U to vrijeme ona nije mogla ni biti, obajšnjava Simo Brdar, istoričar, pjesnik i filmski reditelj, razloge koji su ga opredijelili da svoj novi film “Gradina”, o ustaškom genocidu tokom Drugog svjetskog rata, započene snimati upravo ovdje, u Italiji.
Crvena Tačka na hemisferi nalazi se na koricama knjige “Jasenovac-Donja Gradina, prećutani genocid”. Ovaj naslov i sadržinu osmislili su pisci, Nijemac i Srbin. To je atlas, kartografija i istoriografija ustaškog zločina genocida nad Srbima, Jevrejima i Romima, priča Brdar.
– Ova knjiga nije naročito primijećena u javnosti. Zato smo Atlasu u Napulju, na prvom koraku snimanja filma “Gradina”, poklonili jedan primjerak ove knjige, kao prilog njegovom teretu. Napuljski Atlas nas je, simolično, uputio u Pompeju koju je vulkan Vezuv 79. godine nove ere zasuo ognjem, lavom, kamenjem i pepelom – opisuje Simo Brdar simboliku Napulja i njegovu vezu sa Donjom Gradinom, Jasenovcem ali i potrebi istorijskog pamćenja.
– Arheološka iskopavanja i istraživanja zaboravljene Pompeje počela su 1748. godine, i tek 1997. godine stavljena je na spisak Unesko, kao važno kulturno-istorijsko naslijeđe. Skoro dva milenijuma bilo je potrebno da dođe na taj spisak. Zaboravljena crvena tačka sa našeg Atlasa proteže se od 1941. do 2022. godine. Samo 81 godina. Treba naš Atlas da nosi priču o Crvenoj Tački, Jasenovcu i Gradini, trpeljiv, snažan i uporan, ako treba i dva milenijuma – objašnava Brdar simoboliku svoga novog filma, za kojeg je scenario i režiju osmislio zajedno sa Karinom Brdar, glumivom i profesorimocom scenskog izraza na Akademiji umjetnosti i litvanskom gradu Kaunasu.
Karina je, na mnogim svjetskim naučnim skupovima i filmskim festivalima dala ogroman doprinos afirmisanju istine o srpskom stradanju u Jasenovcu i Donjoj Gradini. Simboliku ove teme sa stradanjem Pompeje pronašli sui u grotlu Vezuva.
– Apsolutno logično je da se popnemo na Vezuv i zavirimo u grotlo vulkana. Otvoreno od uva do uva, prijeteće grotlo Vezuva je ugonilo strah u kosti. Toliko stadioni i arene podsjećaju na grotlo, pa se u tom strahu od erupcije, pojavio i strah od riječi. Spustili smo u grotlo Vezuva primjerak knjige o Jasenovcu i Donjoj Gradini, s Crvenom Tačkom na atlasu. Sljedeća erupcija Vezuva, sasvim sigurno, staviće je na spisak Uneska. Put do Crvene Tačke je dug i dalek ali je moguće ga prijeći, samo ako postoje želja i jasan cilj – uvjeren je Brdar, višestruko nagrađivani autor dokumentarnih filmova o ustaškom logoru smrti na ušću Une u Savu, u Drugom svjetskom ratu.
Hiljade i hiljade ljudi vozovima, automobilima, autobusima, pješice idu u Pompeju. Za neko vrijeme, bilo to i dva milenijuma, i mi ćemo hrliti u Jasenovac i Donju Gradinu da se opomenemo i preživimo, kazao nam je Simo Brdar, koji decenijama, na svim svjetskim meridijanima, kao niko, nigdje i nikada tako detaljno, sa snažnom emocijom i pjesničkim nadahnućem, svjedoči o najvećeoj srpskoj grobnici, o mrtvima i živima, o ljudima i neljudima, o vremenu zla, zloćina i genocida.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu