Bodrog je u kasnijem periodu rata zauzet od strane srpskih vojnika, koji su mu dali novo ime “Sava”, pod kojim je verno služio riječnoj mornarici Kraljevine Jugoslavije decenijama, čak i tokom Drugog svjetskog rata, poslije čega je ušao u sastav riječne mornarice Jugoslovenske narodne armije, da bi početkom šezdesetih godina prošloga vijeka i on otišao u penziju. Nažalost, monitor “Sava” (Bodrog) tada nije pretvoren u muzej na otvorenom, već je bio prepušten zubu vremena i propadanju, iako je 2006. godine bio proglašen za kulturno dobro države Srbije.
Među prvim ljudima koji su ukazali na nepravdu koja mu je nanijeta, kao i na bitnost Bodroga, odnosno, Save po našu baštinu, bili su Fabian Vendrig i istoričar Dejan Ristić.
Prvi hici u Prvom svjetskom ratu ispaljeni su sa ovog broda na Savi, tadašnjoj granici između Austrougarske i Srbije, prema Beogradu, glavnom gradu Srbije, u noći 28. i 29. jula 1914. godine. Nevjerovatno je što je brod preživio Prvi svjetski rat, Drugi svjetski rat, kao i NATO bombardovanje 1999. godine. Uočio sam ga 26.05.2015. u Beogradu. Bilo je priče da će on biti obnovljen, ali u vijestima se ništa nije moglo pročitati o tome, pa se napredak nije mogao pratiti. Niko nije znao šta se dešava sa brodom do danas, kada su se ove slike pojavile na društvenim mrežama. Izgleda da će se brod poslije restauracije nalaziti na Savi, kod Velikor Ratnog ostrva odakle je sve počelo 2014. godine – napisao je na svom blogu Fabian sajt, Vendring.
PONOSAN I SREĆAN 😀Godine 2014, na predlog tadašnjeg državnog sekretara za odbranu i sadašnjeg ministra rada Zorana…
Posted by Dejan Ristić on Monday, February 25, 2019
Sa druge strane, osvjedočeni borac za srpsku kulturnu baštinu, istoričar Dejan Ristić, bio je jedan od zaslužnijih da se Bodrog koji je izgrađen 1904. godine u Budimpešti, dovede u reprezentativno stanje.
– Godine 2014, na prijedlog tadašnjeg državnog sekretara za odbranu i sadašnjeg ministra rada Srbije Zorana Đorđevića, pokrenuo sam, u svojstvu državnog sekretara za kulturu, proceduru za oduzimanje nekadašnjeg austrougarskog monitora “Bodrog” od nesavjesnog vlasnika, a sa ciljem njegove potpune restauracije i trajne prezentacije. Naime, prvi hitac u čitavom Prvom svjetskom ratu ispaljen je u pravcu Beograda, i to upravo sa austrougarskog monitora “Bodrog” tokom 28. jula 1914. godine. Monitor je kasnije bio zarobljen od strane pripadnika Srpske vojske, a u narednim decenijama dobio je i novo ime – “Sava” – kaže istoričar.
Tokom Drugog svjetskog rata korišćen je u ratnim dejstvima da bi, po njegovom okončanju, bio potpuno zaboravljen i devastiran.
Sada je taj izuzetno značajni monitor ponovo onakav kakav i treba da bude kako bi trajno svjedočio o svim strahotama rata, ali i o bezmjernom junaštvu naših predaka. Ovo je rijedak primjer odgovornog i stručnog bavljenja zaštitom i prezentacijom kulturnog nasljeđa. Iskrena zahvalnost i poštovanje za sve one koji su doprinijeli uspjehu ovog divnog poduhvata”, napisao je Ristić u svom Fejsbuk statusu.
Od svog nastanka 1904. godine do danas, Bodrog je potapan tri puta i svaki put bi se poput Feniksa vraćao na površinu vode. Međutim, nepravda koja je nanijeta ovom monitoru nakon ražalovanja iz flote JNA, a podrazumijevala je da on, iako proglašen za nacionalno dobro, godinama služi kao pristan za druge brodove, boljela je više od svakog torpeda i mulja.
Na svu sreću, nepravda prema “Savi” (Bogrogu) konačno je ispravljena i uskoro ćemo moći da koračamo palubom sa koje je ispisana moderna istorija ratovanja našeg naroda. Izgleda da neke priče ipak imaju srećan kraj.
(Blic)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu