliminišu uticaj razlika u cijenama između zemalja.
Međutim, i dalje postoje velike razlike. Nominalno gledano, najviša plata je šest puta veća od najniže. Kada se koristi PPS, ovaj odnos pada na 2,6 puta.
Prosječna plata u EU prema PPS-u je 3.155 evra. Najviša je u Luksemburgu (4.479 evra po PPS), zatim slijede Belgija (4.038 evra), Danska (3.904 evra), Njemačka (3.898 evra) i Austrija (3.851 evra).
Na dnu liste su Slovačka, Bugarska i Mađarska, sve ispod 2.100 evra po standardima PPS-a. Grčka ima najnižu cenu sa 1.710 evra.
Zanimljivo je da Rumunija i Turska stoje mnogo bolje u kontekstu PPS-a – Turska ima 2.413 evra PPS-a.
Zašto su plate veće u nekim zemljama?
Stručnjaci ističu da su produktivnost i pregovaračka moć radnika ključni faktori.
Dr Sotirija Teodoropulu iz Evropskog sindikalnog instituta navodi da zemlje sa većim industrijskim ili finansijskim sektorom, kao i visokom tehnologijom, beleže veću produktivnost i, shodno tome, veće plate.
Takođe, institucije tržišta rada i snaga sindikata igraju glavnu ulogu u raspodeli prihoda.
Ko je najviše povećao svoje plate u poslednjih pet godina?
Između 2018. i 2023. godine, prosečna plata je porasla u svih 26 zemalja EU. Na nivou Sindikata, mesečna plata je povećana za 507 evra, što znači godišnje povećanje od 6.708 evra, odnosno 19%.
Najveći relativni rast zabeležila je Litvanija – čak 102%, dok je Švedska imala najmanji – samo 4%.
Među glavnim ekonomijama, rast je bio skroman: Španija (19%), Nemačka (18%), Francuska (14%) i Italija (10%).
U apsolutnom iznosu, najveći rast je zabilježen u Luksemburgu (1.291 evra), a zatim u Litvaniji (1.141 evra). Grčka je imala najmanji porast (91 evro).
Zapadna i severna Evropa i dalje nude najviše plate, kako nominalno tako i u pogledu kupovne moći. Međutim, zemlje istočne i južne Evrope postižu brži rast plata, što može ukazivati na postepeno smanjenje jaza – barem na duži rok, piše Euronews.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu