Ovako američki institut “Istok Zapad”, na čijem je čelu bivši ambasador SAD u Srbiji Kameron Manter, vidi put ka rješenju kosovskog pitanja i budućnosti Kosova i Metohije.
Riječ je o institutu koji ima uticaja u američkoj javnosti, ali stavovi koje oni iznose u svojim izvještajima zapravo su stavovi stručnjaka upućenih u situaciju u regionu Zapadnog Balkana.
Njihov plan nema veze sa američkim planom za Kosovo, koji je dostavljen Srbiji i o kome je Blic pisao, ali budući da je riječ o uticajnom američkom institutu, iza kojeg stoje uticajni političari, njihovi stavovi zapravo predstavljaju preovlađujuće mišljenje u američkoj stručnoj javnosti.
Izvještaj, naslovljen “Vrijeme je za akciju na Zapadnom Balkanu” objavljen je nedavno, a rečenice sa početka teksa upravo njegov dio.
U izveštaju se analizira, kako je objašnjeno, potreba za hitnom i prelomnom akcijom SAD i EU kako bi se riješila goruća pitanja i spriječio potencijalni sukob na Zapadnom Balkanu.
U ključnim preporukama za američku diplomatiju kad je o Srbiji riječ, u izveštaju se ukazuje da “SAD treba da obnove i ojačaju odnose sa Srbijom, najvećom i najmoćnijom državom u region”.
I mada su dijelovi ovog izvještaja već objavljeni, portal “Kossev.info” koji je imao uvid u sam dokument, objavio je detalje poglavlja koji se tiče Kosova i Metohije, a pod nazivom “Zaustaviti da Kosovo polako klizi ka statusu zamrznutog konflikta”.
Zamrznuti sukob
Kosovo zalazi u zamrznut sukob u kojem će njegov sporni međunarodni status postati njegova nesrećna stvarnost.
Posljednjih deset godina dokazalo je da čak i priznanje svih država EU, ili značajnog dijela međunarodne zajednice neće promjeniti položaj Kosova sa Srbijom, niti smanjiti podršku Rusije opstrukciji Srbije. Rješenje zahtjeva da Srbija i Kosovo pomire svoja neslaganja oko državnosti Kosova.
Povlačenje KFOR-a
Ova normalizacija dala bi opipljivu korist za region. To bi dovelo Srbiju bliže EU i omogućilo Kosovu da nastavi sa procesom punopravnog članstva u UN i druge međunarodne organizacije.
Članstvo Kosova u INTERPOL-u, na primjer, omogućilo bi veću saradnju i koordinaciju u borbi protiv korupcije i terorizma.
Priznanje Kosova
Kako bi zaustavili sporo kliženje Kosova ka zamrznutom konfliktu, Sjedinjene Države bi trebalo da podstiču EU da revitalizuje dijalog između Kosova i Srbije. Dijalog mora da dovede do priznanja Kosova kao nezavisne države od strane Srbije. SAD bi trebalo da budu spremne da prihvate mjere s kojima se strane slažu kao deo njihove normalizacije odnosa.
Razmjena teritorija
S tim u vezi, SAD treba da podstaknu EU da revitalizuje dijalog između Kosova i Srbije, uz podršku Sjedinjenih Država. Ali čak i ovaj dijalog možda ne uspije da dovede do normalizacije. Novi i kreativni prijedlozi će možda biti potrebni jednog dana. Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je nagovijestio mogućnost neke “velike pogodbe” koja bi mogla da uključi razmjenu teritorija Kosova i Srbije. Nije jasno da li bi srpski lideri mogli da iznesu prijedlog, a koji ne bi izazvao jako protivljenje na Kosovu. U bilo kom slučaju, signaliziranje da su kosovske granice porozne i otvorene za pregovaranje moglo bi da ima štetne efekte širom Balkana.
Mala vojska za Kosovo
Prisustvo NATO na Balkanu je privremeno, tako treba i da ostane. Zadatak NATO je da pomogne Kosovu u stvaranju “male vojske opremljene lakim naoružanjem”.
Ruski uticaj na Srbiju
Opstajanje sukoba takođe predstavlja kontinuiranu priliku za ruski uticaj u Srbiji. Ova velika potreba za normalizacijom suočava se sa ozbiljnim preprekama. Dok su dvije zemlje dostigle značajno razumijevanje o različitim pitanjima od otvaranja predstavništva u Beogradu i Prištini, energetici, reciprocitetu diploma, granicama, menadžmentu i carinskim procedurama, mnogi sporazumi nisu u potpunosti primenjeni.
Srbija najmoćnija u regionu
Sjedinjenim Američkim Državama potrebni su obnovljeni i ojačani odnosi sa Srbijom, najvećom i najmoćnijom državom u regionu. Trebalo bi zadržati podršku za članstvo Srbije u EU, istovremeno dok se podržava pozicija EU da se nove članice slažu sa evropskom politikom prema Rusiji, te da se Srbija neće pridružiti osim ako ne prizna Kosovo, navodi se po drugi put u ovom izveštaju.
Člansto u NATO ostaje opcija
Sa druge strane, “članstvo u NATO-u bi trebalo da ostane opcija za Srbiju, ali očekivanja SAD-a moraju da budu manja zbog istorijskog nasleđa vojnih operacija NATO-a u regionu, kao i vjerovatnoće od glasnog ruskog protivljenja”.
O pritisku i sankcijama protiv regionalnih lidera
U izvještaju se navodi i da je Zapadni Balkan, koji obuhvata BiH, Makedoniju, Kosovo, Crnu Goru, Albaniju i Srbiju, ponovo postao područje koje zabrinjava zbog manjkavosti unutrašnjeg upravljanja, ekonomskih izazova, etničkih trvenja unutar regiona i spoljnih uticaja, navodi se u izveštaju.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu