Ipak, turistima su djelimično dostupne samo Rastuška pećina kod Teslića i Orlovača kod Pala, i to samo za grupe koje se unaprijed najave.
U ostalim pećinama raskošni nakit čami u mraku, pa ni mještani obližnjih gradova često ne znaju da su u njima skrivene ikone, praistorijski crteži i ledenjaci.
Rastuša kao Pariz
U Evropi postoje samo tri pećine sa tigrastim šarama na nakitu. Jedna se nalazi kod Pariza, druga u blizini Vićence, a treća u selu Rastuša kod Teslića.
Ovaj biser prirode iz mraka su izvukli aktivisti lokalne organizacije „Eko park“. Popločali su i osvijetlili 350 metara pećinskih hodnika, u kojima su mještani ranije gajili pečurke, i u Rastušu doveli prve turiste. Godišnje pećinu posjeti oko 2.000 turista i đaka.
Arheolozi sa univerziteta Kembridž 2010. su u Rastuškoj pećini pronašli ostatke praljudi, stare oko 20.000 godina, te oružje iz Ledenog doba.
Podzemni biser nadomak Jahorine
U Orlovači, pećini koja se nalazi u blizini Pala, Sarajeva i Jahorine, pored magistralnog puta, za turističke posjete je prilagođeno 580 od 2.500 metara podzemnih hodnika.
Pećina je puna nakita raznih boja, od koralno crvene do ćilibarski žute. U njoj su otkriveni ostaci pećinskog medvjeda od prije 16.000 godina i nekoliko milenijuma stara grnčarija.
Molitva u pećini
Jedina pećina u Srpskoj koja se koristi kao sakralni objekat je Pavlova pećina u blizini Trebinja.
Ovdje je, prema predanju, apostol Pavle potajno krstio narod, krijući se od Rimljana, koji su ga progonili. Svake godine o Petrovdanu u ovoj pećini se okupe vjernici i tu se služi liturgija.
Pećina ima kameni oltar i ikonu apostola Pavla, te malo podzemno jezero. Vjeruje se da će djevojke koje se na Petrovdan umiju vodom iz tog jezera biti lijepe i zdrave, a narod je ubijeđen da je voda iz pećine ljekovita.
Najveća, najviša, najstarija…
- Najduža pećina u RS je Velika pećina u Fatničkom polju kod Bileće; duga je 2.800 metara
- Vaganska pećina kod Šipova, na 920 metara nadmorske visine, najviša je pećina u RS i vijekovima je bila sklonište za čobane, pa se jedna od četiri njene dvorane zove Čobanska dvorana
- U pećini Kuk kod Kalinovika nađeni su ostaci pećinskog medvjeda stari oko 40.000 godina
- Ledana kod Ribnika je najveća ledena jama u RS
- Najveća kolonija slijepih miševa živi u pećini Mišarici kod Banjaluke
- U Pećini pod Lipom kod Sokoca nađeni najstariji paleolitski crteži u RS