Demokrate su osvojile ključno mesto u Senatu u Pensilvaniji, gde je 50-godišnji Džon Feterman pobjedio republikanskog rivala Mehmeta Oza.
Trka u Pensilvaniji je najskuplja u ciklusu, privukla je preko 300 miliona dolara ukupne potrošnje, a država bi takođe mogla da bude tačka fokusa predsedničke politike za sljedeće dvije godine.
Feterman, koji je bio zamjenik guvernera od 2019. i kojeg su u finišu kampanje podržali predsednik Džo Bajden i Barak Obama, i dr Oz (60), voditelj popularne emisije o zdravlju kojeg je podržao Donald Tramp, borili su se za mjesto ispražnjeno penzionisanjem republikanskog senatora koje je potencijalno odlučujuće za kontrolu u Senatu. Trijumfovao je Feterman, koji se tokom kampanje oporavljao od moždanog udara, pa čak imao i problema sa govorom.
Trijumf uprkos moždanom udaru
Feterman je poveo rano u kampanji ali je u maju pretrpio moždani udar, nakon čega je mjesecima bio van javnosti. Ali, nastavio je da vodi kampanju oslanjujući se na televizijsko oglašavanje i društvene mreže, a svog rivala Oza predstavio je kao bogatog političkog oportunistu koji čak nije iz Pensilvanije. Oz je, naime, rođen u Ohaju, u porodici turskih imigranata.
Fetermanovo povlačenje dovelo je do pitanja o njegovom zdravlju i sposobnosti da služi kao senator, ali je uprkos svemu, pobjedio. On se obratio pristalicama u Pitsburgu nakon što je projektovano da će osvojiti trku za Senat. Osjećam se ponizno – rekao je i svoju pobjedu pripisao posjeti “svakom okrugu za svaki glas”.
Odnoseći se na moždani udar u maju, zahvalio se svojoj ženi Džizel što mu je spasila život. Svoju pobjedu je posvetio, kako je rekao, “svima koji su bili oboreni i ponovo ustali”.
Ko je Džon Feterman?
Feterman, koji sebe predstavlja kao tipičnog Amerikanca, vodio je kampanju u odjeći u kojoj se najbolje osjeća – u šorcu i duksu sa kapuljačom. “Jutarnji list” navodi da on ima samo jedno odijelo koje nosi na sjednicama, ali da će nakon pobjede morati da nabavi još koje.
Visok 205 centimetra, Feterman je upadljiv u svakoj grupi ljudi. Diplomirao je na Harvardu i bio gradonačelnik Bredoka i zamjenik guvernera Pensilvanije, a na ruci ima istetovirane datume ubistava koja su potresla njegov grad.
Iako njegova pojava djeluje “prijeteće”, Feterman je u stvari veoma brižna i posvećena osoba.
Njegova majka i otac bili su dobrostojeći republikanci, a Džona su dobili u tinejdžerskim godinama. Feterman je rođen u Vest Ridingu, a odrastao u Jorku. Otac mu je bio partner u osiguravajućoj kući, a mladi Džon igrao je američki fubal i planirao da nakon škole preuzme porodični posao.
Život mu promjenila smrt prijatelja
Ali, nakon smrti bliskog prijatelja odrekao se takve karijere i život posvetio svom gradu. “Jutarnji list” piše da mu se život promjenio još dok je bio student. Naime, Feterman je bio sa prijateljem u automobilu kada je došlo do saobraćajne nesreće. Njegov prijatelj je poginuo.
Tragedija ga je navela da razmisli o svom mjestu u svijetu, nakon čega se sa 23 godine prijavio za “velikog brata”, udruženje koja povezuje dobrovoljce sa djecom bez jednog roditelja. Povezao se s osmogodišnjim dječakom čiji je otac umro od AIDS-a, a majka mu bila na samrti. Zaključio je kako je pitanje gdje ćeš se roditi i kako ćeš živjeti zapravo “lutrija” i da bi radije pomagao onima koji nisu imali sreće nego da dalje poboljšava svoju već dobru situaciju.
Transformacija Bredoka
Tako je pre 20 godina došao u Bredok, posrnuli gradić sa 2.000 žitelja u “pojasu rđe” koji je nekad bio deo procvjetale industrije čelika, ali propao nakon deindustrijalizacije. Kandidovao se za gradonačelnika 2005. i pobjedio za jedan glas. Daljih 13 godina se borio da obnovi jednu od najsiromašnijih zajednica u državi. Bredok danas ima gradski centar, urbane vrtove i “besplatnu” prodavnicu (na trampu) koju vodi Fetermanova supruga.
Koliko se posvetio svom gradu govori i to što je na svojoj lijevoj ruci Feterman istetovirao poštanski broj Bredoka, a na desnoj datume svih ubistava koja su se dogodila u gradu dok je bio gradonačelnik – ukupno devet.
Feterman je 2013. bio na meti kritika zbog incidenta u Bredoku kad je čuo zvuk za koji je mislio da je pucanj i pratio džogera kojeg je pritvorio uz pomoć puške. Džoger, Afroamerikanac Kris Mijares, rekao je da je taj zvuk u stvari bio zvuk petardi. Feterman je rekao da je vjerovao da “čini pravu stvar” i nije se izvinio. Nisu podignute optužnice zbog incidenta, a Mijares nikada nije podnio zvaničnu žalbu, ali je 2021. rekao da je Feterman “lagao”, ali da je “uradio više dobrog od tog jednog lošeg čina”.
Dijeli stavove sa Sandersom
Feterman se 2016. neuspešno kandidovao za demokratskog predstavnika za američki Senat, a “Jutarnji list” navodi da je na predizborima te godine podržao Bernija Sandersa kao jedini demokrata u Pensilvaniji. Jer poput Sandersa, i Feterman je svoju podršku gradio među glasačima, na terenu, a ne kroz unutarstranačku politiku.
Sa Sandersom deli još niz progresivnih stavova – zalaže se za povećanje minimalca, reformu krivičnog sistema, osiguravanje zdravstvene zaštite svim građanima i legalizaciju marihuane na saveznom nivou.
Iako nije uspeo da prođe demokratske predizbore, 2018. je postao zamenik guvernera Pensilvanije. Kako piše na njegovom zvaničnom sajtu, porodica je umesto da useli u zvaničnu rezidenciju zamjenika guvernera tu otvorila bazen za djecu koja inače ne bi imala pristup takvom sadržaju, a sami žive u preuređenom salonu za automobile. Na toj poziciji Feterman se borio za oslobađanje nepravedno osuđenih i davanje druge šanse dugogodišnjim zatvorenicima koji to zaslužuju.
“Prvi tetovirani dvometraš u Senatu”
Feterman se takođe zalaže za veće restrikcije na kupovinu oružja i razvoj sindikata. Što se tiče abortusa, važne teme američkih međuizbora sam je najbolje sročio.
– To pitanje je između žene i njenog ljekara. Sigurno nije između mene ili bilo kog poličara – rekao je u maju.
Feterman i dalje živi u Bredoku sa suprugom i troje djece i porodičnim psom. Bivši gradonačelnik će nakon međuizbora u SAD sada postati prvi tetovirani dvometraš u američkom Senatu.
Novinar Džon Sadvort napisao je da je Fetermanova pobjeda na međuizborima – protiv svih šansi – dobra vest kojoj su se demokrate mogle nadati u noći od koje su malo očekivale. Pensilvanije je upravo značajno popravila raspoloženje demokrata, zaključio je on, prenosi Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu