Interesovanje za ovu publikaciju kojom je obuhvaćen period od Milanskog edikta do kraja srednjeg vijeka. Autori knjige su teolog Slavoljub Lukić, arheolog Bojan Vujinović i istoričar Marko Janković.
Izdavač je Arhiv Republike Srpske i Udruženje arhivskih radnika Republike Srpske. Interesovanje u Čelincu za ovu monografiju bilo je veliko a reakcije publike veoma dragocjene.
Monografija je podijeljena na četiri cjelineB „Crkvene prilike na području sadašnje banjalučke eparhije od apostolskog doba do Berlinskog kongresa 1878. godine”, „Bazilike na prostoru sadašnje Banjalučke eparhije”, „Aktivni manastiri” i „Ugašeni manastiri – manastirišta i crkvišta”.
Monografija “Sakralna arhitektura Banjalučke eparhije” na njenom sadašnjem prostoru od Milanskog edikta do kraja srednjeg vijeka štampana je povodom 800 godina autokefalnosti Srpske pravoslavne crkve i 120 godina od osnivanja Banjalučke eparhije.
– Prve bazilike na teritoriji Banjalučke eparhije sagrađene su nakon Milanskog edikta, u drugoj polovini IV i prvoj polovini V vijeka. O tome svjedoče materijalni ostaci sakralnih građevina pronađenih na području Banjaluke (Ramići i moguća bazilika na Kastelu), Prijedora (Zecovi), Laktaša (Bakinci), Novog Grada (Blagaj) i Kotor Varoš (Šiprage) – podsjetio je arheolog Bojan Vujinović.
Na području Banjalučke eparhije, kazao je za Srpskainfo teolog Slavoljub Lukić, je šest aktivnih manastira, Gomionica, Krupa na Vrbasu, Moštanica, Liplje, Stuplje i Osovica. Svaki od manastira predstavljen je sa posebnom pažnjom i posvećeno mu je potpoglavlje u monografiji.
Osim istorijata, zapisane su i mnoge zanimljivosti i narodna predanja o ovim manastirima. U posljednjem poglavlju prikazana su manastirišta i crkvišta koja u srpskoj istoriografiji do sada nisu imala zapaženo mjesto.
Najstariji materijalni tragovi srednjovjekovnog manastira na području Banjalučke eparhije pronađeni su u Gornjim Kijevcima, na lokalitetu Manastirište-Karanovac, i dovode se u vezu s periodom XIII vijeka, dok tragovi srednjovjekovne nekropole formirane oko manastirske crkve ukazuju i na raniji period, tj. XI i XII vijek.
Sva poglavlja bogato su ilustrovana fotografijama, koje prate osnovni tekst. Pored zaključka na srpskom jeziku, monografija sadrži i zaključke na engleskom, ruskom, njemačkom i grčkom jeziku.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu