Ovom verzijom ćiriličnog pisma pisalo se ponajviše u srednjem vijeku, na teritoriji današnje Bosne i Hercegovine i Dalmacije.
Kada se ovaj pojam ukuca na Vikipediji, odmah se preusmjerava na pojam zvani “hrvatska ćirilica”. Međutim, kada se čita čitava referenca o hrvatskoj ćirilici, ispostavlja se da bosančica nije ništa više hrvatska, nego što je bosanska ili srpska.
Hrvatski filolozi Franjo Rački, Vatroslav Jagić i drugi analizirali su značajan korpus knjiga koji je napisan ćiriličnim pismom, a koji se tiče bosanske i hrvatske istorije. Ćiro Truelka napisao je značajnu studiju o bosančici, pokušavajući da dokaže pomoću nje da su Hrvati bili dominantni narod u Bosni u ranom srednjem vijeku. Truelka smatra da je bosančica autohtono bosansko-hrvatsko pismo, koje se razvilo iz mješavine bugarske ćirilice nastale u Preslavu i glagoljskog alfabeta.
Navedenim tvrdnjama suprotstavili su se srpski filolozi, od početka 20. vijeka (Petar Kolendić, Vid Vuletić Vukasović) do danas (Petar Đorđić, Aleksandar Mladenović). Po njima, radi se samo o varijanti srpske ćirilice koja je doživjela manje promjene, i to degenerativne naravi, jer se radi o neestetskoj inačici srpske kancelarijske minuskule (brzopisa, za razliku od reprezentativne majuskule), nastale na dvoru srpskog kralja Dragutina. Taj je oblik po njima, postao glavno pismo velikoga dijela katolika, ali po tumačenju naučnika, tako ne prestaje da bude srpsko.
Evanđelistar kneza Miroslava, ili Miroslavljevo evanđelje, sadrži u svemu sve kasnije grafijske i morfološke značajke bosančice, pa je taj temeljac srpske pismenosti vrelo svekolike bosansko-dalmatinske ćirilske pismenosti.
Značajnih bosanskih i bošnjačkih istraživača bosančice gotovo da do sada nije ni bilo.
Veoma je zanimljiv grafem Đerv, koji se pojavljuje u bosančici. Tamo je oznaka slova Ć. Kod Slovena izgovarao se kao suglasnik šć. Kod vizantijskih Grka je oznaka broja 30, ili glagoljičnog slova šta. Grafički je sličan srpskom ćiriličnom slovu Š. Vuk Karadžić ga je postavio na svoje mjesto. Postao je oznaka posljednjeg, 30. slova srpske azbuke.
Glas šć, koji se pojavljuje u bosančici kao Ć, postao je u Vukovoj verziji glas i slovo Š.
Zanimljivo je da je kultni riječki art rok bend “Let 3” u svojoj numeri “Mama ŠČ”, sa kojom će nastupiti na ovogodišnjoj Pjesmi Evrovizije, lagano dotakao temu filologije o kojoj smo pričali. Mrle i drugari su zapravo podsjetili na činjenicu da je u korijenu slovenskih jezika suglasnik šć, te da ga aktivno koriste Rusi i Ukrajinci, a posredno brojni drugi slovenski narodi, među kojima su Hrvati i Srbi.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu