Osnovna zamisao Centra osnovanog prije pet godina, kaže Duško Pevulja, profesor i priređivač navedenih izdanja, bila je pokretanje glasila u kome bi se na kompetentan način raspravljalo o važnim pitanjima srpske duhovne tradicije, jezika i književnosti, te uopšte nacionalnog identiteta, iz perspektive savremenog trenutka.
– Orijentacija nam je savremenost, ali i sve što je vrijedno iz prošlosti, a neopravdano zapostavljeno. Tematske zbornike posvetili smo Ljubomiru Nediću, Savi Mrkalju, Svetozaru Ćoroviću i Gojku Đogi. U posebnim knjigama predstavili smo dijelove opusa Gavrila Stefanovića Venclovića, Nikanora Grujića, Vase Živkovića, Isaije Mitrovića i Slobodana Jovanovića – kazao je Pevulja za Srpskainfo.
Trag o vremenu
On je podsjetio da je Centar za srpske studije, krajem 2016. godine, zajedno s njim osnovala grupa univerzitetskih profesora i književnih stvaralaca, Rajko Popović, Zoran Kostić i Zoran Arsović.
– Ukratko, htjeli smo ostaviti trag o našem, po mnogim osobenostima, zanimljivom i bremenitom vremenu. Ideja nam je bila da okupljamo saradnike sa cijelog našeg jezičkog i etičkog područja, prvake naše kulture, da sve što radimo, što objavljujemo u časopisu i drugim izdanjima bude izrazito nacionalno u najplemenitijem smislu – rekao je Pevulja.
Naglašava da su i u izdanjima zastupljeni autori iz Srpske, Srbije, Hrvatske i drugih područja gdje su Srbi utisnuli nacionalni pečat.
– Možda najvažnije što smo uradili je prvi srpski i južnoslovenski književni časopis „Slaveno-srpski magazin“, koji je prije dva i po vijeka štampan u Veneciji i do sada nije preveden na srpski jezik. To je dragulj našeg jezika, kulture i umjetnosti. Takođe izdvajam „Srpsku knjigu Stojana Novakovića“, prvi put objavljenu prije 120 godina. Ponovo smo je štampali zato što je Stojan Novaković jedan od naših najznačajnijih intelektualaca, utemeljivač Srpske književne zadruge – naglašavaju u Centru za srpske studije koji je, na prečac postao važan faktor i izdavač nacionalnog štiva.
Povezivanje nacionalnog prostora
Među njihovim primarnim ciljevima takođe je snažnije povezivanje srpskog nacionalnog i etičkog prostora, na šta je prije gotovo jednog vijeka ukazao Stojan Novaković.
– On je 1930. godine napisao knjigu o našem ključnom problemu, aktuelnom i u ovo vrijeme, a to je neuvezanost srpskog nacionalnog i etičkog prostora. Novaković je zaključio da je lakše dobiti knjigu iz Francuske ili Njemačke negoli iz srpskih oslobođenih predjela. Problem nepostojanja književnog i kulturnog saobraćaja aktuelan je i danas – smatra Pevulja.
On je podsjetio da, uprkos paralelnim vezama, „suštinske veze ni sa Srbijom, a takođe s Crnom Gorom i Hrvatskom ne postoje“. Srpskih izdavača iz ovih zemalja kod nas u Republici Srpskoj nema ni 10 odsto, a iz Hrvatske ni pola od toga. Zato smo planirali, najavljuje Pevulja, okrugli sto o saradnji u sferi kulture.
Oblikujući izdavački koncept i izdanja, kaže on, trudili su se da obrate pažnju na neopravdano izostavljene i zaboravljene stvaraoce iz naše tradicije, da obilježe velike godišnjice, te predstave savremeno književno i filozofsko stvaralaštvo.
“Srpski pregled”
Sredinom 2017. godine objavljen je prvi broj časopisa za filologiju, filozofiju, umjetnost i nauku “Srpski pregled”. Kratko vrijeme, 1895. godine, već je izlazilo glasilo pod ovim imenom.
Pokretač i urednik “Srpskog pregleda” s kraja XIX vijeka bio je znameniti srpski književni kritičar Ljubomir Nedić, a časopis je, i ako kratkovječan, ostavio zapažen trag u srpskoj književnoj periodici i najavio moderna i uticajna glasila, mostarsku “Zoru” i beogradski “Srpski književni glasnik”.
Centar za srpske studije objavio je zbirku vinske poezije Zdravka Miovčića i obnovio izdanje prve pjesničke zbirke Đorđa Sladoja. Iz oblasti filozofije objavili su knjige ruskog filozofa Sergeja Horužija, te srpskih autora Danila Baste i Zorana Arsovića.
U izdavačkoj djelatnosti profilisale su se četiri biblioteke, Filologija, Filozofija, Posebna izdanja i Lik prošlosti.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu