Epidemija duvana je jedna od najvećih prijetnji po javno zdravlje sa kojom se svet ikada suočio, od koje umire više od 8 miliona ljudi širom svijeta.
– Od ovog broja, više od 7 miliona smrtnih slučajeva rezultat je direktne upotrebe duvana, dok je oko 1,3 miliona smrtnih slučajeva rezultat izloženosti nepušača duvanskom dimu – navode u Institutu za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut”.
Prema Istraživanju Instituta “Batut” koje je sprovedeno u decembru 2023. godine, čak 37,9 odsto odraslih u Srbiji povremeno ili svakodnevno puši cigarete, i to u najvećem procentu osobe starosti 35-44 godine.
Među pušačima, najveći procenat (81,8 odsto) puši svakodnevno. Svaki peti odrasli pušač, puši više od jedne pakle cigareta.
Svaki deseti tinejdžer puši
Svaki deseti (10,2 odsto) učenik uzrasta 11, 13 i 15 godina konzumira cigarete, pokazuje istraživanje Instituta “Batut” o ponašanju u vezi sa zdravljem djece školskog uzrasta u Srbiji 2022. godine.
Isto istraživanje govori da je cigarete bar jednom tokom života pušilo 15,1 odsto učenika (14,5 odsto dječaka i 15,6 odsto djevojčica) petog i sedmog razreda osnovne škole i prvog razreda srednje škole.
Dječaci u petom i sedmom razredu osnovne škole češće probaju da puše u poređenju sa djevojčicama, dok je učestalost pušenja bar jednom u toku života u prvim razredima srednjih škola veća među djevojčicama.
U poređenju sa 2018. godinom, među petacima i sedmacima je povećan procenat onih koji su probali cigarete, dok je među učenicima prvog razreda srednje škole ovaj procenat smanjen sa 28,3 odsto na 24,6 odsto.
E-cigarete, snus, nikotinske vrećice…
Elektronske cigarete ili popularno nazvane “vejp” je bar jednom probalo 18,4 odsto odraslih u Srbiji, i to su u najvećem procentu osobe starosti 25-34 godina, podaci su iz istraživanja prošle godine.
Međutim, osim e-cigareta, proizvodi kao što su snus (duvanski proizvodi za oralnu upotrebu) i nikotinske kesice (sadrže nikotin bez duvana), sve su popularniji među mladima.
Naime, rezultati “Batutovog” istraživanja iz 2022. godine, pokazuju da je elektronske cigarete bar jednom tokom života probao svaki peti (20,8 odsto) petak i sedmak, kao i učenik prvog razreda srednje škole (19,7 odsto dječaka i 18,4 odsto djevojčica). Ipak, najveća upotreba e-cigareta je među dječacima prvog razreda srednjih škola (30,6 odsto).
Isto istraživanje pokazuje da je snus ili nikotinske vrećice probalo 4,9 odsto petaka, sedmaka i učenika prvog razreda srednje škole.
Nargile opasnije od cigareta, a više ih koriste mladi
Uprkos vjerovanju da upotreba nargila nije štetna, ova proizvod poznat i kao “šiša” oslobađaj brojne toksične materije koje negativno utiču na zdravlje.
– Dim koji nastaje pušenjem nargile, bez obzira da li je u pitanju duvan ili biljna mješavina, štetan je ne samo po zdravlje osoba koje puše nargile već i za osobe u okolini (a posebno zaposlene u nargila barovima) zbog prisustva značajnih količina ugljen-monoksida koji se oslobađa sagorevanjem uglja i drugih štetnih materija – ističu u Institutu “Batut”.
Prema njihovom istraživanju iz decembra prošle godine, 10,6 odsto odraslih u Srbiji je probalo nargilu. U najvećem procentu nargile su probale osobe od 18-24 godina.
S druge strane, 12,8 odsto učenika petog i sedmog razreda osnovne škole i prvog razreda srednje škole probalo je da puši nargile, podaci su “Batuta” iz 2022. godine.
Duvanski dim na svakom koraku
Prošlogodišnje istraživanje “Batuta” pokazuje da su građani Srbije najviše izloženi duvanskom dimu i aerosolima elektronskih cigareta u ugostiteljskim objektima (85 odsto), zatim na poslu (43 odsto), kao i u obrazovnim ustanovama (24 odsto).
Prema istim podacima, pušenje nije dozvoljeno u tek nešto manje od petine domaćinstava, a u 33 odsto je dozvoljeno u svim prostorijama.
Ipak, ohrabruje podatak da najveća većina ispitanika (76,9 odsto) podržava primjenu Zakona o zabrani pušenja, a 12 odsto smatra da se zakon u potpunosti poštuje.
“Zaštitimo djecu od uticaja duvanskog dima”
Svjetski dan bez duvana se svake godine obeležava 31. maja na globalnom, ali i na nacionalnom i lokalnom nivou u mnogim zemljama svijeta.
Tema ovogodišnjeg Svjetskog dana bez duvana je “Zaštitimo djecu od uticaja duvanske industrije”. Cilj ovogodišnje kampanje je informisanje javnosti o opasnostima upotrebe duvana, kao i o poslovnim praksama duvanskih kompanija usmjerenim na mlade, s obzirom na to da se procjenjuje da 37 miliona mladih uzrasta od 13 do 15 godina u svetu koristi duvan.
Takođe, kampanja je usmjerena na aktivnosti koje treba preuzeti kako bi ljudi širom svijeta mogli da ostvare svoje pravo na zdravlje i zdrav život i da se zaštite buduće generacije, podsjećaju iz Instituta “Batut”, prenosi Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu