Papa Franjo umro je danas, saopštio je Vatikan.
Papa je bio od 14. februara u rimskoj bolnici Đemeli, gde su analize pokazale da je on u kritičnom stanju i da mu otkazuju bubrezi. Ljekari su rekli da je papa bio posebno podložan plućnim infekcijama jer je kao mladić obolio od pleuritisa i jedan dio plućnog krila mu je tada hirurški odstranjen, prenosi Blic.
Nova era liderstva u Crkvi
Franja I uveo je novu eru liderstva u Rimokatoličkoj crkvi nakon što je izabran za papu 2013. Kao prvi papa iz Zapadne hemisfere, prvi iz Južne Amerike, prvi iz redova Isusovaca i prvi koji je uzeo ime Franja, donio je mnoge reforme u Crkvi a pratila ga je reputacija skromnosti.
Sam je objasnio da je svoje papsko ime odabrao u čast Svetog Franje Asiškog.
Među njegovim značajnim postignućima su napori na očuvanju životne sredine i promovisanja jedinstva između katolika, nekatolika i nehrišćana, kao i njegova istorijska izvinjenja žrtvama zlostavljanja od strane sveštenika.
Rođen u Argentini kao Horhe Mario Bergoljo, papa Franja je bio poznat po stavovima koji konzervativcima nisu uvijek po volji. Bio je među onima od kojih se očekivalo da bi mogao da transformiše Crkvu i predvodi vernike u senci promena savremenog doba. Njegova priča je počela bez ikakvih znakova da će život provesti u mantiji, a kamoli da će stići doći do Vatikana.
Rani život
Papa Franja rođen je 17. decembra 1936. u Buenos Airesu, kao najstarije od petoro djece u porodici italijanskih migranata, koji su Italiju napustili 1929. za vreme Benita Musolinija.
Papa je u mladosti radio kao izbacivač i čistač. Diplomirao je u oblasti hemijske tehnologije, nakon čega je radio u jednoj laboratoriji, i to sa čuvenom paragvajskom biohemičarkom i političkom aktivistkinjom Ester Baljestrino.
U 21. godini je oboleo od pneumonije i otkrivene su mu tri ciste, zbog čega mu je uklonjen dio pluća. Uprkos tome, bio je dobar plivač. Takođe je govorio španski i italijanski jezik, a služio se njemačkim. Od mladosti je bio ljubitelj tanga, opera, grčke klasike, Dostojevskog, Šekspira, kuvanja i fudbala. Bio je počasni član argentinskog kluba San Lorenco. Klupsku članarinu je plaćao redovno, kako je 2013. otkrio potpredsjednik kluba Marčelo Tineli. Ipak, odlučio se za sveštenički poziv i upisao je Bogosloviju.
Franja je svoj pravi poziv pronašao igrom slučaja, kad je jednog prazničnog dana prolazio pored crkve i odlučio da se ispovedi. Tamo ga je jedan sveštenik nadahnuo da pristupi Crkvi. Kasnije je priznao da se kao mlad bogoslov zaljubio u jednu djevojku, zbog čega je posumnjao da li će nastaviti svoj put.
U novicijat Družbe Isusove stupio je u martu 1958. U Čileu je studirao humanističke studije i zvanično postao jezuita 1960. kad je položio zavet siromaštva, čednosti i poslušnosti. Po povratku u Argentinu 1963. završio je filozofiju i teologiju u San Miguelu, a sljedeće dvije godine predavao je književnost i psihologiju u Santa Feu i Buenos Airesu.
Zaredio se 13. decembra 1969, da bi u aprilu 1973. položio svoje doživotne zavijete, navodi N1info.ba.
Optužbe za umiješanost u otmicu sveštenika
Papa je svojevremeno u javnosti bio optuživan za umešanost u otmicu dvojice sveštenika, koje je raščinio neposredno pre njihovog nestanka, piše “Glosi”. Ispostavilo se da su krivci za otmicu bili pripadnici argentinske mornarice u danima diktature u maju 1976, a pojedini sveštenici su tvrdili da je Franja sarađivao sa huntom. On sam nije pričao o svojoj ulozi u vreme diktature, sve do 2010. kad je rekao da je krio i štitio “nekoliko” žrtava progona.
U javnosti se rijetko pojavljivao, a kad je to činio često je kritikovao argentinske vlasti.
Frančeska Ambrogeti, jedan od autora papine biografije, rekla je da je Franja bio stidljiv kad je u pitanju pojavljivanje pred medijima, ali i duboko zabrinut zbog socijalnih nejednakosti među ljudima u Argentini i drugim delovima Latinske Amerike. Ona ga je opisala kao čovjeka “izbalansirane snage”.
Uspon u Rimokatoličkoj crkvi
Franjin veliki uspon u Rimokatoličkoj crkvi počeo je tokom ’90-ih. Papa Jovan Pavle II imenovao ga je 1992. za pomoćnog biskupa Buenos Airesa, a u junu iste godine primio je biskupski red. Nakon toga je 1997. proglašen i koadjutorom, te nasledio Antonija Kvaraćina na mestu nadbiskupa Buenos Ajresa nakon njegove smrti, navodi N1info.ba.
Franja je 2005. izabran za predsedavajućeg argentinske biskupske konferencije, kad je pažnju privukao njegov moto “Bedan, ali izabran”.
Kao nadbiskup putovao je javnim prevozom, a stanovao je u iznajmljenom stanu, zbog čega je prozvan “kardinalom siromašnih”. Tokom života je bio poznat po svojoj skromnosti i jednostavnom životu, što je jedan od razloga zašto je došao na čelo Katoličke crkve. Pisalo se da on sam pravi svoje obroke, da se hrani skromno i da za večeru uzima samo voće i pije čaj.
Izabran je za novog papu nakon što je Benedikt XVI napravio presedan svojom ostavkom 2013. S obzirom na njegove godine i zdravlje on se nije smatrao favoritom, pa je ova vijest iznenadila mnoge.
Papa Franja inaugurisan je 19. marta 2013. kao poglavar Vatikana i Katoličke crkve. Službu je preuzeo na praznik svetog Josipa, zaštitnika Crkve.
Upravljanje Crkvom na raskrsnici
Rukovođenje Crkvom preuzeo je kad se ova institucija našla na raskrsnici.
Početkom 21. veka rimokatolici su činili više od šestine svetske populacije, ali su skandali – posebno oni vezani za sveštenička seksualna zlostavljanja koji su se pojavili 1980-ih i 1990-ih, potkopali ugled crkve. Franja je već na početku pozvao na duhovnu obnovu unutar crkve i na veću pažnju za muke siromašnih. Tokom posete holandskih biskupa u decembru 2013. godine, papa Franja se molio za žrtve seksualnog zlostavljanja i pozvao biskupe da se obrate tim žrtvama i njihovim porodicama.
Ostaće zapamćen i po dekretu za transparentnije upravljanje dobrotvornim fondovima i pooštravanje kontrole finansija Vatikana, nakon skandala sa kupovinom luksuzne nekretnine u Londonu.
Iako protivnik kontracepcije, 2015. je rekao da katolici “ne treba da se pare kao zečevi”, već da imaju “odgovoran pristup roditeljstvu”. U Kanadi se 2022. izvinio američkim starosedeocima zbog “zla koje su im naneli hrišćani”. Takođe je održao istopolna građanska partnerstva, navodeći da “homoseksualci imaju pravo na porodicu”, da su “i oni božja deca” i da “nije zločin biti gej”, što je bio dotad najkonkretnije izražen stav pape o gej parovima, iznet u dokumentarcu u režiji Jevgenija Afinevskog. “Advokat”, najstariji gej časopis u Americi, proglasio ga je još 2013. za ličnost godine.
Papa je takođe više puta pozivao na mir u Gazi i Ukrajini. Pred smrt je iz bolnice uputio poruku koju je posvetio upravo Ukrajini i Gazi.
– Dok ponavljam da sam uz patnički ukrajinski narod, pozivam vas da se sjetite žrtava svih oružanih sukoba i da molite za mir u Palestini, Izraelu i na cijelom Bliskom istoku, u Mjanmaru, Kivuu i Sudanu. Poslednjih dana primio sam mnogo poruka ljubavi, a posebno su me dirnula pisma i crteži djece. Hvala vam što ste uz mene i na molitvama utehe koje sam primio iz cijelog svijeta! – naveo je papa u poruci iz bolnice, pozivajući vernike da se mole za njega.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu