Dok predstavnici vlasti Republike Srpske pozdravljaju čvrsti stav koji je Cvijanovićeva zauzela u Njujorku, odnosno njeno napuštanje sjednice Savjeta bezbjednosti UN tokom obraćanja Kristijana Šmita, i njeno kasnije obraćanje gdje je jasno prenijela stav predstavnika Srpske o situaciji u BiH, iz Sarajeva, odnosno dijela FBiH, očekivano, stižu kritike.
Druga dvojica članova Predsjedništva BiH, Željko Komšić i Denis Bećirović, zamjerili su Cvijanovićevoj jer se obratila u Njujorku bez usaglašenog stava “kolektivnog šefa države”, dok je dio federalne javnosti sa negodovanjem ispratio njeno napuštanje sjednice tokom obraćanja Šmita kojeg Republika Srpska ne priznaje za visokog predstavnika jer nije imenovan u Savjetu bezbjednosti UN.
Bećirović je čak pisao u UN navodeći kako Predsjedništvo BiH nije donijelo odluku o odlasku Cvijanovićeve na pomenutu sjednicu i njenom nastupu u ime Bosne i Hercegovine, te da stoga njeno obraćanje ne predstavlja zvaničan stav ove države.
Cvijanovićeva mu je odgovorila da je „jasno da stavovi nisu usaglašeni u Predsjedništvu BiH, kao što nisu bili usaglašeni ni Svena Alkalajevi, Šefika Džaferovićevi“ i drugih koji su ranije činili isto.
I dok dio političara pozdravlja, a drugi dio kritikuje Cvijanovićevu, u javnosti se otvorila rasprava da li je dobro postupila kada je napustila sjednicu Savjeta bezbjednosti tokom obraćanja Šmita i kakvu poruku je time poslala međunarodnim diplomatama koji su pratili sjednicu?
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik nastup Cvijanovićeve je ocijenio „fenomenalnim“ navodeći „da je kapitalno to što je uradila“.
Stručnjak za međunarodne odnose Miloš Šolaja ističe da je Cvijanovićeva imala pravo da bude u srijedu u Njujorku jer je predsjedavajuća Predsjedništva BiH.
On ističe da je na svakoj sjednici Savjeta bezbjednosti UN na kojoj se raspravlja o BiH prisutan neko iz BiH, a to što njen odlazak i govor nisu usaglašeni u Predsjedništvu je nešto što je već odavno postala praksa.
Šolaja podsjeća da su to ranije činili mnogi bošnjački predstavnici BiH, poput Šefika Džaferovića, Harisa Silajdžića i brojni drugi.
– Silajdžić se u nekoliko navrata obraćao mimo usaglašenog stava Predsjedništva i mnogi drugi koji su iznosili jednostrane stavove i koje je Savjet bezbjednosti UN razmatrao. Predsjedništvo bi trebalo da usvoji praksu da se nigdje ne ide bez usaglašenog stava, odnosno bez određene platforme koja se odnosi na kompletnu spoljnu politiku, a posebno na konkretne nastupe – smatra Šolaja.
On dodaje da bi bilo poželjno da se nađe kompromis, a sve dok se to ne desi niko ne smije da se buni kada neko iznosi stavove koji nisu usaglašeni.
Šolaja kaže da je činjenica da u BiH imamo dva člana Predsjedništva BiH, kontrolisana od strane bošnjačkih političkih struktura, koji mogu da postavljaju uslov i uslovljavaju nekim svojim politikama.
– Cvijanovićeva je pozvana u Njujork kao predsjedavajuća Predsjedništva i imala je pravo da se obrati, tu nema ništa sporno. Ona je trebala da bude tamo. UN nisu sistem koji gleda šta se događa u svakom ćošku svijeta i Cvijanovićeva je za njih predstavnik BiH. A to što neke institucije rade bez usaglašavanjan samo pokazuje kako stoje stvari na unutrašnjem planu – navodi Šolaja.
On dodaje da Šmit u svemu tome svojom neaktivnošću, odnosno pretjeranom aktivnošću i pretjeranim svrstavanjem, igra određenu ulogu.
Šolaja kaže da je Cvijanovićeva trebala da napusti sjednicu tokom njegovog obraćanja jer su isto uradili i predstavnici Rusije i Kine, koji nisu glasali za njega.
On ističe da Šmit nema legalitet visokog predstavnika, pa samim tim nema ni legitimitet.
– Bilo bi glupo da je Cvijanovićeva ostala da sluša ono što Šmit govori, a ne priznajemo ga zvanično u Republici Srpskoj. On nije visoki predstavnik u BiH ma koliko neke države, koje imaju moć, smatrale da jeste. On nije postavljen na institucionalni način. Jedini pravi način komunikacije jeste da u vreme njegovog obraćanja Cvijanovićeva izađe iz sale – ističe Šolaja za Srpskainfo.
Naučni saradnik Instituta za međunarodnu politiku i privredu u Beogradu, Aleksandar Mitić, takođe, ističe da je učešće Cvijanovićeve na sjednici Savjeta bezbjednosti UN normalno i u skladu sa interesima i Bosne i Hercegovine i Republike Srpske.
– Ono što je nenormalno i protivno interesima je nadmeno guranje u prvi plan Кristijana Šmita koji u samom tom Savjetu bezbjednosti UN nije dobio odobrenje, pa samim tim ni legitimitet da govori, a kamoli da djeluje u BiH. Šmit zastupa isključivo interese Zapada, što se može vidjeti i po njegovom izlaganju u kojem kritikuje Banjaluku zbog „konfrontacionog stava prema zapadnim partnerima“ – napominje Mitić.
On ističe za Srpskainfo da se Šmitova „nelegitimnost i štetnost stalno mora naglašavati, a sjednica Savjeta bezbjednosti UN je svakako mjesto za tako nešto“.
Mitić kaže da je stoga važno što je Željka Cvijanović govorila na sjednici, ali i što je svojim gestom izlaska iz sale pokazala apsurdnost Šmitove pozicije.
– Platforma UN se mora koristiti s obzirom na to da se u mnogim drugim forumima i institucijama koje kontroliše Zapad čuje isključivo jednostran diskurs usmeren protiv interesa Republike Srpske – zaključuje Mitić.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu