Pitanje je od milion dolara jer je proces izbora obavijen velom tajne. Iako ne postoje zvanični kandidati za papu, smatra se da neki kardinali posjeduju karakteristike neophodne da postanu poglavari Rimokatoličke crkve.
Počela je konklava – sastanak Koledža kardinala na kojem se bira novi papa – koji može trajati nekoliko dana, ali čak i nekoliko godina. Odluku će donijeti 133 kardinala koji su se sastali danas u Sikstinskoj kapeli iz 15. vijeka u Vatikanu.
Kardinali, svi mlađi od 80 godina, a kojima je zabranjeno da komuniciraju sa spoljnim svijetom o dešavanjima tokom konklave, diskutovaće, zatim glasati za svog kandidata sve dok jedno ime ne dobije dvotrećinsku podršku. Prvi put u istoriji, manje od polovine onih koji glasaju jesu Evropljani. Oni će odmjeriti administrativno i pastoralno iskustvo potencijalnih kandidata i razmotriti šta je crkvi – koja broji oko 1,4 biliona vjernika širom svijeta – danas potrebno.
Nakon što je Sveti Jovan Pavle II slomio vjekovnu italijansku vlast nad papstvom 1978. godine, polje kandidata se znatno proširilo, piše AP. Ove godine je teže nego ikada predvidjeti ko će to biti.
Naime, papa Franjo, koji je preminuo 21. aprila, izvršio je mnoga imenovanja (imenovao 80 odsto kardinala) u relativno kratkom periodu dok je bio poglavar Rimokatoličke crkve, izmjenio Koledž kardinala otežavajući identifikaciju pokreta i frakcija unutar grupa (bore se dve struje – progresivna i konzervativna), piše “Njujork tajms”. Uz to, većina kardinala bira papu prvi put.
Najčešće pominjani nasljednici pape Franje su Pijetro Parolin iz Italije i Luis Antonio Tagle sa Filipina. Mediji pišu o ukupno više od 30 potencijalnih kandidata.
Izdvojili smo osam “papabila” (nezvanični italijanski termin koji se koristi da opiše čovjeka koji je potencijalni kandidat za papu), a na osnovu pisanja četiri uticajna svjetska medija – dva američka i dva britanska – Asošijeted presa (AP), Njujork tajmsa, Bi-Bi-Si-ja i Indipendenta.
Pjetro Parolin
Datum rođenja: 17. januar 1955.
Nacionalnost: Italijan
Pozicija: Državni sekretar Vatikana
Kardinal Pjetro Parolin (70) bio je državni sekretar za vrijeme pape Franje, drugim riječima glavni papin savjetnik. Njegov posao je bio i vođenje Rimske kurije, centralne uprave crkve.
Smatraju ga mnogo skromnijim i kada je riječ o ličnosti, ali i diplomatskom pristupu, od argentinskog pape kojem je služio. Umjesto da se pridržava “lijevog” ili “desnog” spektra, kardinal Parolin se dugo smatrao razumnom, umjerenom figurom unutar Crkve. Uticao je na to da se čuje glas crkve kada je administracija američkog predsjednika Donalda Trampa počela da radi na mirovnim pregovorima o okončanju ruske invazije na Ukrajinu.
S druge strane, bio je kritičan prema legalizaciji istopolnih brakova širom svijeta, nazivajući prelomno glasanje u Republici Irskoj 2015. “porazom čovječanstva”. Parolin je nadgledao kontroverzni dogovor Svete stolice sa Kinom o biskupskim nominacijama i bio je uključen – ali ne i optužen – u neuspjelo ulaganje Vatikana u londonski poduhvat za nekretnine koji je doveo do suđenja 2021. drugom kardinalu i devetorici drugih, zbog čega se govori da bi mogao da ispadne iz trke.
Luis Antonio Tagle
Datum rođenja: 21. jun 1957.
Državljanstvo: Filipinac
Pozicija: Proprefekt, Dikasterija za evangelizaciju
Kardinal Luis Antonio Tagle (67) mogao bi da postane prvi azijski papa. Njega je papa Franja pozvao da dođe iz Manile u Rim da predvodi vatikansku misionarsku kancelariju za evangelizaciju, koja služi potrebama Katoličke crkve u većem dijelu Azije i Afrike. Njegova uloga je dobila veću težinu kada je Franja reformisao vatikansku birokratiju, piše AP.
Tagle je poznat kao komunikativan i dobar učitelj, što su ključni atributi za papu. Smatra se umjerenim prema katoličkoj definiciji, kažu da je najliberalniji od svih kandidata, a nazivaju ga “azijski Franja” zbog posvećenosti društvenim pitanjima i simpatijama prema migrantima.
Međutim, on se protivio pravu na abortus, nazivao ga “oblikom ubistva”. Takođe je govorio protiv eutanazije. S druge strane, kada je bio nadbiskup Manile, kardinal Tagle je pozvao Katoličku crkvu da preispita stavove o homoseksualcima, kao i o razvedenim i samohranim majkama, rekavši da je grubost iz prošlosti nanela trajnu štetu i da svaki pojedinac zaslužuje saosjećanje i poštovanje.
Neki su ga kritikovali zbog menadžerskih sposobnosti koje je pokazao kada je bio na čelu Karitasa, socio-humanitarne organizacije Katoličke crkve.
Fridolin Ambongo Besungu
Datum rođenja: 24. januar 1960.
Nacionalnost: Kongoanac
Pozicija: Nadbiskup u Kinšasi, prestonici Konga
Besungu (65) jedan je od najglasnijih katoličkih lidera u Africi i na čelu nadbiskupije koja ima najveći broj katolika na kontinentu. Bio je sedam godina nadbiskup Kinšase, a naimenovao ga je papa Franja, piše Bi-Bi-Si, a bio je i u grupi savjetnika koji su pomagali u reorganizaciji vatikanske birokratije.
Smatraju ga konzervativnim. Prošle godine je potpisao izjavu u kojoj je odbio da sledi Franjinu deklaraciju koja dozvoljava sveštenicima da daju blagoslov istopolnim parovima.
Otvoreni kritičar vlade, kardinal je takođe poznat po svom nepokolebljivom zalaganju za socijalnu pravdu. Često je kritikovao korupciju i neaktivnost vlade Demokratske Republike Kongo, kao i eksploataciju prirodnih resursa zemlje od strane stranih sila.
Mateo Zupi
Datum rođenja: 11. oktobar 1955.
Nacionalnost: Italijan
Trenutna pozicija: Nadbiskup Bolonje, predsjednik Italijanske biskupske konferencije
Zupi (69) se pojavio kao ulični sveštenik po uzoru na Franju, koji ga je brzo promovisao u nadbiskupa bogate Bolonjske nadbiskupije u severnoj Italiji 2015, da bi četiri godine kasnije dobio titulu kardinala.
Blisko je povezan sa katoličkom dobrotvornom organizacijom “Send Ediđo” sa sjedištem u Rimu koja je imala veliki uticaj za vrijeme pape Franje.
On je otputovao u Kijev i Moskvu nakon što je ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski apelovao na Svetu stolicu za pomoć u oslobađanju 19.000 ukrajinske djece oduzete od njihovih porodica i odvedene u Rusiju tokom rata. Misija ga je takođe odvela u Kinu i Sjedinjene Američke Države, piše AP.
Zupijev otac je radio za vatikanske novine, a majka mu je bila nećaka kardinala Karla Konfalonijerija, dekana Kardinalskog kolegijuma 1960-ih i 1970-ih.
Peter Erdo
Datum rođenja: 25. jun 1952.
Nacionalnost: Mađar
Pozicija: Nadbiskup u mađarskom gradu Estergomu
Poznat kao ozbiljan teolog, naučnik i pedagog, Erdo (72) vodeći je kandidat među konzervativcima. Služio je kao nadbiskup u Estergormu od 2002, a naredne godine Jovan Pavle ga je postavio za kardinala. Učestvovao je u dve konklave, 2005. i 2013, za izbor Benedikta i Franje.
Ima doktorate iz teologije i kanonskog prava i govori šest jezika. Protivi se istopolnim zajednicama, a takođe je protiv sugestija da katolici koji ponovo uđu u bračne vode nakon razvoda mogu da se pričešćuju. On je 2015. izjavio da razvedenim katolicima treba dozvoliti pričest samo ako budu apstinenti u novom braku. Zagovornik tradicionalnih porodičnih struktura.
Erdo je održavao bliske odnose sa desničarskom populističkim vladom u zemlji, koja pruža velikodušne subvencije hrišćanskim crkvama.
Robert Prevo
Datum rođenja: 14. septembar 1955.
Nacionalnost: Amerikanac
Funkcija: Prefekt Dikasterija za biskupe i predsednik Papinske komisije za Latinsku Ameriku
Papa Franja je doveo Prevoa (69) u Vatikan 2023. da služi kao šef kancelarije koja proverava biskupske nominacije iz celog sveta, što je jedan od najvažnijih poslova u Katoličkoj crkvi. Kao rezultat toga, Prevo ima istaknutu ulogu u konklavi, piše AP.
Rođen je u Čikagu, ali ima i peruansko državljanstvo budući da je godinama živio i radio u Peruu, najprije kao misionar, potom i kao nadbiskup.
Značajno je da je predsedavao jednom od najrevolucionarnijih reformi koje je Franja napravio, kada je dodao tri žene u glasački blok koji odlučuje koje biskupske nominacije proslijediti papi. Početkom ove godine, Franja je ponovo pokazao svoje poštovanje imenovanjem Prevoa za najviši čin kardinala.
Pjerbatista Picabala
Datum rođenja: 21. april 1965.
Nacionalnost: Italijan
Pozicija: Latinski patrijarh u Jerusalimu
Picabala (60), jedan je od mlađih kandidata za papu i miljenik mnogih vatikanskih posmatrača koji žele da novi papa bude Italijan, nakon posljednjih trojice koji nisu iz ove evropske zemlje.
Služio je u Jerusalimu više od tri decenije, preselivši se u grad iz rodne Italije samo mesec dana nakon rukopoloženja. Picabala je bio čuvar Svete zemlje 12 godina, odgovoran za svu katoličku imovinu u regionu. Franja ga je 2016. pozvao da popuni upražnjeno mesto latinskog patrijarha u Jerusalimu – predstavnika katolika u Izraelu, na Kipru, u Jordanu i palestinskim teritorijama, što je zvanično učinio 2020. Tri godine kasnije postao je kardinal.
Tečno govori hebrejski jezik i veliki je poznavalac prilika u Pojasu Gaze. Kada je počeo napad militantne grupe Hamas na Izrael 7. oktobra 2023. ponudio je da bude talac u zamenu za slobodu dece koja su kidnapovana tog dana u Gazi. Njegova ponuda nije prihvaćena, ali je zapamćen njegov gest.
Žan Mark Avelin
Datum rođenja: 26. decembar 1958.
Nacionalnost: Francuz
Pozicija: Nadbiskup u Marseju i predsednik Francuske biskupske konferencije
Papa Franja je imao složene odnose sa sekularnom Francuskom i nikada nije bio u zvaničnoj poseti ovoj zemlji. Njegov odnos sa Avelinom, uticajnim marsejskim nadbiskupom, bio je daleko jednostavniji i srdačniji.
Avelin (66) bio je Franjin saveznik. On je ugostio papu u sredozemnom lučkom gradu 2023. tokom drugog pontifikovog putovanja u Francusku. U to vreme, Franja je insistirao da putuje u Marsej, a ne u Francusku.
Avelin je bio u skladu sa Franjinim idealom brige za marginalizovane, posebno migrante. Rođen je u Alžiru, a u Francusku se preselio nakon što je bivša kolonija stekla nezavisnost. Odrastao je u Marseju, multikulturalnom gradu sa značajnom muslimanskom zajednicom. Studirao je i filozofiju i teologiju, a AP ga opisuje kao cijenjenog intelektualca.
Francuski mediji navode da bi to što je relativno mlad i zato što ne govori tečno italijanski mogli da utiču na njegove šanse da nasledi Franju.
Još neki kandidati za novog papu
Osim pomenutih, svjetski mediji spominju i ova imena kao moguće kandidate za papu: Andres Arborelijus (Švedska)Huan Hose Omela (Španac)Rajhard Marks (Nemac)Robert Sara (Gvineja)Mark Uele (Kanada)Kristof Šenborn (Austrija)Piter Turkson (Gana)Mario Grek (Malta)Džozef Tobin (SAD)Anđelo Skola (Italija)Čarls Maung Bo (Mjanmar)Pablo Virđilio Dejvid (Filipinac).
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu