Svjetska pandemija postalo je plodno tlo za jačanje raznih teorija zavjere, a istraživanja pokazuju da ljudi na Balkanu nikad više nisu vjerovali u njih nego sada, piše Blic.
Istraživanje koje su zajedno radili Atlantski savet (Atlantic Council) i Savjetodavna grupa za javnu politiku Balkan u Evropi (BiEPAG) pokazuje da u zemljama na Balkanu čak oko 80 odsto stanovništa vjeruje u bar neku teoriju zavjere koja kola internetom!
Ako pak ne vjerujete ni u jednu teoriju zavjere o novom virusu, onda spadate u skromnih deset odsto stanovništa Balkanskog poluostrva.
Zbog ovakvih brojki postaje jasno da mnogobrojne teorije na koje smo često odmahivali rukom ili prevrtali očima, zapravo, imaju veoma veliki dometi i uticaj na populaciju.
– Nešto više od tri četvrtine, odnosno 77,1 odsto, ispitanika u državama Zapadnog Balkana veruje donekle ili mnogo u neku od teorija zavjere u vezi sa COVID-19 za koje smo ih pitali, što je mnogo veći postotak od onoga što vidimo u drugim dijelovima Evrope – naveo je tokom predstavljanja rezultata istraživanja Florijan Biber, direktor Centra za studije Jugoistočne Evrope na Univerzitet u Gracu, ujedno i koordinator Savetodavne grupe za politiku Balkana u Evropi.
Teorije zavjere na Balkanu
Istraživanje je sprovedeno u pet država Zapadnog Balkana, u Albaniji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Severnoj Makedoniji i Srbiji, a istraživači su pridodali i Kosovo kao nezavisnu državu. Istraživanje je sprovedeno u oktobru 2020. na nacionalno reprezentativnom uzorku od najmanje 1.000 ispitanika starijih od 18 godina, putem telefonskih i onlajn intervjua. Takođe, treba uzeti u obzir zbog tumačenja podataka da su svi ispitanici mogli da daju više odgovora koji su zajednički vrednovani i pretvarani u procente.
Između ostalog, analizom podatka došlo se do toga da Balkanci najviše vjeruju u teorije poput onih koje kažu da je Kina proizvela virus ili da je korona “pobjegla” iz laboratorije u Vuhanu gdje su je naučnici vještački sintetisali.
Ipak, teorije zavjere u koju svi najviše vjeruju je ona koja kaže da su korona virus među svjetsku populaciju pustile farmaceutske kompanije kako bi profitirale na lekovima i vakcini zbog novog i nepoznatog oboljenja.
“Farmaceutska mafija nas truje”
U ove “najpopularnije” teorije, koje za izbijanje pandemije jasno okrivljuju Kinu kao i farmaceutsku mafiju, u Albaniji i Crnoj Gori imaju podršku više od polovine stanovništva. Ipak, zanimljivo je da u Srbiji, teorije koje Kinu ocjenjuju kao negativca u priči u Srbiji ne spadaju u najprihvaćenije teorije zavjere. Međutim “priča koja pije vodu” je da je u sve upletena takozvana farmaka mafija i ovaj odgovor je podržalo oko polovine ispitanika.
Teorije zavjere kao što su da je korona virus proizvela vojska Sjedinjenih američkih država kao biološko nauržanje ili da svetski poznat milijarder i filantrop Bil Gejts, pokušava preko vakcinacije da kontroliše i porobi čovječanstvo mikroskopskim čipovima druge su po redu po broju pobornika među Balkancima.
Ove teorije gdje se očigledno za pandemiju okrivljuju SAD i ljudi koji se povezuju sa ovom državom u svim zemljama na Balkanu imaju podršku od oko 40 procenta. Zanimljivo je da je Srbija zemlja jedana od država sa najvećim procentom pobornika ove teorije kao i Albanija, a slijedi nas Severa Makedonija. Najmanji procenat ljudi koji je saglasan sa ovom pričom živi na Kosovu.
Najnepopularnija teorija, odnosno ona koja kaže da korona virs izaziva 5G mreža, ima u Albaniji podršku od čak 40 odsto ispitanika! U Crnoj Gori i Severnoj Makedoniji oko 30 odst, dok je u BiH podržava čak četvrtina stanovništva. U Srbiji je ova statistika malo bolja, i kaže da je kod nas uporište našla kod 20 odsto iliti petine stanovništva.
Ne vjeruju ni u vakcinu
Ovako nesrećne brojke dalje vode do nepovjerenja u vakcinu protiv korona virusa. Zbog toga, sudeći prema odgovorima ispitanika, u svim zemljama Balkana, oni koji odbijaju vakcinu su vodeći.
U većini zemalja situacija je veoma polarizova između onih koji žele da prime vakcinu i onih koji ga odbijaju sa manjim oscilacijama. Na primjer, taj jaz je najveći u BiH gde 57 odsto stanovništa ne podržava vakcinaciju. Najmanja razlika je u Crnoj Gori gde 49 procenata stanovništva ne želi da se vakciniše, a 45 procenata bi prihvatilo vakcinu.
Kod nas je ova razlika takođe relativno mala pa u Srbiji protiv vakcinacije je tačno 50 odsto stanovništa, a 47 odsto podržava imunizaciju.
Ako voliš Kinu onda je SAD kriva i obrnuto
Autori ovog istraživanja objasnili su da je do nekih razilaženja u stavovima teoretiča zavjera po držvavama došlo zbog geopolitičkih i političkih pritisak. Naime, u državama koji Kinu smatraju prijateljskom, zavere koje se povezuju sa njom, smatraju se neistinitim. Takav odnos Srbija ima sa Kinom, dok na primer, Kosovo sa SAD. Zbog toga obe zemlje smatraju druge države odgovornim za ono što se dešava.
– Na te brojke značajno ne utiču ni obrazovanje, ni starost, niti pol. Takođe, nešto do čega smo došli u istraživanju jeste da geopolitika i geopolitički narativ mogu igrati ulogu u tome u određenoj mjeri – navela je ukazala je Tena Prelec, naučna saradnica Odeljenja za politiku i međunarodne odnose na Univerzitetu Oksford.
Takođe, u istraživanju je objašnjeno da do ovakvog bujanja teorija zavjera dolazi kada se jedno društvo nađe u neuobičajneom okruženju ili izmijenjenoj stvarnosti, kao što je ove godine pandemija korona virusa učinila cijelom svetu.
Osjećaj neizvjesnoti i nesigurnosti dovodi do toga de se nađe opipljiv i vidljiv neprijatelj, odnosno krivac. Zbog toga u teorijama zavjere uvek postoji jasno podvučena linija između dobrih i loših. Nerijetko ove teorije su pune zanimljivih priča i veoma su interesantne za slušanje, dok je istina obično dosadnija i jednostavnija.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu