Ova knjiga donosi genezu neprofesionalnog filmskog stvaralaštva u Banjaluci u periodu od 1937. do 1990. godine. Izdavači su Arhiv Republike Srpske, Udruženje arhivskih radnika RS i Kinoteka RS, uz finansijsku pomoć “Elektroprivrede RS”, Grada Banjaluka i Ministarstva prosvjete i kulture.
– Radi se o djelu na kojem sam počeo da radim u jesen 2005. godine, a završio sam ga početkom 2021. Knjiga je podijeljena u tri cjeline. U prvoj su obrađeni pojam i značaj amaterske kinematografije, razvoj filmskih formata i tehnike za kino-amatere i istorijat neprofesionalnog filma na prostoru bivše Jugoslavije. Druga cjelina, odnosno glavni dio knjige, sadrži šest poglavlja (Otamnjenje, Zamah, Uspon, Zenit, Kozara 816 i Zatamnjenje) i u njima sam opisao genezu amaterskog filma u Banjaluci od 1937. godine i prvog ostvarenja “Gradovi i predeli Vrbaske banovine”, autora Spiridona Špire Bocarića i Karla Derija, do posljednjeg neprofesionalnog filma “In memoriam: Vlado Milošević”, iz 1990. godine, autora Velimira Bojke – objasnio je Barać.
U trećem dijelu knjige nalazi se Filmografija amaterskog filma u Banjaluci (1937-2020), sa svim dostupnim podacima o 204 filma, koje je snimilo tridesetak poznatih i nepoznatih kino-amatera u Banjaluci u pomenutom periodu.
Ovo je prvo pisano djelo o amaterskom filmu na prostoru Republike Srpske i jedno od rijetkih koje se bavi ovom vrstom kinematografskog stvaralaštva na prostoru bivše Jugoslavije.
Knjiga ima 200 stranica, odštampana je u punom koloru, a tekstualni dio prati mnostvo ilustracija. Recenzenti knjige su Aleksandar Saša Erdeljanović (upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke u Beogradu) i mr Zoran Pejašinović (istoričar iz Banjaluke).
– S obzirom na činjenicu da je amaterski film sve donedavno bio potpuno zanemaren na kulturnoj sceni Banjaluke, gotovo sve informacije, podaci i ilustracije u knjizi su prvi put prezentovani javnosti. Suština cijele priče je da su banjalučki kino-amateri iza sebe ostavili mnoštvo izvanrednih igranih, dokumentarnih i eksperimentalnih filmova, od kojih je njih desetak nagrađeno najznačajnijim priznanjima na festivalima amaterskog filma širom SFR Jugoslavije 70-ih i 80-ih godina proslog veka – naglasio je on.
Kako kaže, filmovi poput “Tragova” (1977) Slavka Podgorelca i Velimira Bojke, “Lazara sa Zmijanja” (1972/1975), “Priče o ružama i ognju” (1975) i “Tihih voda” (1976) Ljubinka Bate Smoljanovića, “Utorka” (1975) i “Metropolisa” (1982) Slobodana Stanišića, “Trilogije Edgara Poa” (1979) Velimira Bojke, “Ritma” (1981) Edina Tahirovića i Adema Kobašlića, te “Proljetne sonate” (1982) tandema Bojko-Stanišić, prava su mala remek-djela u žanru igranog i dokumenatrnog filma, kojih se ne bi postidjeli ni onovremeni profesionalni sineasti.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu