Na povratku sa jednog od hodočašća u Svetu zemlju, smrt ga je zatekla u Velikom Trnovu, tadašnjem sjedištu bugarske države.
Sveti Sava je pred sam kraj života započeo misiju koja je trajala 16 mjeseci, a tokom koje je u jednoj godini posjetio trojicu istočnih patrijarha – jerusalimskog, aleksandrijskog i antiohijskog. Cilj tih posjeta bilo je učvršćivanje pozicije Srpske pravoslavne crkve, i pomoć Ivanu Asenu drugom, kako bi obnovio bugarsku Patrijaršiju.
Po povratku iz Palestine, na putu ka otadžbini, u januaru je prihvatio poziv svog velikog prijatelja, bugarskog cara i posjetio tadašnju carsku prestonicu, Veliko Trnovo, “Carevgrad”, gdje je dočekan sa najvišim počastima. Učestvovao je na velikom osveštenju vode na rijeci Jantri, gdje se prehladio, pao u postelju bolestan, vjerovatno i premoren od dugog puta i nakon kratkog bolovanja – 12/27. januara iste godine umire.
Njegova smrt se u Trnovu tada tumačila kao božanski znak. Trnovo je “od boga izabran grad”, i iz toga razloga je Bugarska crkva odbila da odmah izruči sarkofag sa njegovim moštima Srbiji, a tome se pristupilo krajem 1.237.
Kako u “Žitiju Svetog Save” piše Domentijan, srpski svetac je u Bugarsku stigao brodom i iskrcao se u Nesebaru, gdje ga je dočekala carska svita, koja ga je zatim pratila do Trnova.
O tome kako se bugarski car odnosio prema bolesnom svecu, Domentijan piše sljedeće:
– I kada je on od truda bolovao, predade mu car svoje palate, koje su za samoga cara načinjene radi toplote, tako da ima sebi utešenje, i predade mu sluge svoje da mu služe svakim dovoljstvom. A sam, davši mu mnogo zlato, koje trebovaše zbog svetih potreba, i blagoslovivši se sa Preosvećenim, iziđe izvan grada u druge dvore radi lova.
Sveti Sava je sahranjen 1236. godine uz najveće počasti u Crkvi svetih 40 mučenika u Velikom Trnovu.
Bugarski car Ivan Asen II najprije je odbio da preda kralju Stefanu mošti njegovog brata Save, ali je odluku promijenio navodno nakon sna u kom mu se Sava javio i prenio mu božiju zapovijest da njegovo tijelo prenese srpskom narodu.
Savršeno očuvano i miomirisno tijelo srpskog svetitelja preneseno je poslije godinu od smrti u Srbiju, a njegove čudotvorne mošti navodno su izliječile mnoge Bugare i Srbe koji su pratili povorku na putu ka crkvi Vaznesenja Gospodnjeg u manastiru Mileševa, prenosi ŽenaBlic.
Njegove mošti zbog ogromnog poštovanja koje su uživale, ne samo kod pravoslavnih Srba, spalio je Sinan Paša 1594. na Vračaru, tada pored Beograda. Na tom mjestu nalazi se današnji velelepni hram posvećen Svetom Savi.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu