Revolucionarni sud iranske provincije Teheran izrekao je danas smrtnu kaznu trojici učesnika u masovnim demonstracijama i neredima. Za vikend je jedan demonstrant osuđen na smrt, dok je petoro optuženih dobilo kazne zatvora.
– Nakon suđenja izgrednicima i saslušanja optuženih u prisustvu njihovih advokata u Revolucionarnom sudu Teherana, izrečena je privremena presuda još trojici izgrednika – navodi se u zvaničnom saopštenju.
U izvještaju iranske državne novinske agencije Mehr se navodi da je prvi od učesnika dobio kaznu zbog optužbi za narušavanje javnog reda i stabilnosti u zemlji, kao i nanošenje štete ljudima i državnoj imovini. “Foks njuz” navodi da je Revolucionarni sud proglasio prvog neimenovanog optuženog krivim za “neprijateljstvo protiv boga” i osudio ga na smrt.
Strahovi od masovnih egzekucija
Ovo je izazvalo kritike i zabrinutost grupa za ljudska prava, poput iranske nevladine organizacije IHRNGO, da će ove egzekucije biti samo prva od mnogih.
– Ukazujući na istoriju Islamske Republike u upotrebi smrtne kazne za stvaranje straha u društvu, IHRNGO upozorava na mogućnost brzih pogubljenja bez ikakvog prethodnog upozorenja. Organizacija poziva međunarodnu zajednicu da pravovremenom akcijom spriječi ovakve zločine – navela je na internetu grupa sa sjedištem u Norveškoj.
Demonstrant koji je osuđen na smrt takođe je suočen sa optužbama za paljenje vladinih zgrada i “korupciju na Zemlji”, istakao je IHRNGO pozivajući se na sajt pravosudnih vijesti “Mizan”. Grupa takođe navodi da se najmanje 20 demonstranata suočava sa optužbama vezanim za bezbjednost koje bi mogle da dovedu do smrtne kazne.
Foks njuz podsjeća da je iranski režim sprovodio masovna pogubljenja u okviru “komisije za smrt” 1988, koja je kažnjavala disidente i političke zatvorenike. Komisija je navodno dovela do smrti oko 4.500-5.000 muškaraca, žena i djece u zatvorima širom Irana, prema organizaciji “Amnesti internešenel”. Bivši zamjenik ajatolaha kasnije je tvrdio da je možda čak umrlo 30.000 ljudi.
Iranski predsjednik Ibrahim Raisi navodno je učestvovao u komisiji – mnoge bivše žrtve su rekle da je on “bio u sobi” tokom njihovih ispitivanja, navodi “Foks njuz”.
Protesti zbog smrti Mahse Amini
Protesti širom Irana izbili su prije dva mjeseca nakon smrti 22-godišnje Mahse Amini 16. septembra, koju je “moralna policija” uhapsila zbog navodno nepravilnog nošenja hidžaba. Očevici njenog hapšenja rekli su novinarima da se činilo da je Amini pretučena u policijskom kombiju dok su je vodili u pritvorski centar u Teheranu.
Njena smrt izazvala je negodovanje protiv moralne policije od strane poznatih i istaknutih ličnosti na društvenim mrežama, dok su žene u Iranu počele da u znak protesta seku svoje kose i pale hidžabe. Policija je tvrdila da je ona “upala u komu”, dok je kasniji izvještaj patologa tvrdio da djevojka nije preminula od udaraca u glavu i udove nego od otkazivanja više organa uslijed cerebralne hipoksije.
Mojgan Amini, Mahsina majka, rekla je za RSE u neposredno prije vesti o smrti njene kćerke da je njena porodica podnijela prijavu policiji.
– Moja kćerka je bila savršenog zdravlja prije hapšenja – istakla je ona.
Osude nasilja
Na protestima zbog smrti Amini brojne žene su skidale hidžab i uzvikivale: “Smrt diktatoru”. Policija je odgovorila otvarajući vatru na demonstrante. Rojters je krajem oktobra prenio da je u protestima koji su počeli nakon smrti Amini poginulo najmanje 250 demonstranata, a da je na stotine njih je uhapšeno.
Međunarodna zajednica osudila je nasilje nad demonstrantima. Šef diplomatije Evropske unije Đuzep Borelj apelovao je na Iran da “prestane sa represijom nad demonstrantima” i oslobodi “sve koji su pritvoreni prethodnih nedelja”, Velika Britanija je u oktobru uvela sankcije visokim iranskim zvaničnicima i “moralnoj policiji”, dok je američki predsjednik Džo Bajden podržao “hrabre iranske žene” i a početkom novembra uoči međuizbora u zemlji čak poručio da će SAD “osloboditi Iran“.
Mnoge poznate ličnosti podržale su proteste. Poznate francuske glumice i švedska poslanica odsjekle su svoje kose u znak podrške Irankama.
Iranski predsjednik rekao je krajem septembra da je smrt Amini “ražalostila” sve u zemlji, ali je upozorio da je neprihvatljiv haos širenja protesta tim povodom. Početkom oktobra se iranski vrhovni vođa ajatolah Ali Hamnei prvi put oglasio od kada su u zemlji izbili nemiri i ocijenio da su protesti bili planirani i da ih nisu organizovali obični građani, prenosi Blic.
Zatvorene ulice Velikog bazara u Teheranu 15. novembra nakon poziva na proteste zbog smrti Mahse Amini
“Poslednji dan izlaska na ulice”
U međuvremenu su se pojavili izvještaji o smrti još jedne tinejdžerke u Iranu. Tvrdilo se da su 16-godišnjnju Sarinu Esmailzadeh ubile snage bezbjednosti. Tu je i slučaj 17-godišnje Nike Šakrami koja je nestala 20. septembra i koju su takođe navodno mučile i ubile iranske bezbjednosne snage.
Kako demonstranti, koje su predvodile žene, nisu odustajali od protesta, komandant iranske Revolucionarne garde Hosein Salami upozorio ih je 29. oktobra da će taj dan biti njihov poslednji dan izlaska na ulice.
“Foks njuz” navodi da su se nakon smrti Amini raširili u 140 mjesta širom Irana, dok IHRNGO tvrdi da je najmanje 326 demontranata poginulo u nasilnom odgovoru vlasti. Grupa za ljudska prava HRANA navodi da je poginula 341 osoba dok ih je 15.800 uhapšeno, prenio je BBC.
Novinska agencija Islamske republike IRNA izvijestila je da je šef pravosuđa Golam Hosein Edžei prošle nedelje u saopštenju rekao da će se protiv “buntovnika” postupati “čvrsto i snažno na osnovu zakona i pravičnosti”, tvrdeći da su demonstranti “poremetili bezbjednost ljudi, njihove živote i vređali njihove svetinje”.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu