Ekstremno vrijeme, podstaknuto klimatskim promjenama, i prirodne katastrofe pogodile su svaki kraj svijeta. Od Afrike i Sjeverne Amerike, do Australije, Azije i Evrope, poplave, oluje, zemljotresi i požari donijeli su haos i uništenje.
Ovo su samo neke prirodne katastrofe koje su izazvale najviše pažnje u svijetu u protekloj godini.
POŽARI U AMAZONIJI
Ljetos su u centar svjetske pažnje bili požari koji su zahvatili najveću svjetsku prašumu Amazoniju, koja je nedjeljama bila u plamenu. Cijela planeta digla se na noge, a kao jedan od glavnih krivaca označen je brazilski desničarski predsjednik Žair Bolsonaro, koji je obećao da će obnoviti ekonomiju zemlje tako što će istražiti ekonomski potencijal Amazonije. To je i učinio čim je stupio na vlast 1. januara 2019. Organizacije za zaštitu životne sredine smatraju da je Bolsonaro ohrabrio rančere, farmere i drvosječe da eksploatišu i spaljuju prašumu kao nikada ranije.
Svjetsku pažnju požari u Amazoniju dobili su u avgustu kada je NASA potvrdila obim požara koji je bio vidljiv sa satelitskih snimaka. Požar je zatamnio grad Sao Paolo uprkos tome što je hiljadama kilometara daleko od Amazonije. Od avgusta je prijavljeno više od 80.000 požara širom Brazila, što je povećanje u odnosu na prošle godine. Povećan broj požara zabilježen je i u dijelovima prašume koji pripadaju Boliviji, Paragvaju i Peruu.
Do you know how big is the 2019 #AmazonFire?
The longest fire is 3000 km long!!That's like Detroit to Los Angeles in USA or Srinagar to Bengaluru in India.
Massive!! Planet Earth's lungs on fire. pic.twitter.com/ALQf1c6Oez
Kiran Kumar S (@KiranKS) September 6, 2019
Amazonska prašuma proizvodi oko 20 odsto svjetskog kiseonika zbog čega je često zovu “pluća planete”. Amazonija je veliki proizvođač ugljen-dioksida koji usporava tempo globalnog zagrijavanja. Procjenjuje se da je preko 906.000 hektara šuma unutar Amazonije izgubljeno u požarima 2019.
Pored uticaja na globalnu klimu, požari su stvorili zabrinutost za životnu sredinu, potencijalnog uticaja na biodiverzitet Amazonije i prijetnji autohtonim plemenima koja žive u prašumi.
POPLAVE U VENECIJI
Venecija je u novembru bila na kolenama, nakon nedjelje u kojoj se suočila sa najgorim poplavama u istoriji. Grad je pogodio drugi najveći talas plime u istoriji, poplavivši istorijsku baziliku i mnoge gradske trgove i uličice. Zbog poplava grad je pretrpio i veliku materijalnu štetu, a slike ljudi kako idu kroz visok nivo vode šokirale su cijeli svijet.
Više od 80 odsto grada koji pripada Uneskovoj svjetskoj baštini, bilo je pod vodom kada je plima bila najjača. Čuveni Trg Svetog Marka bio je zatvoren usled najveće poplave u gradu za 50 godina. U italijanskom gradu proglašeno je i vanredno stanje. Poplave u Veneciji oborile su rekord iz 1966, kad je nivo vode bio 1,94 metara.
Gradonačelnik Venecije Luiđi Brunjaro ubjeđen je da su klimatske promjene djelimično odgovorne za poplave. Ali, sve je prilika da će štete i dramatični prizori poput ovog biti sve češći i češći. Pojedini stručnjaci skloni su da tvrde da Venecija broji svoje posljednje decenije.
Klimatolog i profesor sa Potsdamskog univerziteta za israživanja uticaja klime Anders Leverman upozorio je da će Venecije potpuno potonuti, kao i da će sudbina jedne od najpopularnijih turističkih destinacija u Italiji biti ona kao od Atlantide.
– Samo je pitanje vremena kad će Venecija potonuti zauvijek – rekao je Leverman nakon rekordnih, katastrofalnih poplava.
Leverman je upozorio da što se planeta više zagrijava, padavine su jače, a nivoi mora veći.
ZEMLJOTRES U ALBANIJI
Krajem novembra Albaniju je pogodio jedan od najrazornijih zemljotresa u njenoj istoriji, a potresi su se osjetili širom Balkana. Dva najjača zemljotresa pogodila su Albaniju 26. novembra, koji su bili jačine 6,4 stepena Rihtera (oko četiri sata ujutru) i 5,2 stepena Rihtera (u 7 i 10 ujutru). Ova dva potresa izazvala su seriju manjih zemljotresa u narednim satima i danima, čija je jačina nije prelazila tri stepena Rihtera.
3.135 građana evakuisano, a 5.497 domova teško oštećeno poslije zemljotresa, a posljedice su najviše pretrpjeli Tirana, Drač, Lješ, Tumane, Lač i Kroja. Živote je izgubila 51 osoba, dok je više od 900 ljudi povrijeđeno. Zemljotres u Albaniji je zbog broja žrtava postao i najsmrtonosniji zemljotres u prethodnoj godini, iako prema stepenu Rihterove skale nije bio ni u deset najjačih.
Mnoge kuće su propale u zemlju, nekoliko višespratnica se srušilo kao kula od karata, veliki broj zgrada i objekata se urušio (14.000 ljudi je ostalo bez krova nad glavom), a danima su iz ruševina mogli da se čuju vapaji za pomoć. Policija i tužioci su objavili da su početne istrage pokazale da su ljudi stradali u urušenim zgradama, jer građevinari, inženjeri i vlasnici nisu poštovali propise, norme i standarde sigurne gradnje. Prije dvije godine objavljeni su podaci da čak 450.000 objekata čeka papir za legalizaciju.
Ipak, ova velika tragedija ujedinila je balkanske zemlje koje se međusobno sukobljavaju po raznim pitanjima, primjetio je italijanski list Republika. Iako među tim zemljama, piše italijanski dnevnik, postoje podjele i trvenja, Albanija je, kažu, primer da bol zbližava ljude. Na zajedničkom poslu našli su se specijalci iz Albanije, Francuske, Grčke, Srbije, Hrvatske i sa Kosova. Gotovo svi albanski mediji objavili su fotografiju pripadnika Kosovskih bezbjednosnih snaga i pripadnika spasilačkog tima iz Srbije kako se pridržavaju rukama u potrazi za preživjelima pod ruševinama u Tumanu. Taj prizor, kažu, razara dušu, ali istovremeno “uliva nadu”.
POŽARI U SIBIRU
Uporedo sa Amazonijom, i Sibir je mjesecima bio u plamenu. Požari u sibirskoj tajgi dešavaju se gotovo svake godine, ali nikada nisu zauzeli tako veliku površinu kao što je to slučaj bio prošle godine u avgustu. Gorjeli su milioni hektara šume, a plamen je došao nadomak naseljenih mjesta.
Samo u Sibiru tokom dva mjeseca požara uništeno 4,3 miliona hektara šume, a ugrožene životinje su bježale iz divljine u naseljena područja. Veličina požara je bila toliko velika da je bilo teško upravljati njime, a u gašenju požara bila je angažovana i vojska. Ekolozi su opisali požare kao ekološku katastrofu.
Vanredno stanje proglašeno je bilo u pet regiona kao odgovor na požare, a najteže su bili pogođeni regioni Jakutija i Krasnojarsk. Koliku je štetu vatra nanela govori još jedan podatak – ukupna površina uništene zemlje veća je od Bangladeša ili Grčke, a dim od požara bio je veći od Evropske unije.
Forest fires in Siberia are emitting more than 166 Mt CO2 — nearly as much as 36 million cars emit a year. pic.twitter.com/FFeSVkQlJv
— DW News (@dwnews) August 7, 2019
– Situacija u Sibiru će se svake godine pogoršavati zbog zagrijavanja planete. To znači da ćemo se u budućnosti suočiti sa trajnim toplotnim talasima, sušenjem tla i na taj način temperature će rasti, ne eksponencijalno, već značajnim tempom, više nego u proseku – upozorio je Maksim Jakovenko, šef ruske Federalne službe za hidrometeorologiju i nadgledanje životne sredine.
Prema njegovim riječima, uzrok požara u Sibiru je “gore”, odnosno u atmosferi, zbog čega se u narednim godinama mogu očekivati slični požari, ili čak još gori. Ljetnji požari u Sibiru dio su uobičajenog, prirodnog godišnjeg ciklusa. Međutim, zbog klimatskih promjena, odnosno ekstremnih temperatura, suša i snažnih vjetrova, oni su ove godine poprimili razmjere bez presedana.
POŽARI U AUSTRALIJI
Katastrofa koja je počela u prethodnoj godini, nastavila se i u ovoj. U Australiji već nekoliko nedjelja divlja vatrena stihija na istočnoj obali. U požarima je izgorilo oko 5,25 miliona hektara zemlje i uništeno oko 1.500 kuća samo u jednoj australijskoj državi.
Prizori koji su dolazili iz ove udaljene države bili su kao iz apokalipse – nebo je bilo crveno, veliki broj koala, jednog od zaštitnih znakova Australije, je preminuo, pojedina mjesta su potpuno uništena zbog čega su ljudi ostali bez svojih domova i gušili se u dimu, a više hiljada je evakuisano iz priobalnih gradova.
Na fotografijama iz svemira mogao se vidjeti dim na nebu od pola područja Evrope do Novog Zelanda. U Viktoriji je proglašeno vanredno stanje prvi put od 2009. godine, kad je Australija pretrpila najveće požare u kojima je poginulo 173 ljudi, a ranjeno 500. Vlasti u državi Novi Južni Vels su u protekla tri mjeseca tri puta proglasile sedmodnevno vanredno stanje.
#AustraliaFires #AUSTRALIANBUSHFIRES This is climate change. Apocalyptic wildfires have now killed nearly half a billion animals and burned more than 14.5 million acres, 6× the size of the 2019 Amazonia fires. Ecologists have estimated that slow-moving animals are unable to – pic.twitter.com/IxT1mNAVTk
— habbeil (@ahmadhabbalkon) January 4, 2020
Požari su potpomognuti visokim temperaturama i jakim vjetrom. Premijer Skot Morison je istakao da su od septembra, kada je počela sezona šumskih požara, poginule 27 osobe.
Stručnjaci su zabrinuti da su neke biljne i životinjske vrste zbog ovog požara i izumrle. Kenguri su imali najveće šanse za preživljavanje jer su veliki i brzi, dok su koale najugroženije jer su male i spore. Postoji stvarna zabrinutost da su čitave vrste biljaka i životinja uništene nakon otkrića da je više od milijardu životinja nastradalo od početka izbijanja požara. Stradalo je čak 8.000 koala, što je trećina ovih životinja kojima je Australija dom.
U Australiji su požari česti, ali obično gore u divljini, dok sada pogađaju šume zbog čega su viši i teže ih je obuzdati. Vreme je u protekle tri godine bilo neobično suvo, zbog čega su mnoga područja podložna požarima. Prošla godina je bila rekordno topla u Australiji, što dodatno pojačalo rizik od požara.
(Blic)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu