Zbog svojih oprečnih istupanja i stavova zamjerio se vlasti i bio prognan iz Srbije u rumunski gradić Turn Severin.
Za vrijeme boravka u Rumuniji saznao je da nevidljiva kraljeva ruka ima namjeru da ga uspava hloroformom, odnese u čamac i prenese u Kladovo, gdje bi ga uhapsila srpska policija. Zavjeru je smislio “kraljev špijun po imenu Kešelj, koji je Dragutinu podmetnuo pištolje i optužio ga da u Rumuniji pokušava da naoruža ljude za oružani upad u Srbiju”. Zbog toga Ilić bježi u Zagreb, gdje je sve vrijeme boravka bio pod policijskom prismotrom. U Zagrebu je radio svakakve poslove, od kelneraja do novinarskog, u redakciji zagrebačkog lista “Srbobran”.
Poslije abdikacije kralja Milana 1889. godine amnestirani su svi politički krivci i Dragutin se vratio u Beograd. Međutim, amnestija je bila prividna. Za “obilježene” nije bilo državne službe, pa je Dragutin odlučio da se profesionalno bavi književnošću.
Iste godine započeo je rad na svojoj drami “Posle milion godina”. Uzalud je nudio upravi Narodnog pozorišta u Beogradu da sam režira predstavu. Kasnije je Ilić dorađivao ovaj rukopis, ali su izmjene uglavnom bile stilističke prirode.
U Beogradu, Dragutin je nastavio aktivno učešće u političkom i kulturnom životu svog vremena. Prema nepouzdanim izvorima, pokušao je da izvede otmicu kraljice Natalije, zbog čega je izveden pred sud. Da bi izbjegao kaznu, drugi put emigrira iz Srbije. Boravi u Sremskim Karlovcima, Novom Sadu, Zagrebu, Crnoj Gori. Sarađuje u časopisima “Brankovo kolo”, “Bosanska vila”, “Zora”, “Nada”, “Letopis Matice srpske”, “Zastava”. Godine 1901. prelazi u Bukurešt, gdje pokreće časopis “Pravoslavni istok” proruske orijentacije. Poslije zabrane tog lista vraća se u Srbiju i uspijeva da dobije državnu službu.
Za vrijeme Prvog svjetskog rata odlazi u Rusiju da bi vodio propagandnu kampanju o borbi Srbije protiv njemu omražene Austrougarske. U Odesi učestvuje u radu na prikupljanju jugoslovenskih dobrovoljaca za Dobrudžu. Zaboravljen od svih, umire 1926. godine.
Zbog svog sukoba s Jovanom Skerlićem umalo nije i literarno zaboravljen jer ga je uticajni kritičar izostavio iz svoje “Istorije novije srpske književnosti”, a potom i mnogobrojni Skerlićevi epigoni na planu književne istoriografije. Rane Ilićeve romantičarske drame “Vukašin” i “Jakvinta” pokazivale su autorovu sklonost retrogradnom utopijskom mišljenju, mitskim ličnostima i novom oblikovanju tradicije. Interes za folklor i mistiku vidljiv je u njegovim dramama “Pribislav i Božana” i “Neznani gost”.
S imaginacijom bliskom mitskom mišljenju, koja je autoru omogućila da se nesmetano kreće u područje fantastike i s tradicionalističkom crtom u svom karakteru, Ilić je napisao antiutopijsku naučnofantastičnu dramu “Posle milion godina”.
(Nastaviće se)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu