Magazin

Atlantiđanske imperije (140): Sahagunove bilješke o Astecima

Le Klezioova knjiga poslije priče o Kortesovom osvajanju Meksika lagano otkriva lik i djelo fantastičnog izvještača, svjedoka propadanja Asteka, misionara Bernandino de Sahaguna (oko 1500-1590), koji je o ovom kontroverznom narodu uspio da napravi zanimljivu enciklopediju od 12 tomova.

FOTO: WIKIPEDIA

Sahagunove knjige prava su riznica mitološkog i magijskog znanja, koje je vrhunski stilista Le Klezio prepričao na poseban poetičan način.

Le Klezio objašnjava da je jezuitski misionar, koji je bio svjedok uništavanja astečke kulture od strane španskih konkvistadora, uspio da sačuva sjećanje na magični svijet starog Meksika prije dolaska Kortesa. Francuski pisac se iskreno divi umješnosti Sahaguna da napiše djelo “Opšta istorija stvari Nove Španije”, zasnovano na pamćenju drevnih Meksikanaca koje je jezuitski sveštenik zapisivao na osnovu ličnog kazivanja posljednjih astečkih prvosveštenika.

Asteci, ali i drugi drevni narodi sa tog područja živjeli su u nekoj vrsti polusna, u kom su njihovi bogovi bili stvarni. Surovost njihovih rituala, košmarne ceremonije sa žrtvovanjem ljudi kao blistavi dar okrutnim bogovima, za Sahaguna, kao i mnogo kasnije za teatarskog genija Antonena Artoa ili pjesnika Oktavija Paza, postaju platforma za jednu posebnu metafiziku.

Iako su ubijali ljude na krajnje svirep način, kada bi prvosveštenik žrtvi zario nož u grudi i izvukao joj srce koje je još uvek kucalo, kako bi pokazao okupljenoj masi hranu bogova, Sahagun je smatrao da su Asteci bili visoko moralni. On je čak smatrao da su pripadnici tog drevnog indijanskog naroda bili mnogo moralniji od njegovih španskih savremenika. Žrtve astečkih prvosveštenika su, tvrdio je Sahagun, vjerovale da odlaze u neku vrstu raja i srećni išli pred dželate.

Sve je bio dio velikog obreda, paganskog magijskog kulta krvi, u koji su vjerovali svi stari indijanski narodi na tlu Meksika, počev od Maja sve do Asteka. Bog neba Teskatlipok bio je neprekidno žedan krvi, kao i bog sunca ili bog zemlje Tlaltekutli. Krv je bila hrana bogova i izraz najvećeg poštovanja Asteka, koji su sami sebi puštali krv iz ušiju ili polnih organa kako bi usrećili svoje bogove, a među njima i najproždrljivijeg i najokrutnijeg Uitzilopoćtlija.

Muškarci su mazali krv po svom licu, pet dana prije velikih praznika svakodnevno su sebi puštali krv, a krv ubijenih neprijatelja ili robova sakupljali su u posude. Krv je, piše Le Klezio, bio znak vjerskog žara koji je pokazivao poniznost ljudi spram svijeta bogova i svijeta demona. Bijeli papir su umakali u posude sa krvlju i njime kasnije dodirivali statue demona u velikim hramovima, smatrajući da će na taj način biti još bliži bogovima.

(Nastaviće se)