Dok su Sunaku torijevci masovno iskazali podršku u ponedjeljak, neki glasovi pozvali su na sazivanje opštih izbora, prenosi Blic.
Bivši ministar finansija Riši Sunak pobedio je na izborima za novog lidera Konzervativne partije i očekuje se da će postati sljedeći premijer Velike Britanije, nakon što je rivalka Peni Mordant ispala a bivši prvi ministar Boris Džonson odustao od trke.
Mordant je ispala iz trke što znači da je Sunak sljedeći premijer, preneo je “Gardijan”.
Ser Grejem Brejdi, zvaničnik torijevaca nadležan za trku za lidera stranke, koji je ranije najavio da će novi prvi ministar biti na mjestu do petka, saopštio je da može da potvrdi da je Sunak izabran za lidera Konzerativne partije.
Poziv na ujedinjenje
A Sunak nije proveo dugo vremena u obraćanju torijevskim poslanicima nakon pobjede.
On im se prvo obratio privatno i nije govorio sa novinarima ni kad je ulazio ni kad je izlazio, prenio je “Gardijan”, dodajući da je novi lider urgirao na torijevce da se ujedine.
Dopisnik “Skaj njuza” Džon Krejg je prenio da su mu poslanici koji su izlazili iz Komiteta 1922, parlamentarne grupe Konzervativne partije u Domu komuna, rekli da je Sunak poručio poslanicima: “Moramo da se ujedinimo i okupimo”, te obećao “vladu svih talenata”.
U međuvremenu su laburisti optužili Sunaka da “izbjegava ispitivanje” usred obnovljenih poziva na raspisivanje izbora.
Zamjenica lidera laburista Anđela Rejner optužila je Sunaka da “izbjegava ispitivanje“ i ponovila pozive laburista na opšte izbore nakon Sunakove pobjede.
I Zelena partija se uključila u glasove koji pozivaju na opšte izbore koji dolaze u rangu od laburista do bivše torijevske ministarke Nadin Dorijes, naveo je “Gardijan”.
Sunak je međutim rekao konzervativnim poslanicima da neće biti vanrednih opštih izbora, dodao je list.
Čestitke od Kamerona, Sterdžon
Bivši britanski premijer Dejvid Kameron moguće da je prvi koji je čestitao Sunaku na pobijedi, ističući da je prije deset godina mislio da će konzervativci biti prva britanska partija koja će imati premijera indijskog porijekla.
Sunaku je na pobjedi čestitala i Nikola Sterdžon, premijerka Škotske.
Ona je takođe pozvala na rane opšte izbore.
Sunak je bio favorit za premijera nakon što je Boris Džonson neočekivano napustio trku za lidera Konzervativne stranke.
Brzo je obezbijedio potreban prag podrške od 100 poslanika, a kako je ostao jedini na tom mjestu – Mordantova je bila slabi rival sa “preko 90 glasova” podrške – automatski se našao na poziciji novog lidera torijevaca.
Da je Mordantova takođe uspjela da obezbjedi podršku 100 poslanika, palo bi na na 172.000 članova Konzervativne partije da izaberu novog lidera onlajn glasanjem.
Prvi hindu premijer
Parlamentarna većina stranke obezbjeđuje da će Sunak postati i sljedeći premijer zemlje – prvi britanski hindu premijer i takođe prvi kojeg će primiti britanski kralj Čarls III, nakon smrti kraljice Elizabete II u septembru koja je dva dana pred smrt primila Liz Tras.
Kako se očekuje, Sunak će postati prvi hindu premijer Velike Britanije i to još, kako ukazuje “Gardijan”, tokom Divalija, važnog indijskog festivala svjetlosti.
Sunak je hinduista ali rijetko govori u svojoj vjeri u javnosti – prošle godine upalio je svijeće povodom festivala na pragu Dauning strita 11. Ove godine Divali se odvija od 22-26. oktobra, a u ponedjeljak je glavni dan proslave, što u njegovu pobjedu unosi dodatnu simboliku.
Politički urednik Daren Mekefri napisao je na “Tviteru” da je Sunak “prvi britanski premijer koji nije beo i najmlađi od 1812”, pitajući se da li je i “najbogatiji ikad”.
“Vlada puna talenata”
Sunak je postao favorit nakon što je odlazeća premijerka Liz Tras podnijela ostavku prošle nedjelje, sa šest katastrofalnih nedjelja provedenih u kancelariji, dok je Grejem Brejdi, zvaničnik torijevaca nadležan za trku za lidera stranke, objavio je da će novi prvi ministar biti na mjestu do petka.
Kandidati za zamjenu Trasove imali su vremena do 14.00 sati po lokalnom vremenu u ponedjeljak da obezbijede podršku 100 torijevskih poslanika da uđu u trku za novog lidera partije i zemlje.
A Sunaka, koji je prethodno izgubio trku za premijera od Trasove nakon odlaska Džonsona, javno je podržala više od polovina konzervatnih poslanika.
Mark Harper, bivši šef torijevaca za nadzor nad glasanjem, rekao je u emisiji Radija 4 BBC, da je Sunaka podržalo 200 poslanika.
– Sunak bi oformio vladu sa talentovanim ljudima širom partije – rekao je on, dodajući da sa njim na mjestu premijera očekuje da će fiskalna izjava biti objavljena za nedjelju dana kao što je planirano.
Masovna podrška
Desetina onih koji su prethodno podržali povratak Džonsona javno su prebacili svoj glas Sunaku, uključujući Džeremija Hanta, ministra finansija koji je praktično pokopao premijerstvo Liz Tras, nakon što je poništio njen “mini budžet” koji je inače primio kritike i preko Atlantika.
Hant, koji je prije nekoliko dana odbacio mogućnost da bi sam ušao u trku za lidera, objasnio je britanskom “Telegrafu” zašto je podržao Sunaka za premijera.
– Naše javne finansije, tržišni kredibilitet i međunarodni ugled zadobili su ozbiljan udarac. Da bismo povratili stabilnost i samopouzdanje potreban nam je vođa kojem se mogu povjeriti teške odluke. Takođe nam je potreban neko ko može da objasni te izbore građanima koji su zabrinuti za poslove, hipoteke i javne usluge. Mi u Rišiju Sunaku imamo lidera koji baš to može da uradi – rekao je Hant.
Očekuje se da će Sunak zadržati Hanta na mjestu ministra finansija ako postane premijer, navodi “Gardijan”.
Sunak odao poštovanje Džonsonu
Sunaku je slabi rival bila jedino Mordantova, predsednica Doma komuna.
Nju su podržale svega dvije ranije pristalice Džonsona, Majkl Febrikant i Džajls Vetling, što joj je donijelo ukupno 27 javnih glasova, iako njena kampanja tvrdila da ih ima preko 90 od kojih nisu svi javno oglašeni.
Moguće je da je zaista toliko torijevaca pružilo ruku Mordantovoj – bilo potpuno bilo pod nekim uslovom ili bez garancija – ali su neki poslanici bili skeptični.
Politički urednik ITV-a Robert Peston rekao je da su pristalice urgirale na Mordantovu da se dostojanstveno povuče iz trke.
CNN ukazuje da su mnoge Džonsonove pristalice krivile Sunaka da je pomogao u njegovoj smjeni u julu, nakon niza skandala bivšeg premijera, ali je u subotu uveče Sunak odao poštovanje Džonsonu nakon što se ovaj povukao iz trke.
– Boris Džonson je donio Bregzit i odlično uvođenje vakcine (protiv kovida). Vodio je našu zemlju kroz neke od najtežih izazova sa kojima smo se ikada suočili, a zatim se suočio sa (ruskim predsjednikom Vladimirom) Putinom i njegovim varvarskim ratom u Ukrajini. Uvijek ćemo mu biti zahvalni zbog toga – napisao je Sunak na “Tviteru”, dodajući da se, “iako je (Džonson) odlučio da se više ne kandiduje za premijera, iskreno nada da će nastaviti da doprinosi javnom životu u zemlji i inostranstvu”.
Pozivi na opšte izbore
Dok su iza Sunaka stala imena poput ministara Hanta, Brendona Luisa, Majkla Gova i Priti Patel, torijevski poslanik ser Kristofer Čoup, koji je želio da Džonson zamijeni Trasovu, rekao je da smatra da bi sljedeći premijer trebalo da raspiše opšte izbore da dobije mandat.
– Ako ljudi koji sada traže “krunu” žele da imaju poštovanje koje proizilazi iz mandata, onda kažem da je najbolji način na koji mogu da dobiju to poštovanje osvajanje mandata sa narodom i zato mislim da su opšti izbori su u suštini jedini odgovor, inače ćemo samo ići od lošeg ka gorem – rekao je on.
A Čoup nije jedini – i drugi torijevci, posebno Džonsonove pristalice – govore isto. U nedjelju je Nadin Doris, bivša ministarka kulture, rekla da smatra da su opšti izbori neizbježni.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu