Republika Srpska, ali i cijela Bosna i Hercegovina, poznata je po tome da se sve vezuje za političku partiju, čija je podrška i te kako važna. Upravo zbog toga nezavisni kandidati na izborima prolaze gotovo neprimjetno, a broj političkih partija raste iz dana u dan. Tako smo još uvijek po broju registrovanih stranaka prvi u Evropi.
Koliko je stranačka podrška važna vidi se i na predizbornim plakatima, na kojima uz kandidata za načelnike, gradonačelnike ili odbornike zajedno stoji i predsjednik stranke, kao i još neki istaknuti članovi.
Preletači
Stručnjaci objašnjavaju da se to radi onda kada kandidat ne može svojim likom i djelom da privuče dovoljno glasova, pa je važno napomenuti koja stranka stoji iza njega.
Vidi se to i po preletačima, koji gotovo nikada promjenu stranačkog dresa ne objave netom prije izbora, nego samo tik poslije njih, što najviše i boli rukovodstvo partije koju su napustili.
Stručnjaci kažu da bi luksuz da prije izbora promijene stranački dres i pri tom ostvare dobar rezultat imaju samo rijetki, a među njima su lider SNSD, Milorad Dodik, još uvijek SDS-ov gradonačelnik Bijeljine Mićo Mićić, te neki od mladih glasnih opozicionara poput Draška Stanivukovića.
Vukojević: Poistovjećivanje s liderom
Komunikolog Borislav Vukojević smatra da su u „našem partokratskom sistemu najčešće partija poistovjećuje s liderom, makar kada su u pitanju one vodeće“.
Klasičan primjer je predsjednik SNSD, koji je jedan od lidera čiji rejting ustvari kreira rejting partije; on bi bez problema, u ovakvom sistemu, pobijedio na opštim izborima i bez partije. Sličan primjer je i Mićo Mićić, koji neće izgubiti mnogo ukoliko stvarno bude izbačen iz SDS. Dakle, oni političari koji su svojim rejtingom gradili rejting stranke svakako mogu bez nje ostvariti dobre rezultate – smatra Vukojević.
Kuzmanović: Stranka je važna koliko i kandidat
S druge strane, politikolog Darko Kuzmanović kaže da je stranačka mašinerija u našem izbornom sistemu važna koliko i sam kandidat.
– Ona je prosto vjetar u leđa kandidatima, i to je sasvim razumljivo, ali s druge strane, i njen uspjeh zavisi od kvaliteta samog kandidata. Tako smo u Tesliću npr. imali situaciju da je gospodin Miličević iz SDS uprkos ogromnoj stranačkoj mašineriji, infrastrukturi i finansijama lokalnog SNSD u dva navrata ubedljivo dobijao izbore – objašnjava Kuzmanović.
Dodaje da u tom smislu uopšte nije teško zaključiti da su sami kandidati i partijske mašinerije međuzavisni iako se na pomenutom primjeru može vidjeti da kandidat može odnijeti pobjedu uprkos inferiornom položaju vlastite stranačke mašinerije.
– Vođeni navedenim stavom, nije teško zaključiti da bi pojedini kandidati možda mogli izvojevati pobjedu čak i ako bi istupili iz partija kojima pripadaju i formirali nove, mada veoma teško. Naročito teško bi bilo pobijediti ako bi se priključili suprotnom taboru budući da bi se visok stepen nepovjerenja prema pridošlici reflektovao i na moral i agilnost stranke i njene mašinerije, a odatle i na izborni rezultat – smatra on.
Kaže da su među najglasnijim opozicionim političarima političke figure poput Draška Stanivukovića, Jelene Trivić i Nebojše Vukanovića, koje bi samostalno mogle da naprave ozbiljan rezultat.
– Međutim, definitivno ne bi mogle izvojevati i pobjedu na svom debitantskom nastupu upravo zbog nedostatka stranačke mašinerije i njene podrške. Međutim, nakon formiranja unutarpartijskog sistema, kako po horizontali tako i po vertikali, na drugom izbornom procesu taj rezultat bi vjerovatno bio bolji, mada bi i to bila kocka – procijenio je Kuzmanović.
Dominantnost stranke
Koliko je stranka važna i glasačima i kandidatima pokazuju i prošli opšti izbori. Kandidaturu za funkciju predsjednika ili potpredsjednika Republike Srpske na Opštim izborima iz 2018. podneo je čak 21 nezavisni kandidat, ali niko od njih nije postigao veliki uspjeh.
Iako je bilo ponuđeno mnogo lica, čak i prije početka kampanje znalo se da će se naveća bitka voditi između SDS i SNSD – dvije najveće političke partije, ko god njihov kandidat bio.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu