Pristalice su ispod glasa šaputale da je on propovjednik društvene pravde i pisac srpskog narodnog ponosa. Prijatelji su mu savjetovali da ćuti, ali on to nije mogao. Govorio je i pisao ono što je mislio… bez obzira na cijenu.
Petar Kočić je rođen na današnji san, 29. juna 1877. u selu Stričići, kod Banjaluke. Osnovnu školu je pohađao u manastiru Gomionica gdje mu je otac, zakaluđerivši se kao udovac, bio iguman.
Pripadao je generaciji srpskih intelektualaca koje su se borile za svoje ideale. Gimnazijsko obrazovanje je počeo u Sarajevu, ali je zbog nacionalističkih stavova i “srbovanja” istjeran u trećem razredu, pa je morao da pređe u Beograd.
Filozofiju je učio u Beču, a njegova najveća želja je bila da život provede u rodnom kraju. Radio je u Sarajevu kao činovnik, ali je ubrzo otpušten zbog učešća u radničkom štrajku i protjeran u Banjaluku. Međutim, ni tamo za Kočića nije bilo mira!
Glas slobode
Uoči aneksije Bosne i Hercegovine, Kočić je pokrenuo list “Otadžbinu” i stvorio političku grupu koja je zagovarala borbu protiv Austrije i feudalnog ropstva. Bio je omiljen u narodu i slavljen među omladinom željnom otpora protiv okupatora.
Tamo gdje je narod vidio svog prvaka, država je vidjela opasnog protivnika. Kočić je više puta hapšen i krivično gonjen, a na njega se gledalo kao na jednog od najsmjelijih podstrekača srpskog nacionalizma.
Negdje u to vrijeme Kočić je napisao svoja najbolja djela. Ono što nije mogao da kaže u “ozbiljnoj prozi” rekao je u satiri. “Jazavac pred sudom” i “Sudanija” postala su djela koja su se čitala u jednom dahu, ali i prepričavala ispod glasa i samo u krugu probranih prijatelja.
Na Kočića se gledalo kao na čovjeka krajnosti. Ljudi su ga ili voljeli ili mrzili. Pričali su da je bio “previše političar za književnika i premalo racionalan za političara”. Jovan Dučić je zapisao da bi, da nije toliko isključiv, Petar Kočić bio najbolji srpski pisac.
Tragičan kraj
Neprestana borba uzela je svoj danak i uoči Prvog svjetskog rata na Petru Kočiću su primjećeni znaci duševnog rastrojstva.
Oboljelog pisca smjestili su za vrijeme Prvog svjetskog rata u beogradski “Dom za s uma sišavše”, prvu bolnicu na Balkanu u kojoj su bili smješteni psihijatrijski bolesnici. Ova zgrada – Doktorova kula – i danas se nalazi u Višegradskoj ulici u Savskom vijencu.
Ironično, priča kaže da je Petar Kočić u ovoj bolnici bio srećan. Govorio je da je tu “živi u slobodi” i da ne mora da gleda austrougarsku vojsku kako paradira njegovom domovinom. Ako je tako, onda je tog 27. avgusta 1916. godine Doktorova kula, u kojoj je izdahnuo Petar Kočić, bila jedino slobodno mjesto na Balkanu. Nažalost, bila je to jedina sloboda koju je dočekao veliki pisac.
Ostali događaji na današnji dan
1844. – Rođen srpski političar i pravnik Gligorije – Giga Geršić, profesor Velike škole u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije. Jedan je od osnivača Radikalne stranke, u čijoj je vladi triput bio ministar pravde;
1869. – Skupština Srbije usvojila Ustav koji su poslije smrti kneza Mihaila Obrenovića 1868. sačinili Milivoje Blaznavac, Jovan Ristić i Jovan Gavrilović, namjesnici budućeg srpskog kneza i kralja Milana Obrenovića. Prvi put u istoriji Srbije skupšitna je postala zakonodavni organ, mada s ograničenim pravima;
1882. – Prema projektu njemačkog inženjera Oskara Smrekara, koji je obavio i probna bušenja, u Beogradu pušten u rad prvi savremeni vodovod. Iz pet dubokih bunara grad je dobijao oko 65 litara vode u sekundi;
1895. – Umro engleski biolog i filozof Tomas Henri Haksli, vatreni pobornik teorije Čarlsa Darvina. Snažno se protivio tradicionalnoj teologiji i skovao je termin “agnosticizam” da bi opisao sopstvenu poziciju;
1900. – Rođen francuski pisac Antoan Mari Rože de Sent-Egziperi, autor “Malog princa”, jednog od najljepših romana za djecu u svjetskoj književnosti;
1922. – Rođen srpski pisac Vasko Popa, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, najprevođeniji srpski pjesnik u drugoj polovini 20. vijeka;
1943. – U odmazdi zbog poraza u sukobu s borcima Rasinskog i Južnomoravskog partizanskog odreda kod Ćalija Nijemci su u Drugom svjetskom ratu u podnožju brda Bagdala u Kruševcu strijeljali oko 600 civila, uključujući žene i djecu;
1949. – Južna Afrika započela primjenu aparthejda, kojim su crnačka većina i ostali narodi obojene kože potpuno obespravljeni;
1967. – Poslije pobjede u šestodnevnom ratu protiv arapskih država Izrael ujedinio podijeljeni Jerusalim, koji je kasnije proglasio za prijestonicu Izraela;
1974. – Marija Estela Isabelita de Peron proglašena predsjednikom Argentine, pošto je njen suprug Huan Domingo Peron teško obolio.
1980. – Vigdis Finbogadotir postala predsjednik Islanda, kao prva žena u Evropi demokratski izabrana za šefa države;
1995. – Umrla američka filmska glumica Lana Tarner, jedna od najsjajnijih zvijezda Holivuda pedesetih godina 20. vijeka;
2000. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrič suspendovao primjenu Zakona o privatizaciji stanova u državnom vlasništvu u Republici Srpskoj, koji je trebalo da stupi na snagu 25. jula;
2003. – Umrla Ketrin Hepbern, američka filmska glumica, dobitnik “Oskara” – proglašena za najbolju glumicu 20. vijeka.
2004. – Bivši predsjednik i bivši premijer Republike Srpske Krajine Milan Babić (48) osuđen pred Haškim tribunalom na 13 godina zatvora zbog progona i zločina protiv čovječnosti i saučesništva u udruženom zločinačkom poduhvatu uklanjanja nesrpskog stanovništva sa gotovo jedne trećine teritorije u Hrvatskoj.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu