Ruske vlasti će ispričati svoju priču. Ali zapamtite, Putin je odgovoran za smrt Navaljnog – rekao je američki predsjednik Džo Bajden, dodajući da je sada vrijeme da američki političari donesu važnu odluku i nastave da pomažu Ukrajini.
Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski rekao je da je “očigledno” da iza iznenadne smrti Navaljnog stoji ruski predsjednik. Evropska unija je saopštila “da je Putinova Rusija isključivo odgovorna za smrt” Navaljnog, dok je litvanski predsjednik rekao je da je “Kremlj brutalno ubio Navaljnog”. Slično je rekao i Georgij Alburov, saveznik 47-godišnjeg lidera ruske opozicije i istraživač njegove Fondacije za borbu protiv korupcije.
– Putin je ubio Navaljnog – rekao je on.
“Otrovan po drugi put”
Hristo Grozev, bugarski novinar koji je razotkrio operativce koji su stajali iza trovanja Navaljnija 2020. i nalazi se na Putinovoj listi traženih lica, kaže da u slučaju iznenadne smrti ruskog opozicionara “postoje samo dvije ekstremne hipoteze”.
– Najnevinija je da je njegova smrt bila posljedica trogodišnjeg mučenja, sporog ubijanja zbog nezakonitog i neustavnog stavljanja u samicu, što je potpuno bez presedana u ruskom predsjedničkom sistemu. Samo tokom posljednje dvije godine proveo je više od 300 dana u samici, a regulativa sugeriše da bi bilo nezakonito držati osobu samo dvije nedelje u samici – rekao je Grozev, dodajući da je “Putinov sistem našao načine da ga sve duže drži tamo”.
Druga, “najverovatnija hipoteza” kako je rekao, je da Navaljni otrovan po drugi put.
– Još nemamo dokaze, imamo posredne tragove u tom smjeru. Jedan od njih je da – ako je tačno šta je (ruska) vlada rekla da se on (Navaljni) srušio i pao zbog krvnog ugruška tokom šetnje u zatvorskom dvorištu – gdje je onda dokaz, gdje je vizuelni dokaz? Svi ruski zatvori su opremljeni nadzornim kamerama – rekao je Grozev, dodajući da 18 sati od objavljivanja smrti Navaljnog “nismo vidjeli ništa”.
Navaljni se poslije šetnje osjećao loše i izgubio je svijest. Grozev je istakao da su ovo samo posredni tragovi, ali da “u ovom trenutku sve upire na činjenicu da je on ubijen namjerno”.
Dok je Kira Jarmuš, Navaljnova saradnica, rekla da Kremlj “očigledno laže i čini sve da izbjegne predaju tijela” njegovoj porodici iz zatvora u Sibiru, ruski istražitelji su rekli da uzrok smrti opozicionara “nije konačno utvrđen” i da je potrebno da se obave testiranja.
Ruski državni mediji su generalno ignorisali smrt “osuđenika”.
“Slabost Kremlja i strah od protivnika”
Francuski predsednik Emanuel Makron rekao je da smrt Navaljnog “otkriva slabost Kremlja i strah od bilo kojeg protivnika”.
Strah i pohlepa, kako piše “Ekonomist”, pokreću ruski režim a opozicionar je udarao na oboje. Ruske zatvorske vlasti tvrde da je Navaljni umro zbog krvnog ugruška, iako je njegov lekar rekao da on ne pati od stanja koje bi dovelo do toga.
Šta god da završi na njegovoj umrlici, ubio ga je Vladimir Putin, navodi list.
Ruski predsjednik, kako se objašnjava, zatvorio je Navaljnog, podvrgao ga režimu prisilnog rada i samice. Navaljni je bio iza rešetaka otkada se vratio sa liječenja iz Njemačke u januaru 2021, nakon pokušaja trovanja prethodne godine.
Šta smrt Navaljnog znači za Rusiju?
Kako piše Ekonomist, Navaljni će biti slavljen kao čovjek izuzetne hrabrosti a njegov život će biti upamćen po onome što je govorio o Putinu, šta je predstavljao za Rusiju i šta zahtjeva od svijeta. Navaljni je iz zatvora je vodio kampanju protiv ruske invazije na Ukrajinu i pokušao da mobiliše javnost protiv rata u Ukrajini.
– Biće zapamćen kao jedini pravi političar Rusije – rekao je “Dejli bistu” istoričar Mihail Zigar, dodajući da je Navaljni bio najsnažniji glas koji osuđuje one koji kradu od sopstvenog naroda.
Nakon smrti Navaljnog u Rusiji su izbili protesti, a građani su masovno ostavljali cvijeće u njegov pomen kod Solovjekovog spomenika žrtvama političke represije. Najmanje 212 ljudi privedeno je na protestima u Rusiji u petak i subotu, prema grupi za ljudska prava OVD-Info, što je najveći broj hapšenja u Rusiji od septembra 2022, kada je više od 1.300 privedeno zbog protesta protiv „djelimične mobilizacije” za rat u Ukrajini.
Opozicioni političar Genadij Gudkov rekao je “Dejli bistu” da je Navaljni “nacionalni heroj” i da je “postavio jedinstveni primjer za Ruse”.
Smrtna uvreda
Ekonomist navodi da je Navaljnova borba protiv korupcije – koja je kulminirala razotkrivanjem “Putinove palate” na crnomorskoj obali – bila izlaganje moralnog truleža u srcu ruske države. Takođe je razumio strah i kako da ga pobijedi. Prvi pokušaj ubistva Navaljnog, kad je otrovan “novičokom” stavljenim u donji veš, dogodio se 2020, nakon čega se opozicionar liječio u Njemačkoj i manje od godinu dana kasnije vratio se u Moskvu da prkosi Putinu, znajući da će biti uhapšen, navodi list.
– Smrtno sam ga uvrijedio (Putina) time što sam preživio. Ući će u istoriju kao trovač. Imali smo Jaroslava Mudrog i Aleksandra Oslobodioca. Sada ćemo imati Vladimira Trovača donjeg veša – rekao je Navaljni na suđenju 2021.
Osuđen je na 19 godina zatvora po optužnici za ekstremizam.
Njegova smrt predstavlja produbljavanje represije unutar Rusije, dodajući da “ubistvo Navaljnoga nije prvo niti će biti posljednje”. Prema listu, sljedeći na meti mogli bi da budu političar Ilja Jašin ili opozicionar Vladimir Karamurza koji je osuđen na 25 godina zatvora zbog izdaje jer je govorio protiv rata u Ukrajini. Advokati i aktivisti koji nastavljaju da brane ove disidente takođe su u opasnosti. Otkako se Putin vratio na mjesto predsjednika 2012, broj zatvorenika uvećao se 15 puta, navodi list, uprkos tome što se kriminalni regrutuju za rat u Ukrajini.
Navaljnova smrt takođe baca sjenku na obične Ruse. Od početka sukoba u Ukrajini je 1.305 ljudi procesuirano zbog toga što su govorili protiv rata. Represija se pojačava i njen talas guta ljude koji se nikada prije nisu bavili politikom.
Predsjednik će pucati u masu ako mora, piše Ekonomist.
Šta znači smrt Navaljnog za Zapad?
Za zapad, navodi list, Navaljnova smrt je poziv na akciju. Zapad mora da nađe snagu i hrabrost kakvu je pokazao Navaljni. Zapadne vlade treba da počnu tretirati ljude poput Karamurze kao zarobljenike Putinovog rata koji treba da budu razmijenjeni sa ruskim zarobljenicima na Zapadu ili ratnima u Ukrajini, ali je najbolja replika Putinu naoružavanje Ukrajine.
Karamurzina supruga kaže da Putin vjeruje da je “nedodirljiv” nakon godina čeličnog stiska u Rusiji. Ona je optužila ruskog predsjednika za ubistvo Navaljnog.
– Sva ta nekažnjivost koja je trajala decenijama navela ga je (Putina) da vjeruje da je nekako nedodirljiv – rekla je ona, dodajući da će Putinov ostanak na vlasti značiti “više ratnog huškanja” u Ukrajini.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu