Diana Budisavljević, žena koja je u Drugom svjetskom ratu spasla preko 12.000 djece iz logora u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, rođena je na današnji dan 1891. godine.
Rođena je u Austriji, u gradu Insbruku. Prije udaje za svog supruga, doktora Julija Budisavljevića, radila je kao medicinska sestra. Bračni par se 1919. godine preselio u Zagreb, kada je njen suprug dobio mjesto profesora na Univerzitetu u Zagrebu.
Tokom Drugog svjetskog rata u Kraljevini Jugoslaviji, nacistički orijentisani hrvati započeli su kampanju protiv Srba, Jevreja i Roma.
To je uzrokovalo otvarajne mnogobrojnih logora u Hrvatskoj. Kada je Diana Budisavljević čula o torturi djece u koncentracionom logoru Lobor tokom oktobra 1941. godine, ona je, zajedno sa Markom Vidakovićem i Đurom Vukosavljevićem, pokrenula kampanju pod nazivom “Akcija Dijane Budisavljević”.
Akcija je podrazumijevala spašavanje i zbrinjavanje srpske djece i žena iz brojnih logora, uključujući i najozloglašeniji među njima – Jasenovac.
Godine 1942. Diana je dobila pismenu dozvolu da izvede djecu iz logora Stara Gradiška. Iste godine je uz pomoć ministra za socijalna pitanja uspjela da djecu odvede u Zagreb, Jastrebarsko i Sisak. Poslije toga je lično učestvovala u spašavanju djece iz kampova Mlaka, Jablanac i Jasenovac, obučena u uniformu medicinske sestre Crvenog Krsta.
U ovoj akciji spašeno je preko 6.000 djece, koja su smještena u hraniteljske porodice.
U vrijeme ovih akcija Diana je počela da vodi dnevnik o spašavanju djece iz nacističkih logora. Prema njenom dnevniku, inicijativa u početku nije naišla na odaziv, prvenstveno zbog straha od omazde.
Diana je, i pored svih poteškoća na koje je nailazila, uspjevala da naiđe na još dobrih ljudi koji su činili da prikupljena pomoć uvijek dođe u ruke onima kojima je bila potrebna.
Spašena djeca bila su smještena na različitim mjestima, neka od njih su bila smještena u hraniteljske porodice, neka u objektima katoličke crkve što je Diani dopustila Hrvatsko nadbiskupija, a neka djeca su završavala u objektima koji su bili oskudnog izgleda, ali ono što je najvažnije bila su sigurna.
Diana je tokom akcije vodila kartoteku o djeci, kako bi sačuvala njihove podatke. Nadajući se da će ona jednog dana biti vraćena svojim biološkim porodicama. Ipak, krajem maja 1945. dva agenta OZNE oduzimaju Dijani albume sa fotografijama djece, a po nalogu Ministarstva socijalne politike Hrvatske oduzeta joj je i cjelokupna kartoteka, iako identifikacija i repatricija nisu bile završene.
Diana je Ministarstvu ponudila da pomogne sa daljom identifikacijom djece, ali ta ponuda nije prhvaćena.
Od 15.536 djece koje je Diana Budisavljević spasila tokom Drugog svetskog rata, 3.254 je umrlo tokom ili nedugo nakon spašavanja, izmučeni, gladni i bolesni, dok je više od 12.000 preživjelo rat. U toku akcija spašavanja, ubijeno je 11 članova Dijaninog tima. I ona sama je mnogo rizikovala da bi pomogla srpskoj djeci. Obilazeći logore i sama se zarazila bolestima koje su harale i odnosile dječije živote. Preležala je čak i tifus.
Poslije rata ova herojina je skoro potpuno zaboravljena.
U Jugoslaviji nije javno pomenuta decenijama, prije svega zbog toga što vlast nakon rata nije gledala na nju blagonaklono, kao na heroja rata. Diana je sa suprugom živjela u Zagrebu do 1972. godine kada su se preselili nazad u Insbruk. Od kraja rata nije govorila o svojoj akciji spašavanja i do svoje smrti, 1978. godine, se nije oporavila od posljedica obilaska logora.
“Dnevnik Diane Budisavljević 1941-1945” izdat je u Zagrebu 2003. godine i sačinjen je od 388 prevedenih zapisa sa njemačkog. U zapisima je Dijana opisivala uslove u kojima su se nalazila djeca logoraši, njihova mučenja, stradanja i umiranja, svoj strah za djecu, ali i za sebe.
Osim toga, Diana je zapisivala i susrete i razgovore sa nekim od najvećih ratnih zločinaca tog vremena, odgovornih za genocid u NDH. Ovaj dnevnik bio je i okidač za značajnije interesovanje za lik Diane Budisavljević i za njene humane podvige, piše Kurir.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu