Narodni heroj Lepa (Svetozar) Radić, rođena je 19. decembra 1925. godine u Gašnici kod Gradiške. Obješena je 11. februara 1943. godine u Bosanskoj Krupi, a za narodnog heroja Jugolsavije proglašena je 20. decembra 1951. godine.
Centralno Kulturno-umjetničko društvo “Lepa Radić” Gradiška u poslednjih nekoliko godina vodi više aktivnosti u cilju očuvanja lika i djela Lepe Radić. Prvenstveno se radi na dopunjavanju biografskih podataka i prikupljanju predmeta koji svjedoče o Lepoj Radić – kazao je za Srpskainfo Davor Simišić, predsjednik CKUD “Lepa Radić”.
Od ovog decembra, u vlasništvu CKUD-a je i replika Ordena narodnog heroja. Pružena je podrška autorima koji su se na bilo koji način bavili Lepom Radić od čega se može izdvojiti filmski omnibus “Mali istorijski podsjetnik” autora Dalibora Miljevića, koji je premijerno prikazan 29. novembra ove godine.
Najznačajnija aktivnost je projekat “Spomen domaćinstvo Lepa Radić, Gradiška” za koji je završena prva faza te se uskoro očekuje početak građevinskih radova. Podršku ovom projektu su najavili Gradska uprava grada Gradiška i Kabinet predsjednika Republike Srpske, rečeno je prilikom današnjeg polaganja vijenaca i cvijeća na bistu Lepe Radić.
Pogubljena u Bosanskoj Krupi
Poslije trodnevnog zlostavljanja, dovedena je pred podignuta vješala, u bagremaru između tunela i željezničke stanice u Bosanskoj Krupi. Ruke su joj bile vezane telefonskim kablom, bez cipela, samo u vunenim čarapama, iscrpljena i iznemogla, ali ponosna i prkosna.
S postolja pod vješalima, u stvari s jednog sanduka od čamovine za municiju, Lepa je pokušala da se obrati zarobljenom narodu iz zbjega, ali je omča prekinula njene posljednje reći.
SS pukovnik Šmithuber je, 11. februara 1943. godine, dobio od svojih podčinjenih izvještaj o egzekuciji: „Banditkinja, obješena u Bosanskoj Krupi, pokazala neviđeni inat“. Imala je tada tek 17 godina.
Simbol otpora u svijetu
Lepa Radić (17), narodni heroj Drugog svjetskog rata porijeklom iz Gašnice kod Gradiške koju su Nijemci 11. februara 1943. godine objesili u Bosanskoj Krupi, postala je simbol otpora u svijetu.
Poznati američki reper, Ajs Kjub je prošle godine, na društvenim mrežama objavio fotografiju Lepe Radić pred vješanje. Učinio je to u kontekstu nemira i protesta u Americi sredinom 2020. godine a Lepa Radić je prepoznata kao simbol otpora i borbe za slobodu.
Fotografija nije imala nikakav opis, međutim, veliki broj komentara pokazao je da su njegovi pratioci prepoznali o kome se radi i kakva je poruka. Kjub je poznat po borbi za građanska prava, a na društvenim mrežama ima više od 30 miliona pratilaca.
Lepa Radić je prepoznatljiva širom svijeta kao simbol za slobodu, hrabrost i otpor, smatra Davor Simišić, predsednik Centralnog KUD “Lepa Radić” u Gradiški i inicijator izgradnje spomen-domaćinstva ove heroine.
– Objava Ajs Kjuba nije izuzetak. Njene fotografije i citati se često nalaze uz članke koji osuđuju nepravdu a veličaju borce za slobodu. Zemlje Latinske Amerike, Sjedinjene Američke Države, Portugal, Španija i Indija čine samo jedan dio svijeta u kojima Lepu Radić prepoznaju i identifikuju kao pozitivnu istorijsku ličnost – kazao je Simišić za Srpskainfo navodeći i druge umjetnike kojima je Lepa inspiracija.
Brazilska umjetnica, Marina Amaral, obrađivala je fotografije ove narodne heroine iz Potkozarja. Amaral je inače u svom radu stavila akcenat na istorijske crno-bijele fotografije. Poznati makedonski umjetnik, slikar, grafičar i dizajner Zoran Kardula, obrađivao je portrete narodnih heroina među kojima i Lepe Radić.
Albert Soler Ruda, španski istoričar i ilustrator, nedavno je uradio ilustraciju scene vješanja Lepe Radić. Jedan od njenih najljepših portreta naslikala je Nada Novaković, poznata jugoslovenska slikarka. Portret je objavljen u okviru izložbe „Rastauracija u toku“ koju je organizovao Istorjiski muzej BiH.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu