Najprije je Kosovu otkazano učešće u vježbi “Defender Evropa 2023”, zatim je stigla i zabrana zvaničnicima vlade Aljbina Kurtija da do daljeg posjećuju Ameriku, a uz to im je i zaprijećeno uvođenjem međunarodnog protektorata na sjeveru Kosova.
Kurti je u video poruci sinoć odgovorio na objavu američkih sankcija Kosovu i samoproglasio Kosovo “najdemokratskijom zemljom na Zapadnom Balkanu”, a da se “demokratija ne može suspendovati, niti može da bude nečiji talac”.
Kurti je naveo da gradonačelnici izabrani 23. aprila uprkos skoro nikakvoj izlaznosti na izborim i dalje jedini imaju legitimitet da budu u zgradama opština.
SAD: Nadamo se da će Kurti poslušati naš savjet
Ne treba se zanositi mišlju da je Amerika promijenila stav po pitanju nezavisnosti Kosova, ali iz jučerašnjih izjava Džefrija Hovenijera, američkog ambasadora u Prištini, jasno je da je Amerikancima dozlogrdila Kurtijeva politika stalnih provokacija i destabilizacije sjevera Kosova.
Hovenijer je juče jasno i nedvosmisleno uperio prst u Kurtija kao krivca za trenutnu stuaciju.
Odgovarajući novinarima u Prištini na pitanje o povrijeđenim pripadnicima KFOR, Hovenijer je istakao da su SAD zabrinute zbog akcija koje su rezultirale povredama.
– Oni su bili tamo da održe mir i to zbog odluka koje je donio premijer Kurti – rekao je Hovenijer.
Tu nije bio kraj, jer je Hovenijer rekao šta tačno SAD traže od prištinskih vlasti: da ne insistiraju da novi gradonačelnici rade iz opštinskih zgrada i da se kosovski policajci povuku iz tri zgrade opština na sjeveru.
Istakao je još jednu stvar koja bi Prištinu mogla najviše da zaboli bar u simboličkom smislu.
– U ovom trenutku SAD nemaju mnogo entuzijazma da reaguju na neke interese Kosova, poput angažovanja sa nepriznatim zemljama ili aktivnog rada na unapređenju Kosova na evroatlantskom putu. Žao nam je što je situacija došla do ovoga, ali moram da budem iskren, tako je. Nadamo se da će premijer Kurti poslušati naš savjet i odmah preduzeti korake za smanjenje tenzija na sjeveru – rekao je Hovenijer.
Prvi šamar Prištini
U međuvremenu, javnost danima gleda dramatične scene iz Zvečana, gdje je povrijeđeno više od 70 osoba, te Leposavića i Zubinog Potoka. Sve je kulminiralo intervencijom KFOR.
Kosovska policija gdje joj mjesto nije, šok bombe, suzavci, batinjanje, skidanje zastava i stavljanje novih, reakcije međunarodne zajednice, NATO, Euleksa…
Administracija SAD nije više mogla da trpi da se rizikuju životi vojnika NATO i da se situacija na sjeveru Kosova destabilizuje možda i nepovratno, pa je američki saveznik Priština juče popodne dobila prvi šamar.
Hovenijer je rekao da je otkazivanje učešća Kosova u vježbi “Defender Evropa 2023”, prva posljedica za Vladu Kosova koja je odbacila pozive Vašingtona da deeskalira situaciju na sjeveru.
Američki državni sekretar Entoni Blinken upozorio je 26. maja da će akcije Vlade Kosova u sjevernim opštinama imati posljedice po bilateralne odnose.
– Prvi pokazatelj toga bila je odluka koju je sinoć donio američki komandant za Evropu da otkaže učešće Kosova u “Defender Europe 2023”, što se dogodilo preko noći. Za Kosovo su ove vježbe završene – rekao je Hovenijer na sastanku sa nekoliko novinara u Prištini.
Rampa za posjete
Tu, međutim, nije bio kraj, jer je samo sat i po vremena kasnije uslijedio novi šamar: prištinskim zvaničnicima su zabranjene posjete SAD.
Prištinu bi najviše moglo da zaboli čak i samo pominjanje prijetnje uvođenjem međunarodnog protektorata na sjeveru Kosova. To bi bio jasan signal svim zemljama koje ne priznaju nezavisnost, a pogotovu onima u EU, da ne treba da mijenjaju svoj stav.
Mnogi će reći, rečeno-učinjeno, jer je generalni sekretar NATO Jens Stoltenberg potvrdio je da će NATO rasporediti još 700 vojnika iz svoje operativne rezerve za Zapadni Balkan, kao pojačanje misiji KFOR na Kosovu.
– Najoštrije osuđujemo ničim izazvane napade na trupe KFOR na sjeveru Kosova, u kojima je ranjeno 30 pripadnika mirovnih snaga. Takvi napadi su neprihvatljivi i moraju se zaustaviti – rekao je Stoltenberg.
Kritike na račun Prištine
SAD su kritikovale Vladu Kosova, rekavši da su 26. maja novi albanski gradonačelnici u sjevernim opštinama nasilno ušli u zgrade opština na sjeveru, a da Priština nije prethodno koordinisala sa Vašingtonom za preduzimanje te akcije. Hovenijer je rekao da SAD razmišljaju i o drugim odlukama koje će donijeti u tom pravcu.
– Zatražili smo od kosovskog premijera Aljbina Kurtija da odmah preduzme korake za smirivanje situacije na sjeveru. On nije odgovorio na ove zahtjeve. Zato razmatramo šta će biti naše sljedeće akcije – rekao je američki ambasador.
Proročka izjava ambasadora Hila
Gradonačelnici četiri opštine na sjeveru KiM – Sjeverne Mitrovice, Zubinog Potoka, Zvečana i Leposavića – izabrani su na izborima koje su Srbi bojkotovali nakon što su u novembru prošle godine napustili prištinske institucije zbog kršenja Briselskog sporazuma od strane Prištine, upada specijalnih jedinica kosovske policije na sjever pokrajine i stalnih protivpravnih hapšenja Srba.
Kristofer Hil, američki ambasador, pred te izbore je rekao da “ne samo moja zemlja, već i mnoge druge, smatraju da ovo nije pravo vrijeme da se oni održe, s obzirom na to da smo trenutno u jednom kritičnom trenutku, u značajnom momentu za dijalog koji je u toku”.
– Ne vjerujem da ti izbori mogu dugoročno da imaju pozitivan uticaj u većinski srpskim opštinama i bitno mi je da se fokusiramo i da prebrodimo to i dođemo do Zajednice opština sa srpskom većinom – proročki je rekao Hil.
Italija poručuje: Suluda situacija
Ministar odbrane Italije Gvido Krozeto rekao je da je na sjeveru Kosova suluda situacija, da postoje gradonačelnici koji su izabrani sa samo 1 odsto glasova i da se održavaju protesti.
On je tako objasnio aktuelne tenzije na Kosovu i prenio da je devet italijanskih vojnika, pripadnika KFOR, hospitalizovano, a da se troje već vratilo na posao.
Srbi sa sjevera Kosova izašli su prejkuče pred opštinske zgrade kako bi mirno protestovali zbog nasilnog ulaska albanskih gradonačelnika u prostorije četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru pokrajine, prenosi Blic.
Na to je kosovska policija odgovorila suzavcima, šok-bombama i dugim cijevima. Odmah nakon toga reagovao je i KFOR, koji je svoje pripadnike postavio ispred opština i svih većih institucija.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu