Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske jedna je od 20 policija koje učestvuju u međunarodnoj akciji Europola “Cumberland”, a koja je, prije nekoliko dana, rezultovala hapšenjem 25 osoba zbog sumnje da su distribuirali sadržaj dječije pornografije stvorene vještačkom inteligencijom.
Kako je ranije saopšteno iz MUP RS, u okviru ove akcije u Banjaluci uhapšen je mlađi muškarac S.T. Osim ove policijske agencije, u akciji su učestvovale i policijske snage iz Australije, Austrije, Belgije, Češke, Danske, Finske, Francuske, Njemačke, Mađarske, Islanda, Holandije, Novog Zelanda, Norveške, Poljske, Španije, Švedske, Švajcarske i Velike Britanije.
Kako su tada naveli iz MUP RS, za osumnjičenog je utvrđeno da je pristupao internet platformi sa sadržajem dječije pornografije stvorene vještačkom inteligencijom, a za koju se pretplata vršila preko Pay Pal-a.
-Operacija ‘Cumberlend’ je jedan od prvih slučajeva koji uključuje materijal o seksualnom zlostavljanju djece generisan vještačkom inteligencijom, što je čini izuzetnim izazovom za istražioce, posebno zbog nedostatka nacionalnog zakonodavstva koji se bavi ovim zločinima – naveli su tada iz Europola.
Većina hapšenja izvedena je istovremeno 26. februara 2025. godine tokom globalne operacije, koju su predvodile danske vlasti. U narednim sedmicama, kako su naveli, očekuju se dodatna hapšenja, jer je istraga još u toku.
Do sada je širom Evrope identifikovano 273 osumnjičenih, uhapšeno 25, izvršena 33 pretresa, zaplijenjeno 173 predmeta, koji se dovode u vezu sa izvršenjem krivičnog djela.
Da li Krivični zakonik u Srpskoj kažnjava ovakva krivična djela
Ovo krivično djelo definisano je u članu 175 Krivičnog zakonika Republike Srpske.
U tom članu stoji da ko navodi dijete na učestvovanje u snimanju dječije pornografije ili ko organizuje ili omogući snimanje dječije pornografije, kazniće se kaznom zatvora od šest mjeseci do pet godina.
Ko neovlašteno snimi, proizvede, nudi, čini dostupnim, distribuira, širi, uvozi, izvozi, pribavlja za sebe ili za drugoga, prodaje, daje, prikazuje ili posjeduje dječiju pornografiju ili joj svjesno pristupa putem računarske mreže, kazniće se kaznom zatvora od jedne do osam godina.
Izuzetan izazov za policiju
Glavni osumnjičeni, državljanin Danske koji je uhapšen u novembru 2024. godine, vodio je online platformu na kojoj je distribuisao AI-generisani materijal koji je sam proizvodio. Nakon simboličnog online plaćanja, korisnici širom svijeta mogli su dobiti lozinku za pristup platformi i gledati sadržaje koji prikazuju zlostavljanje djece.
Tokom istrage, Europol i Zajednička radna grupa za borbu protiv sajber kriminala, koju vodi Europol, pružali su operativnu koordinaciju agencijama za provođenje zakona uključenim u slučaj. Stručnjaci iz Evropskog centra za sajber kriminal Europola olakšali su razmjenu informacija i pružili analize i obavještajne podatke nacionalnim istražiocima.
Operacija Cumberland predstavlja jedan od prvih slučajeva koji uključuju AI-generisani materijal dječije seksualne zloupotrebe (CSAM), što je istražiteljima predstavljalo izuzetan izazov, posebno zbog nedostatka zakona koji regulišu ove zločine. U tom kontekstu, države članice EU trenutno raspravljaju o zajedničkoj regulativi koju je predložila Evropska komisija kako bi se riješila ova nova situacija i zaštitila djeca od seksualne zloupotrebe i eksploatacije.
– Ove vještački generisane slike se tako lako mogu kreirati da ih mogu proizvoditi pojedinci sa kriminalnim namjerama, čak i bez značajnog tehničkog znanja. To doprinosi sve većem širenju materijala dječije seksualne eksploatacije, a kako se njihov obim povećava, istražiocima postaje sve teže identifikovati počinioce ili žrtve. Organi reda moraju razviti nove metode i alate istrage kako bi se uhvatili u koštac s ovim izazovima – izjavila je tada izvršna direktorka Europola Ketrin de Bol.
Onlajn dječija seksualna eksploatacija ostaje jedan od najopasnijih oblika sajber kriminala u Evropskoj uniji i i dalje je među glavnim prioritetima policijskih agencija, koje se suočavaju s kontinuiranim rastom količine ilegalnog sadržaja.
Ovo predstavlja veliki izazov za vlasti u identifikaciji stvarnih žrtava. Čak i u slučajevima kada je sadržaj potpuno vještački i ne prikazuje pravu žrtvu, kao što je slučaj s operacijom Cumberland, vještačka inteligencija i dalje doprinosi objektivizaciji i seksualizaciji djece.
Prevencija zločina
Borba protiv dječije seksualne eksploatacije jedan je od prioriteta Europola. Od 2017. godine, Agencija vodi inicijativu “Zaustavite zlostavljanje djece – Pronađite slučaj”, koja omogućava građanima da dostavljaju informacije prepoznavanjem slučajeva kako bi pomogli u rješavanju slučajeva dječije seksualne eksploatacije. Do danas, javnost je podijelila skoro 28.000 savjeta, 30 djece je spašeno, a šest počinilaca identifikovano i procesuirano.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu