Na jugu, gdje je skoncentrisan veći dio stanovništva Pojasa Gaze, Hamasovi službenici i policija drže čvrstu kontrolu, mada se poredak urušava u centralnim regionima te enklave.
Očigledno oživljavanje Hamasa u oblastima koje su izraelske trupe zauzele i “očistile” tokom skoro četvoromjesečne ofanzive, ukazuje na poteškoće sa kojima se izraelski premijer Benjamin Netanjahu suočava u ispunjavanju svog obećanja da će “slomiti” tu militantnu grupu.
– Nažalost, sve više čujemo o oporavku pobune i u centralnoj i u sjevernoj Gazi… Sve više čujemo da Hamasovi ljudi obavljaju posao policije u sjevernoj Gazi i upravljaju trgovinom, a to je veoma loš ishod – kaže Ejal Hulata, koji je do januara 2023. bio šef izraelskog savjeta za nacionalnu bezbijednost.
Majkl Milštajn iz Instituta za studije nacionalne bezbijednosti, istraživačkog centra sa sjedištem u Tel Avivu, rekao je da je Hamas ponovo uspostavio kontrolu u dijelovima Gaze koje su izraelske odbrambene snage zauzele poslije krvavih borbi prošle godine.
To uključuje veći dio razrušene sjeverne zone enklave, uključujući kamp Šaati, izbjegličke kampove Džabalija i Šedžaja, kao i sam grad Gazu.
– Hamas kontroliše ove oblasti. Nema haosa ili vakuuma, jer zaposleni u opštini Gaza ili civilne spasilačke odbrambene snage, koje su zapravo dio Hamasa, sprovode javni red. Hamas i dalje postoji. Hamas je preživio – rekao je Milštajn.
On je dodao da je zvanična verzija izraelske vojske je da je u sjevernom dijelu Gaze slomljena osnovna vojna struktura Hamasa.
– To funkcioniše samo sa konvencionalnom vojskom, ali ne i za fleksibilnu gerilsku operaciju kao što je Hamas. Već vidimo pojedince kao snajperiste, postavljaju zamke i tako dalje – kaže Milštajn.
Mnogi službenici na svim nivoima vlasti u Gazi bili su članovi Hamasa ili naklonjeni toj organizaciji.
– Ne možete reći da li su se vratili ili nikada nisu otišli, ali u svakom slučaju sada su tamo – rekao je jedan oficir izraelske vojske, čija se jedinica nedavno borila protiv Hamasa u kampu Šaati.
Zvaničnici međunarodne pomoći sa sjedištem na jugu Pojasa Gaze, gdje je više od milion raseljenih potražilo utočište, izvijestili su da je sada manje vidljivo prisustvo Hamasa na ulicama.
– Tehnokrate i dalje postoje, ali Kasamove brigade (Hamasovo vojno krilo) ne vidite. Još uvijek vidite Hamasovu policiju u različitim oblastima, koja u izvjesnoj mjeri ima kontrolu nad redom i zakonom na nekim mjestima, uključujući i sjever – rekao je za Gardijan jedan visoki humanitarni zvaničnik.
Humanitarne agencije koje pokušavaju da distribuišu hranu, gorivo i druge potrepštine raseljenima u južnoj Gazi i dalje imaju posla sa zvaničnicima koje je imenovao Hamas. Hamas i dalje obezbijeđuje policijsku pratnju za njihove konvoje, iako se čini da je vlast grupe slabija nego prije rata.
– Postoji generalni slom zakona i reda. Sveukupni porast kriminala je veoma zabrinjavajući jer potrebe civila postaju sve očajnije – rekao je Vilijam Šomburg, šef Međunarodnog komiteta Crvenog krsta u Gazi.
Humanitarni zvaničnici su takođe izvijestili o brojnim incidentima pljačke i napada na kamiona koji nose pomoć, uglavnom u centralnom dijelu Gaze, koji ne kontrolišu ni Hamas, ni izraelske snage.
– Mnogi konvoji pomoći uzimaju naoružanu pratnju. Nejasno je da li je riječ o policiji Hamasa, koja je još uvijek prisutna i vidljiva, ili o privatnim bezbjednosnim kompanijama – rekao je jedan od njih.
Visoki zvaničnik UN opisao je Rafu, najjužniji grad u Pojasu Gaze, kao “posljednje preostalo mjesto sa bilo kakvim pravim građanskim redom”, zbog prisustva lokalne policije Hamasa.
Za nekoliko napada na konvoje okrivljene su uticajne i dobro naoružane porodice u centralnoj Gazi, što sugeriše da ti moćnici postaju samopouzdaniji i sposobniji nakon više godina potiskivanja od strane Hamasa.
Izraelski zvaničnici tvrde da su njihove snage ubile oko 9.000 od 30.000 boraca koliko se procjenjuje da je Hamas bio u stanju da mobiliše prije rata. Među ubijenima je oko 1.000 elitnih boraca iz brigade Nuhba, iako je između 3.000 i 4.000 i dalje aktivno, vjeruju izraelski obavještajni zvaničnici.
Obavješteni izvori bliski Hamasu kažu da postoje duboke podele u toj organizaciji, uključujući žestoka rivalstva unutar političkog rukovodstva u egzilu, kao i podijele između onih u Gazi i onih van teritorije.
H.A. Helijer, viši saradnik u londonskom Institutu “Rojal Junajted Servisiz”, kaže da je to neizbježno.
– Političko rukovodstvo spolja će biti sve udaljenije. U nekom trenutku njihova relevantnost će biti dovedena u pitanje… a istorijski podijele su veoma česte kada su grupe u ovakvoj situaciji – rekao je on.
Iako nema dokaza da Hamas regrutuje nove pristalice u Pojasu Gaze, to će postati vjerovatnije ako se sukob oduži.
– Sve dok traje rat, biće regrutovanja iz prostog razloga što krvoproliće koje se dogodilo, ubistva, razaranja, gladovanje… samo izazivaju još više mržnje i volje kod dijela stanovništva da se bori – rekao je dr Mhaimar Abusada, profesor političkih nauka na Univerzitetu Al-Azhar u Gazi.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu