Na jednom mjestu, konferencija je okupila veliki broj relevantnih učesnika iz poslovne i akademske zajednice, javnog sektora, finansijskih i ostalih partnerskih institucija IRBRS iz regiona i šire. Konferencija se bavila aktuelnim globalnim dešavanjima i njihovim uticajima na domaća društveno-ekonomska kretanja i investicionu atraktivnost Republike Srpske u međunarodnim okvirima.
S obzirom na ciljeve i očekivanja od Druge investicione konferencije, u nastavku su najznačajniji zaključci i poruke konferencije, kako bi se doprinijelo daljem pozicionisanju Republike Srpske na listi poželjnih investicionih destinacija.
Ključne komparativne prednosti Republike Srpske u privlačenju stranih investicija su dobar geostrateški položaj, blizina evropskog tržišta i dostupni prirodni resursi koji, uz racionalno korišćenje, mogu biti okosnica daljeg privrednog rasta i razvoja Srpske. I do sada je Vlada Republike Srpske kontinuirano radila na unapređenju domaćeg investicionog ambijenta, prije svega putem stimulativne poreske i politike davanja podsticaja u privredi.
Veliki investicioni ciklus od oko četiri milijarde KM, koji je pokrenula Vlada Republike Srpske u oblastima putne infrastrukture i energetike, predstavlja značajni impuls realizaciji i privatnih investicija, kako domaćeg tako i stranog kapitala. Ovo iz razloga jer se radi o pozitivnoj poruci potencijalnim investitorima u pogledu stabilnosti našeg političkog, poslovnog i, u konačnici, investicionog ambijenta. Međutim, dodatno je prepoznata potreba za:
1. pristupanjem inicijativi „Otvoreni Balkan“, što podrazumijeva preduzimanje značajnih aktivnosti i napora na usklađivanju naših procedura sa zahtjevima koji proizilaze iz ove inicijative. Procjena je da za ova usklađivanja potreban period od oko 12 mjeseci;
2. uključivanje u rad platforme „Invest otvoreni Balkan“, čije je uspostavljanje najavljeno u okviru inicijative „Otvoreni Balkan“. Platforma je namijenjena promociji investicionih potencijala i privlačenju stranih investitora u zemlje članice inicijative;
3. većom efikasnošću u sprovođenju administrativnih procedura, na svim nivoima;
4. nastavkom i dodatnim intenziviranjem započetih aktivnosti na digitalizaciji javne uprave što, samo po sebi, doprinosi poboljšanju poslovne efikasnosti i ukupne atraktivnosti Republike Srpske za nova ulaganja;
5. dodatnim jačanjem kvaliteta i konkurentnosti domaće radne snage, kroz unapređenje obrazovnog sistema, njegovo usklađivanje sa potrebama i preferencijama privrede, te primjenu tzv. dualnog obrazovanja.
Razvojne banke imaju značajnu ulogu kada je u pitanju investiciona promocija. Uloga razvojnih finansijskih institucija ogleda se u pružanju promotivne, logističke i finansijske podrške kod realizacije novih ulaganja, konceptualno i strateški usaglašenih s nacionalnim razvojnim prioritetima. Za uspjeh u tim procesima, saradnja s komercijalnim bankama ima veliki značaj.
Prema zaključcima konferencije, ključni pravci jačanja uloge i odgovornosti razvojnih banaka u području investicione promocije prepoznati su u sljedećem:
1. angažovanje na identifikovanju investicionih mogućnosti i pripremi konkretnih projekata, na nacionalnom, lokalnom i individualnom – poslovnom nivou, kao i pružanje podrška u pronalaženju potencijalnih investitora koji bi bili spremni učestvovati u njihovoj realizaciji (uspostavljanje baze dostupnih projekata za finansiranje);
2. uspostavljanje i kontinuirani razvoj inovativnih instrumenata za ublažavanje svih oblika komercijalnih i nekomercijalnih rizika koji prate ulaganja, a mogu doprinijeti i poboljšanju konkurentnosti naših izvoznika, posebno u kontekstu aktuelnih geostrateških poremećaja.
Uvođenje ovih instrumenata ostvarivo je kroz saradnju sa specijalizovanim finansijskim institucijama ili putem integrisanja funkcije osiguranja u vlastite poslovne modele razvojnih banaka;
3. jačanje saradnje javnog s komercijalnim finansijskim sektorom na realizaciji projekata koji podržavaju nove investicije te dalju ekspanziju već postojećih ulaganja domaćih i stranih investitora.
Primjena instrumenata osiguranja od rizika ima potencijal da doprinese ublažavanju percepcije političkog rizika od strane investitora. Nepovoljna politička percepcija prevashodno je povezana sa složenom ustavnom i političkom strukturom BiH.
U proteklom periodu, IRBRS je načinila značajan iskorak kada je u pitanju investiciona promocija Republike Srpske, primjenjujući modalitet direktnog i indirektnog promovisanja. S tim u vezi, ključne preporuke za intenziviranje aktivnosti na ovom polju su:
1. nastavak započetih aktivnosti IRBRS na promovisanju investicionih profila Republike Srpske i njenih lokalnih zajednica, zatim održavanje i kontinuirano širenje informacionog sadržaja i obuhvata Baze za investitore;
2. uspostavljanja multisektorskih instrumenata, u saradnji s drugim relevantnim institucijama Republike Srpske, za pružanje podrške kod prijema novih investitora. Ovo može uključivati administrativnu i logističku podršku kroz cjelokupni proces realizacije njihovih ulaganja;
3. sprovođenje projekata povezivanja domaćeg s poslovnim sektorom naše dijaspore.
Ključnu ulogu kod uspostavljanja i realizacije ovih projekata može preuzeti Investiciono-razvojna banka, zajedno sa mrežom predstavništava Republike Srpske u inostranstvu.
Republika Srpska raspolaže značajnim prirodnim potencijalima, posebno u područjima energetike i proizvodnje energije iz obnovljivih izvora, rudarstva, drvoprerađivačke industrije i poljoprivrede. Prirodni potencijali otvaraju prostor novim ulaganjima, gdje je imperativ na njihovom postavljanju u funkciju dinamičnog privrednog rasta i razvoja Republike Srpske. Usvajanjem Zakona o električnoj energiji i Zakona o obnovljivim izvorima energije, u Republici Srpskoj izgrađen je efikasan i konkurentan formalni okvir za privlačenje ulaganja u oblast proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora.
Mogućnosti poboljšanju investicione atraktivnosti poljoprivrednog sektora prepoznate su kroz:
1. povećanje sektorske produktivnosti, zahvaljujući sprovođenju stimulativne politike za nova ulaganja u modernizaciju i tehnološko opremanje poljoprivredne proizvodnje, kao i ulaganja na uspostavljanju sistema navodnjavanja što posebno dobija na značaju u okolnostima evidentnih klimatskih promjena i sve ekstremnijih vremenskih uslova;
2. dodatna ulaganja u povećanje domaćih prerađivačkih kapaciteta.
Jedinice lokalne samouprave mjesta su na kojima investicije dostižu svoj puni potencijal i gdje su u najvećoj mjeri vidljivi njihovi stvarni efekti na poboljšanje standarda i uslova življenja svih naših građana. Međusobnom konkurencijom i takmičenjem lokalnih zajednica u privlačenju investicija pozitivno se utiče i na atraktivnost ukupnog investicionog ambijenta Republike Srpske.
S tim u vezi, preporuke su sljedeće:
1. raditi na uspostavljanju i održavanju povoljnog (lokalnog) poslovnog okruženja, „prijateljski raspoloženog“ prema novim ulaganjima domaćih i stranih investitora, kroz dostupne programe (poput programa BFC SEE – program sertifikacije opština sa povoljnim poslovnim okruženjem u jugoistočnoj Evropi);
2. veći angažman lokalnih administracija na privlačenju, stvaranju pretpostavki i pružanju podrške (administrativne, stručne, logističke) uspješnoj realizaciji investicija i drugih projekata od razvojnog značaja;
3. dodatno raditi na izgradnji i jačanju lokalne poslovne infrastrukture (uspostavljanje i opremanje poslovnih i industrijskih zona, tehnoloških parkova i inovacionih centara, slobodnih zona i slično), u svim onim slučajevima gdje je prepoznat potencijal koji ova infrastruktura može imati kod privlačenje novih ulaganja.
Sredstva za razvoj poslovne infrastrukture dostupna su kroz programe saradnje s Vladom Republike Srpske, kao i donatorskim i drugim finansijskim organizacijama. Rad na njihovoj realizaciji zahtjeva odgovarajuće lokalne, administrativne kapacitete za pripremu projekata i upravljanje projektnim ciklusom.
Tokom konferencije, kao ključne prepreke dosadašnjeg procesa ulaganja prepoznate su u nepovoljnoj percepciji političke situacije u Bosni i Hercegovini i pravnoj nesigurnosti, odnosno dugotrajnosti sudskih i drugih administrativnih postupaka. Prevazilaženje ovih prepreka zahtjeva uspostavljanje širokog konsenzusa na svim nivoima u Bosni i Hercegovini. Radi se o dugotrajnom procesu na čiji se ishod ne može čekati, barem kada je u pitanju rad na investicionoj promociji i pozicioniranju Republike Srpske na globalnoj mapi poželjnih mjesta za ulaganja.
Globalne geostrateške poremećaje i krizu, koju oni neminovno sa sobom nose, Republika Srpska dočekuje stabilna i otvorena za sve investitore čije namjere odgovaraju njenim dugoročnim prioritetima i viziji budućeg društveno-ekonomskog rasta i razvoja.
Republika Srpska je dobro mjesto za ulaganja. Zato, dobro došli u Republiku Srpsku!
Zaključke konferencije, Investiciono-razvojna banka Republike Srpske uputiće Vladi Republike Srpske na razmatranje, u cilju zajedničke izrade konkretnih mjera i koordinisanja aktivnosti na investicionoj promociji Republike Srpske.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu