Primjer je Petrovac, koji je, prema Odluci Vlade RS o stepenu razvijenosti jedinica lokalne samouprave u Srpskoj za 2025. godinu, rangiran u nerazvijenu lokalnu zajednicu.
– Ljudi ovdje žive od šumarstva i poljoprivrede. Ako trebate nešto u sudu, morate do Mrkonjić Grada. Imamo jednu doktorku, koja je ovdje svaki dan, pa nam je to olakšano, ali za sve ostale pretrage moramo ići dalje – kaže naš sagovornik iz ove male opštine.
Osim Petrovca, nerazvijene opštine su Bratunac, Višegrad, Vlasenica, Donji Žabar, Kostajnica, Ljubinje, Nevesinje, Novi Grad, Petrovac, Petrovo, Ribnik, Rogatica, Han Pijesak, Šamac i Šipovo.
Još više je izrazito nerazvijenih lokalnih zajednica. To su Berkovići, Vukosavlje, Istočni Drvar, Istočni Mostar, Istočni Stari Grad, Jezero, Kalinovik, Kneževo, Krupa na Uni, Kupres, Lopare, Novo Goražde, Osmaci, Oštra Luka, Pelagićevo, Rudo, Srebrenica, Trnovo, Čajniče i Šekovići.
Te male opštine, koje imaju manje od 1.000 stanovnika ili tek nekoliko stotina, nikako ne mogu da budu samoodržive. Problem cijele Srpske, ističe profesor demograf Stevo Pašalić, jeste neravnomjeran razvoj, malo stanovnika, a ljudi se iseljavaju ili idu prema urbanim sredinama.
– Treba težiti ka ravnomjernom razvoju, ali to nije lako ostvariti. Sve je u ekonomskom razvoju, u ulaganju. Demografija ne može bez ekonomskog razvoja – naglašava on.
Napominje i da su neke opštine mijenjale svoj status razvijenosti, pa su ili napredovale ili su spuštene u rang nižih. Ističe da su Grad Laktaši jedan od pozitivnih primjera kada se vide ekonomski parametri.
– Velike sredine se ističu po mnogo čemu. A populaciono male, ruralne sredine teško mogu da razvijaju neku ekonomiju. I to je problem u cijeloj BiH. Posebno ruralne opštine koje su nastale administrativnim promjenama nakon rata, potrebno ili nepotrebno. Iako bi po nekim kriterijumima sve te male opštine mogli da pripojimo uz neke druge teritorije. A da očekujemo da će se one demografski naseliti, neće. To nije realno – naglašava on.
Kako i da se nasele kada u nekim mjestima danas nema ni mesare, ćevabdžinice, pekare, kioska. Da ne govorimo o restoranu ili bioskopu. U mnogim nerazvijenim opštinama zatvorene su banke, ali i bankomati. Ljudi moraju u druge opštine da obave stvari koje se u nekim opštinama i gradovima podrazumijevaju. Ili se odluče na odlazak iz zemlje.
– BiH je emigraciona zemlja. Poslije Drugog svjetskog rata stanovništvo je odlazilo, nekada manjim, nekad većim intenzitetom. Ali ovaj period, proteklih 10 godina, je najintenzivniji. Naš najveći demografski gubitak je odlazak ljudi; to ima svoje posljedice i na ekonomiju i ekonomski razvoj – poručuje Pašalić.
Već neko vrijeme vapimo za radnom snagom i to kompenzujemo „uvozom“ radnika iz nekih azijskih zemalja. Ali, to može da bude kratkoročno rješenje.
– Stanovništvo će uvijek da odlazi i nema tog čarobnog štapića da to zaustavi, ali možemo ublažiti odlaske, ako ovdje ponudimo mogućnost. Dobro plaćen, siguran i stabilan posao je najbolja formula da zadržite ljude. Ali, da li to naše tržište može da obezbijedi? Objektivno, ne može – ističe on.
Postoje neke pretpostavke da će migracije i dalje biti vrlo intenzivne prema Evropi, koja je i dalje najpoželjniji kontinent za naseljavanje. BiH je još uvijek samo tranzitna zemlja.
– Ali, to već sutra ne mora da znači, kao što se dešavalo. EU zatvori granice i onda se stvaraju migraciona jezgra u našim zemljama, kao što je slučaj oko Bihaća. Postoji teza da domicilno stanovništvo može nekada, kroz decenije i vijekove, da zamijeni neko nedomicilno. To važi za neki duži period, ali imaju neka istraživanja da bi te migracije prema Evropi biti milionske – kaže on i upozorava da se moramo ozbiljno pozabaviti upravljanjem migracija.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu