Kultura

Istorija starogradske muzike kroz pjesme (11): Osam tamburaša s Petrovaradina (VIDEO)

Malo je poznato da su autori jedne od najljepših vojvođanskih romansi "Osam tamburaša s Petrovaradina" Crnogorci; stihove je napisao slikar rodom sa Cetinja Ratko Šoć, a muziku komponovao Kotoranin Milorad - Minja Vučetić.

FOTO: NENAD MIHAJLOVIĆ/RINGIER

Mada mu je već pet decenija likovna umjetnost osnovna životna preokupacija, akademski slikar Ratko Šoć često se lati i pera da bi svoja razmišljanja i dio životne filozofije pribilježio u stihovima, aforizmima ili lirskim zapisima. Svoje britke satirične misli je pretočio u nekoliko zbirki aforizama. Ovaj Vrbašanin je autor stihova za jednu od najljepših vojvođanskih muzičkih romansi “Osam tamburaša”.

Mnogi su uvjereni da je ona plod nasljeđa izvornog vojvođanskog starog gradskog muzičkog stvaralaštva, a ne djelo “đetića”, rođenog i odraslog na Cetinju.

Pjesmu “Osam tamburaša”, po kojoj je godinama bio prepoznatljiv čuveni orkestar slavnog majstora tamburice Janike Balaža, i muzički je osmislio, opet, Crnogorac – Milorad Minja Vučetić, sada već počivši kompozitor, koji je najveći dio životnog i radnog vijeka proveo u Vrbasu. I tekstom, aranžmanom i muzikom – govorio je često Janika Balaž – ova romantična pjesma o Dunavu, ženi, ljubavi i boemiji, “sjajno i skladno objedinjava senzibilitet panonskog prostora, titraje mediteranske tople klime i gorštačkog crnogorskog ponosa”.

– Pjesmu sam pribilježio jedne ljetne večeri 1975. godine dok sam sjedio na terasi Petrovaradinske tvrđave i uživao u muzici orkestra Janike Balaža. Nastala je u dahu, stihovi su prosto navirali, pa zanet tom muzikom i atmosferom gotovo da sam uskliknuo “zaustavite Dunav i kazaljke stare, ovo je pesma moja i reka moje nade”. Tako je nastao i naslov, budući da je taj orkestar i tada imao osam članova, baš kao i danas – objašnjavao je u intervjuu za “Politiku” Ratko Šoć, koji je svoje stihove kasnije pretočio i u sliku “Zaustavite Dunav”.

I pjesma i slike inspirisane Dunavom, kao i petrovaradinskim noćima i zvucima tamburice, dio su Šoćeve umjetničke ličnosti i raskošnog duhovnog nasljeđa ponijetog iz rodnog kraja. Srednju umjetničku školu završio je u Herceg Novom i sticao i usavršavao slikarsko umijeće na primjerima Petra Lubarde, Mila Milunovića i Dada Đurića, drugovao je povremeno i s Danilom Kišom, ali i s mnogim drugim velikanima likovnog i književnog stvaralaštva na prostorima nekadašnje Jugoslavije. Diplomirao je u međuvremenu na Akademiji likovnih umjetnosti u Novom Sadu, boravio na studijskom usavršavanju u Rimu i Madridu, izlagao u zemlji i inostranstvu, dobijao značajne stručne nagrade i priznanja, a po svim dosadašnjim ocjenama kritike i publike, ostavio je snažan trag u slikarstvu druge polovine prošlog vijeka, ne samo u Srbiji već i znatno šire. O autorima je pisao novinar P. Koprivica u “Politici”.

Šef najslavnijeg tamburaškog orkestra Janika Balaž je sudjelovao u nekoliko dokumentarnih i igranih filmova. Pjesme “Osam tamburaša s Petrovaradina” i “Primaši” su bile njemu posvećene. Tokom karijere radio je s puno poznatih muzičara; između ostalih Zvonkom Bogdanom i Julijom Bisak. Poslije njegove smrti Novi Sad je u njegovu čast podigao spomenik njemu u čast (autor skulptor Laslo Silađi), na trgu nasuprot Petrovaradinske tvrđave.

Osam tamburaša s Petrovaradina

Doneste mi rujna vina

hocu priče da se setim

baš na ovom divnom mestu

gde ugledah oči njene

Zaustavite Dunav i skazaljke stare

To je pesma moja i pesma moje drage

Nek nas svuda prate s pesmom rujna vina

Osam tamburaša s Petrovaradina

U belom ćeš samnom poći

vodiću te na venčanje

bacaće nam cveće sreće