U pisanim smjernicama koje su nađene u prtljagu otmičara aviona koji su se zakucali u Svetski trgovinski centar 11. septembra 2001. godine, rukovodstvo Al Кaide ih je ohrabrilo da ovaj interval posmatraju “kao trenutak susreta između dvije vojske“. Baš kao što se Al Кaida nadala, američka vlada je na te zločince gledala isto onako kako su zločinci vidjeli sebe kao na vojnike u ratu, prenosi Blic.
Administracija Džordža Buša mlađeg odgovorila je na terorističke napade pretežno vojnim sredstvima. Amerika je brzo zapala u ratove u Avganistanu i Iraku u kojima nije mogla da pobijedi, kao i u zakonsku i moralnu crnu rupu u zalivu Gvantanamo. Čini se da je ova strateška nesreća bila početak raspada “američkog vijeka“. Ako su napadi 11. septembra bili produkt dugotrajne krize unutar islama, tako je i odgovor Amerike izazvao krizu u globalnom liderstvu koja i dalje oblikuje naš svijet, piše Forin polisi. Uspon liberalnog svjetskog poretka nije više neumoljiv. Moć se raspršila, a globalno društvo koje se razvilo sa Amerikom kao arbitrom sada je ugroženo.
Napadi 11. septembra, čije je izvršenje koštalo Al Кaidu između 400.000 i 500.000 dolara, bili su eksplozivni ishod krize autoriteta u islamu koja je trajala 200 godina. Od 1800. naovamo, islamski vjerski establišment bio je preplavljen seizmičkim promjenama, ne samo zapadnim kolonijalnim prodorom u muslimanski svijet.
Кao što je naučnik Francis Robinson pokazao, bujanje vjerskih knjiga i prevoda počevši od 19. vijeka pomoglo je da se religijski autoritet preseli sa obučenih učenjaka na pojedince. U ovom haotičnom okruženju, laički aktivisti – pravnici, inženjeri, novinari i učitelji – napisali su temeljna djela islamizma 20. vijeka i pritom podstakli pojedine muslimane da sami odlučuju o islamskim pitanjima.
Tako je Osama bin Laden, kada je devedesetih godina furiozno uletio na scenu, uputio šokantnu poruku. Bivši student ekonomije na Univerzitetu kralja Abdul Aziza u Džedi, proglasio je džihad samoodbrane u ime globalne zajednice muslimana i pozvao ih da ispune individualnu dužnost da se bore u njeno ime.
Ali, baš kao što je bin Laden imao koristi od ove erozije islamske vlasti, on nije mogao da polaže monopol nad tumačenjem džihada. Islamska država postala je jedna od kreacija ove interpretativne anarhije. To je prerastalo u rivalstvo sa Al Кaidom i dovelo do brojnih drugih kontroverznih doktrina, uključujući nemilosrdno sektaško ratovanje i vaskrsenje kalifata.
Islamska država nastala je u Iraku kao posljedica američke invazije 2003. godine, jer su slom društva i pobuna otvorili prostor za njene apokaliptične ideje, a njeno novo rukovodstvo okupilo se u zatočeničkim objektima pod američkom kontrolom, poput kampa Buka. U stvari, sa iračkim ratom, krize autoriteta unutar islama i na Zapadu nakon 11. septembra spojile su se i uplele u zajedničku sudbinu.
Amerika je invaziju na Irak pravdala obećanjem nakon Hladnog rata, koje je samo deceniju ranije dao stariji Džordž Buš, da će vladavina prava zamijeniti vladavinu džungle. Odgovorom na 11. septembar, mlađi Buš je odbacio važne aspekte međunarodnog poretka koji je Amerika nastojala da oblikuje po svom liku i u skladu sa svojim interesima. Nerazumno pribjegavanje vojnoj intervenciji, zaobilaženje Ujedinjenih nacija i zlostavljanje zatvorenika u više jurisdikcija zadalo je težak udarac normativnom konsenzusu koji je institucionalizovan nakon Drugog svjetskog rata.
Ova kriza globalnog liderstva, koja je bacila sijenku na američke namjere i dovela u pitanje njene sposobnosti, imala je lančane posljedice po međunarodni poredak.
Odmah su neliberalne vlade počele svoje političke protivnike da pretvaraju u “teroriste“, sklapajući partnerstva sa Amerikom u takozvanom ratu protiv terorizma i stvarajući novo prihvatanje za autokratske režime u međunarodnom sistemu.
Srednjoročno gledano, plivanje u blatu i Iraku i Avganistanu značilo je da američka vlada nije mogla da odgovori “mišićima” tokom Arapskog proljeća, piše “Forin polisi”. Vojna opcija za svrgavanje sirijskog lidera Bašara al Asada samo bi produbila haos, pa u je priliku iskoristila Rusija, koja je spasila sirijsku vladu od kolapsa i uspostavila bazu na Mediteranu, najavljujući povratak u multipolarni svijet.
Dugoročno gledano, desničarski terorizam unutar liberalnih demokratija vjerovatno su podstakli vojni veterani dugih ratova u Iraku i Avganistanu. Neki od lidera napada na američki Кapitol 6. januara učestvovali su u američkim ratovima posle 11. septembra. Čak i mali broj bivših vojnika vrši specijalističke obuke u antivladinim desničarskim grupama i pomaže u širenju narativa o izdaji vlade i uzaludnom žrtvovanju.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu