Kako stručnjaci tvrde, uspon drugih krajnje desničarskih partija širom EU može francuskom ekvivalentu dati više međunarodnog uticaja.
Vođstvo Žordana Bardela, nasljednika Le Penove, u odnosu na grupu francuskog predsjednika Makrona je veliko – očekuje se da će biti oko 17 procenata – dok je prošli put bilo manje od 1 odsto.
To pokazuje ne samo da je krajnja desnica porasla, već i da je Makronova podrška znatno opala.
J’ai dissous ce soir l’Assemblée nationale. Une décision grave, lourde, mais avant tout un acte de confiance en vous, mes chers compatriotes. pic.twitter.com/EFeVCDzrlb
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) June 9, 2024
– To je igranje ruskog ruleta – ocijenila je francuska političarka Valeri Pakres, koja je osudila održavanje novih parlamentarnih izbora “bez davanja vremena da se strane organizuju i bez vremena za kampanju”.
– Ovo je veoma opasna igra sa demokratijom i institucijama. Zaprepašćen sam – dodao je Rafael Gluksman, član Evropskog parlamenta.
Šta ovaj poraz donosi Francuskoj?
Stranka Le Penove, na krilima preliminarnih rezultata izbora u EU, ima velike šanse da osvoji veliki broj glasova u parlamentu Francuske, više nego što je ranije bio slučaj, ako ne i pobjedu. Međutim, nameće se pitanje da li će neko željeti da formira vlast sa njima. Tokom prethodnih izbora u Francuskoj, rijetko koje veće, ali i manje partije, su želele da uđu u koaliciju sa njima.
BREAKING: Marine Le Pen’s anti-immigration nationalist party has just trounced Emmanuel Macron’s party in the French EU Elections, winning 34% of the vote.
The French people are sick and tired of Open Borders! 👏👏👏 pic.twitter.com/yn7IA5gGzZ
— Cillian (@CilComLFC) June 9, 2024
Na prethodnim izborima kada je Nacionalno okupljanje imalo dobre izgleda za uspjeh, Francuzi se mobilišu i izlaze u velikom broju na glasanje kako oni ne bi došli na vlast ili bili dio vlasti, čak i kada je bio njen otac Žan Marin le Pen bio na čelu stranke. Le Pen je značajno ublažila retoriku posljednjih godina, ali je orijentacija njene stranke i dalje bila ocijenjena kao krajnje desničarska. Povezuju je sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom, nakon što joj je ruska banka 2014. odobrila zajam u iznosu od 6 miliona evra, ali i zbog toga što održava bliske veze sa ruskim režimom.
Nedavno je izjavila da bi slanje francuskih vojnika u Ukrajinu izazvalo Treći svjetski rat nakon što je Makron najavio takvu mogućnost.
Uticaj na Evropu
Francuska je druga najveća i najmoćnija zemlja u EU, i većina odluka ne mogu da prođu mimo nje. Ona je jedan od odlučujućih faktora, zajedno sa Njemačkom.
Za Evropu je ovaj debakl Makronove partije problem budući da Francuska može da utiče na evropsku politiku i bitne odluke unutar EU.
Dosad je bilo teško uskladiti 27 članice da postignu konsenzus, a to će tek biti teško ukoliko Le Pen dođe na vlast nakon parlamentarnih izbora.
Posebno brine odnos Le Penove sa mađarskim premijerom Viktorom Orbanom, sa kojima takođe ima bliske veze. Dolaskom njena partije na vlast, iako tek treba vidjeti političko raspoloženje Francuza na parlamentarnim izborima, mogle bi da dovedu u pitanje mnoge odluke EU, kao na primjer vojne i druge pomoći u Ukrajinu, ili one po pitanju migracija i proširenja EU.
Veze Le Pen, Orban i Fico
Osim Orbana, desničar koji je proruski orijentisan i koji bi mogao da utiče na mnoge odluke EU je premijer Slovačke, Robert Fico, na kog je nedavno izvršen atentat. Iz Stranke “Smer” su izjavili da je glasanje pokazalo da većina Slovaka odbacuje politiku EU o slanju oružja Ukrajini i da se protivi progresivnoj ideologiji koju predstavlja Zeleni dogovor EU i njeno negiranje tradicionalnih vrednosti.
Problem za EU predstavlja i to što u drugim zemljama EU krajnje desničarske partije ostvaruju uspjehe, kao što je Holandija, gdje je Gert Vilders, lider ekstremne desnice, najavio da će formirati vladu (s kojim je Le Pen takođe u bliskim odnosima).
Takođe, ove jeseni održavaju se pokrajinski izbori u istočnonemačkim pokrajinama Brandenburg, Saksonija i Tiringija u kojima je AfD, prema anketama, najjača politička snaga.
A na krilima uspjeha AfD na izborima za EP, postoje šanse da sljedeće godine na izborima za Bundestag ostvare bolje rezultate.
Šta stoji iza pobjede francuske krajnje desnice?
Francuski krajnje desničarsko Nacionalno okupljanje je išao ka masovnoj pobjedi, predvođen svojim 28-godišnjim glavnim kandidatom, Žordanom Bardelom.
Bardela, koji je izabran u Evropski parlament prije pet godina, doveo je evropsku kampanju Nacionalnog okupljanja do neviđenih visina, uzimajući 32,4 odsto glasova na osnovu procjena na izborima za EP.
Kako ističu mediji, Bardela je zauzeo namjerno skroman ton sa biračima, što je dio strategije za postizanje završne faze decenije dugog nastojanja liderke krajnje desnice Marin le Pen da ublaži imidž stranke krajnje desnice.
Potencijalni problemi pred predsjedničke izbore
Analitičari kažu da bi Makron, čija centristička alijansa nema većinu u francuskom parlamentu, mogao da se suoči sa veoma komplikovanim izborima dvije i po godine prije predsjedničkih izbora na proleće 2027. godine.
Makron: Odluka je bila teška
Makron je rekao da je “odluka o raspisivanju izbora bila teška, ali da je prije svega čin povjerenja”.
– Odlučio sam da vam vratim izbor za budućnost parlamenta. Odluka je ozbiljna i teška, ali prije svega je čin povjerenja. Francuskoj je potrebna jasna većina u spokoju i harmoniju. Biti Francuz, u srcu, znači izabrati da pišeš istoriju, a ne biti vođen njome – rekao je Makron u video obraćanju nakon preliminarnih rezultata izbora za Evropski parlament.
Le Pen: Ovo je istorijsko glasanje
Le Pen je imala razloga za osmjeh nakon objavljenih rezultata na izborima za EP.
– Ovo istorijsko glasanje pokazuje da kada ljudi glasaju, ljudi pobjeđuju. Spremni smo da preuzmemo vlast ako nam Francuzi daju povjerenje na predstojećim nacionalnim izborima – rekla je liderka francuske krajnje desnice Marin le Pen navijačkoj masi pristalica na sinoćnom mitingu u Parizu.
“Mračni rezultati za Evropu”
Dara Marfi, bivši potpredsjednik Evropske narodne partije desnog centra i bivši irski ministar za evropska pitanja, opisao je izlazne ankete u Nemačkoj, Francuskoj i Austriji kao “mračne rezultate za Evropu, posebno u drugoj po veličini državi članici”.
On je rekao da sada treba da EPP, liberali, socijalisti, Zeleni i drugi prestanu da se “igraju igrica” i da se na pravi način udruže protiv krajnje desnice.
Glasanje za Evropski parlament
Podsećamo, juče su završeni izbori za Evropski parlament, na kojima je krajnja desnica ostvarila značajan napredak u Njemačkoj, Austriji i Francuskoj, a na veliko iznenađenje, doživjela pad u Finskoj.
Građani širom Evrope su glasali u 27 zemalja i birali 720 novih poslanika, a svoje izborno pravo je moglo da ostvari 376 miliona građana u četiri izborna dana. Način na koji su glasali će oblikovati pravac EU u narednih pet godina, piše Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu