Kako bi region postao konkuretniji na globalnoj investicionoj mapi i nastavio ekonomski rast u pravcu pristupanja Evropskoj uniji, pored volje privrednika neophodno je i snažnije političko razumijevanje i djelovanje u tom pravcu. Ovaj stav privrede potvrđuje i studija MMF i Svjetske banke, koja pokazuje da bi, ukoliko mjere regionalnih integracija budu uspostavljene, rast u regionu iznosio preko četiri odsto godišnje u periodu od 2018. do 2022. godine.
To bi, piše u studiji, rezultiralo većim nominalnim BDP za čak 15 do 17 milijardi evra na regionalnom nivou, sa tendencijom daljeg rasta nakon 2022. godine.
Međutim, posljednji u nizu primjera koji ne idu u prilog stvaranju zajedničkog ekonomskog prostora je i novi potez Prištine da uvedu “zaštitne mjere” u vidu carine od 30 odsto na uvoz pojedinih vrsta voća i povrća i kukuruza.
To je samo nastavak “neekonomske” politike koje su primijenjivale i druge vlade regiona u proteklom periodu, a kojima se krše osnovna pravila CEFTA (ranija makedonska barijera na uvoz srpskog brašna, hrvatska na uvoz pojedinog voća i povrća, prištinsko na građevinske blokove iz Srbije)…
Osnivanjem prve zajedničke privredne institucije u regionu, Komorskog investicionog foruma (KIF) koji čine privredne komore uključene u Berlinski proces Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, UNMIK Kosovo, Makedonije i Srbije, kao i komore Hrvatske i Slovenije, u proteklom periodu je učinjen značajan napredak na povezivanju ekonomija, ali za dalje umrežavanje nedostaje jača podrška političara na najvišem nivou.
– Morate da imate jaku aktivnost političkih aktera, vlade moraju da imaju koordinaciju i naprave minimum zajedničkih interesa kako bi se ukrupnio ekonomski prostor – smatra direktor Sektora za ekonomske odnose sa inostranstvom u Privrednoj komori Srbije (PKS) Nenad Ðurđević.
Često nedostaje “konekcija” između politike i poslovnog svijeta što je, napominje Ðurđević, nešto što će u buducnosti morati da se ispravi ukoliko region želi da se razvija.
– Siguran sam da ćemo u trenutku kada bude došlo do sporazuma između Beograda i Prištine imati ”nultu tačku” sa koje ćemo moći da krenemo u razgovor o ukrupnjavanju ekonomija – mišljenja je Ðurđević.
Zarad jačanja ekonomija regiona važno je, napominje, osnovati Ministarstva za regionalnu saradnju u svakoj vladi šestorke na ZB, a koja će raditi na konkretnim projektima, posebno na usaglašavanju sertifikata i na otklanjanju barijera koje su u suprotnosti sa CEFTA.
– Kada pogledate šest ekonomija ZB, one imaju oko 18 miliona stanovnilka, ali njihov BDP je na nivou jedne Slovačke. To govori o našem položaju na globalnoj ekonomskoj slici sveta ili Evrope – kaže on.
Da umrežavanje ekonomija regiona nema alternativu i nudi brojne koristi, smatra i ekonomista Ivan Nikolić i kaže da su vancarinske barijere, koje se s vremena na vreme pojave, pre svega stvar političkih odnosa u regionu.
Dodaje da spajanje tržišta regiona “nekome ne odgovara” isključivo zbog birokratskih razloga, navodeći primjer Hrvatske, gdje pojedini političari, kako kaže, strahuju od rekacije svog biračkog tijela i prisjećanja na nekadašnju Jugoslaviju.
Nikolić nema dilemu da bi jače ekonomske veze regiona bile znajčajne za sve ekonomije na ZB.
– Apsolutno bi bilo više investitora. Cijela priča se i svodi na to. Kada ste mali i kada se vaša ekonomija meri sa milijardu, dve ili 10, to je jedno, a kada se mjeri sa 20 milijardi, to je potpuno druga priča – kaže Nikolić.
Sumirajući rezultate u periodu od godinu dana nakon Samita u Trstu i onoga što je postigla zapadnobalkanska šestorka u cilju stvaranja regionalnomg ekonomskog prostora, napredak je, kažu u PKS, ostvaren na nekoliko polja.
Za sada, jedan od najvažnijih koraka jeste osnivanje Komorskog investicionog foruma, koji zastupa interese više od 350.000 kompanija u regionu.
Postavljeni su koordinatori za regionalnu ekonomsku saradnju u okviru kabineta premijera, uvodena su elektronska dokumenata kako bi se vrijeme zastoja kamiona u regionu svijelo na minimum (procena je da optimalno vrijeme zadržavanja kamiona na granici treba da bude 7,5 minuta).
Pokrenuta je i onlajn investiciona platforma koja nudi privrednicima u regionu brojne informacije o poslovanju svake ekonomije pojedinačno, kao i stranim investitorima.
Međutim, neophodno je omogućiti brži i jeftiniji promet robe u regionu, ukloniti sve necarinske barijere, uzajamno priznati sertifikate i omogućiti lakši pristup finansiranju za mala i srednja preduzeća, kao i protok ljudi, posebno razmjenu mladih.
Neophodno je, takođe, više napora uložiti u smanjenje prepreka za pristup bankarskim kreditima i promovisanje alternativnih oblika finansiranja (kapital, kvazi-kapital, kraudfanding, lizing), projektovati i implementirati regionalni IT sistem za povezivanje svih carina, omogućiti ljudima da putuju, uče i rade u regionu bez dodatne papirologije.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu