Nova valuta u BiH nastala je na temeljima mirovnog sporazuma u Dejtonu, kojim je okončan rat u ovoj zemlji, a prezentovana je na današnji dan, 21. januara 1998.
Sporazumom je takođe bilo predviđeno da prvi guverner Centralne banke BiH bude stranac, a tu ulogu je dobio iskusni novozelandski bankar Piter Nikol. Tu funkciju je obavljao od 1997. pa sve do 2004. godine.
Prvi koji je došao na ideju o uvođenju nove valute koja će direktno zavisiti od njemačke marke je bio američki ekonomista Stiv Hanke. Nakon što vodeće političke partije nisu uspjele da pronađu kompromis, tadašnji visoki predstavnik Karlos Vestendorp je nametnuo odluku o uvođenju nove valute.
Dio kompromisa je bio i da sve novčanice postoje u dvije varijante, jedna za FBiH na latinici, a druga za RS na ćirilici. Izuzetak je bila novčanica od jedne KM koja je zbog greške (pisalo je Ivo Andriđ) povučena iz opticaja odmah nakon predstavljanja.
Prve novčanice KM izdate su 22. juna iste godine, nepunih godinu dana nakon početka rada Centralne banke.
Građanima su na raspolaganju bile novčanice u apoenima od 50 feninga, 1 KM, 5 KM i 10 KM. Mjesec dana kasnije, 27.7.1998. godine, u opticaj su puštene novčanice u apoenima 20 KM, 50 KM i 100 KM. Iako po dužini vremena tokom kojeg je u opticaju ne slavi ovaj jubilej, neophodno je spomenuti i novčanicu u apoenu 200 KM, koja je u opticaju od 15.5.2002.
Prvi kovani novac konvertibilne marke pušten je u opticaj 9.12.1998. godine. Tokom godina, neke od prvih novčanica KM, apoeni od 50 feninga, 1 KM i 5 KM, povučene su iz opticaja i prestale biti zakonsko sredstvo plaćanja, a zamijenjene su kovanim novcem.
U vrijeme kada je KM puštena u opticaj, u BiH su korištene valute stranih zemalja, od kojih je njemačka marka bila prihvaćena na cijeloj teritoriji države. Vrlo brzo, KM je postala dominantno sredstvo u gotovinskim transakcijama, a do kraja 1999. godine postala je i jedino sredstvo plaćanja.
Novčanice izdate 1998. godine proizvedene su u štampariji “Francois-Charles Oberthur” u Francuskoj, a troškovi proizvodnje prvog izdanja novčanica KM su finansirani donacijom Vlade Francuske. Kovanice su proizvedene u kovnici “Royal Mint” iz Velike Britanije.
Novčanice konvertibilne marke su izdate u dvije verzije dizajna, dizajnu Federacije BiH i dizajnu Republike Srpske, i razlikuju se po motivima osobe na prednjoj strani novčanice, motivima na poleđini novčanica, kao i redoslijedu latiničnog i ćiriličnog pisma. Sve ostale karakteristike, uključujući veličinu, boju i zaštitna obilježja, potpuno su iste za obje verzije. Novčanica apoena 200 KM izdata je u jednoj varijanti dizajna za Bosnu i Hercegovinu.
Konvertibilna marka je prvobitno bila vezana za njemačku marku po kursu 1 KM = 1 DEM. Povlačenjem njemačke marke iz opticaja, KM je preuzela kurs njemačke marke prema evru – jedna konvertibilna marka za 0,51129 evra, odnosno jedan evro za 1,95583 konvertibilnih maraka.
Ostali događaji na današnji dan
1911. – U Monte Karlu održan prvi auto-reli;
1924. – Rođen Alfred Hotorn Beni Hil, britanski komičar;
1941. – Rođen Plasido Domingo, španski operski pjevač. Debitovao je 1966. u Meksiku i vrlo brzo stekao reputaciju jednog od najvećih tenora u drugoj polovini XX vijeka;
1954. – SAD porinule “Nautilus”, prvu podmornicu na nuklearni pogon;
1976. – Dva anglo-francuska “konkorda” istovremeno poletjela iz Pariza i Londona na prvim redovnim putničkim linijama tog supersoničnog aviona;
2015. – Umro Kemal Monteno, jedan od najpoznatijih bosanskohercegovačkih pjevača, kantautora i šansonjera.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu