Njemačka je oduvijek važila za zemlju siromašnu sirovinama, ali sada više ne: u termalnim vodama duboko ispod površine tla, nalaze se najveće rezerve litijuma u Evropi.
Riječ je, za sada, prije svega o rezervama u takozvanom Rovu gornje Rajne (Oberrheingraben) na jugozapadu Njemačke, na potezu od Bazela do Frankfurta, dužine 300 i širine 30-40 kilometara – na dubini od 3 do 5 kilometara.
Koliko ga ima i kakvog je kvaliteta?
Po procjenama njemačkih naučnika, radi se o rezervama ekvivalentnim 16 miliona tona litijum-karbonata, dakle litijuma koji se traži za baterije. To su količine koje su dovoljne za baterije više od 400 miliona elektro-automobila.
Prema podacima Njemačkog instituta za geologiju i prirodne resurse (BGR), vode u ovom regionu sadrže između 200 i 400 miligrama litijuma po litru – uporedivo sa nekim slanim jezerima u Južnoj Americi.
Zašto baš sada?
Termalne vode ispod Rajne se odavno koriste u geotermalnim elektranama, a znalo se da sadrže i dosta litijuma, ali taj laki metal dobio je na značaju tek posljednjih godina, na početku ere baterija za elektro-automobile.
Međutim, do skoro nije postojala odgovarajuća tehnologija koja bi eksploataciju domaćih rezervi litijuma omogućila na ekonomičan, ekološki prihvatljiv i održiv način. Sada su prijavljena ili u pripremi čak dva patenta baterija za autobus.
Kako se dobija litijum?
Do sada se slana voda, koja na dubini od 3 do 5 km ima temperaturu od 120 do 200 Celzijusa, ispumpavala, njena toplota koristila za proizvodnju električne energije i onda se ohlađena na 60-80 Celzijusa vraćala u zemlju.
U proizvodnji litijuma ohlađena voda se prije vraćanja u zemlju – filtrira.
Taj dio procesa kao i povećanje koncentracije litijuma do one potrebne za baterije – to je nova i čista tehnologija “Made in Germany”. Ništa se dodatno ne buši, ne dodaju se štetne hemikalije, ne troši se voda niti fosilna goriva. Jedan nusprodukt ionako ekološke proizvodnje struje – sada će proizvodnju baterija i elektroautomobila učiniti značajno čistijom i – jeftinijom.
Tako je Karlsrue postao prijestonica evropskog litijuma: u tom gradu su nalaze centri istražavanja i firma koja je na putu da njemački litijum plasira na tržište. Riječ je dva nezavisna projekta: UnLIMITED i Zero carbon lithium
UnLIMITED – uz pomoć države
– U prvom koraku, litijumovi joni se jonskim sitom filtriraju iz termalne vode, a u drugom koraku se dalje koncentrišu sve dok se litijum nataloži u obliku soli – rekao je naučnik Jens Grimer ranije ove godine za DW.
Zajedno sa koleginicom Florencijom Saravijom on je razvio postupak ekstrakcije i obogaćivanja litijuma koji je po njima dobio ime: postupak Grimer-Saravija.
Osim litijuma, ovim postupkom se mogu izdvojiti i drugi rijetki i vrijedni elementi, poput rubidijuma ili cezijuma koji se na primjer koriste u laserskoj i vakuumskoj tehnologiji.
Grimer i Saravija su dio istraživačkog projekta UnLIMITED – Istraživanja za proizvodnju litijuma u Njemačkoj, u kojem učestvuju Tehnički institut Karlsrue (KIT), univerzitet Getingen, EnBW, BESTEC, HYDROSION, a uz finansijsku podršku (3,4 miliona evra) Saveznog ministarstva privrede i ministarstva Baden Virtemberga.
Ispitivanja se vrše u geotermalnoj elektrani u Bruhsalu. Konstatovano je da je za eksploataciju litijuma za jednu Teslinu bateriju potrebno 40 minuta. A taj proces ide kontinuirano, non-stop. Procjenjuje se da bi tamo moglo godišnje da se proizvodi litijuma za 20 000 baterija.
Zero carbon lithium – privatno
– Naša misija je da drastično smanjimo trenutno veliku količinu CO2 koja nastaje proizvodnjom litijum-jonskih baterija za električna vozila. Razvili smo patentirani postupak, koji nam omogućava da prvi na svijetu proizvodimo litijum bez CO2 – iz termalnih voda ispod Rajne u Njemačkoj – piše na sajtu kompanije Vulcan Energie Ressourcen GmbH.
Jer, ovaj način proizvodnje litijuma – ne samo da ne proizvodi dodatnu količinu CO2 – već paralelnim stvaranjem ekološke električne energije zapravo dovodi čitavu računicu sa CO2 u minus. A to, kako piše na sajtu kompanije, proizvođačima elektro-automobila omogućava da ostvare svoje ekološke ciljeve i obaveze, tako što će ovaj minus kompenzirati sa dodatnim CO2 koji nastaje u drugim dijelovima proizvodnje.
Proizvodnja litijuma Vulkana u Njemačkoj zato nosi atraktivno ime „Zero Carbon Lithium”. Od aprila već radi prvo pilot postrojenje u saradnji sa geotermalnom elektranom Inshajm i Falcverkom.
Privredna delegacije Bolivije, koja ima najveće rezerve litjuma na svijetu u posjeti Njemačkoj gdje je dogovorena saradnja,
Od sredine 2024. kreće komercijalna proizvodnja
Vulkan ima za cilj da pokrene komercijalnu proizvodnju litijuma u Njemačkoj sredinom 2024. a očekuje se da će od 2025. ukupno pet fabrika proizvoditi oko 40.000 tona litijuma godišnje – što bi bilo dovoljno litijuma za baterije za milion elektro-automobila.
Već ima i kupaca. Nedavno su potpisana dva ugovora na po pet godina sa opcijom na još pet godina: sa najvećim svjetskim proizvođačem litijumskih baterija za električna vozila – LG Energy Solutions (LGES) iz Južne Koreje i sa francuskim proizvođačem automobila Reno. Zainteresovana je i Opelova matična kompanija Stellantis, a prema ranijim informacijama, razgovore vodi i Dajmler.
Prema izvršnom direktoru Horstu Krojteru, cijena ovog „čistog” litijuma će vjerovatno biti niža od litijuma iz Čilea ili Argentine.
Vulkan GmbH je start ap, osnovan 2020. i trenutno zapošljava 60 ljudi. To je „samostalana njemačka kćerka” istoimene autralijske firme, osnovane 2018. sa sjedištem u Pertu.
Vulkanu je za projekat potrebno mnogo novca – barata se cifrom od 1,7 milijardi evra. Zbog toga se sprema da izađe na berzu u Frankfurtu, i to još do kraja ove godine, a u tome ga prati čuvena privatna Berenberg Banka sa tradicijom dužom od četiri vijeka.
– Ako projekat uspije, Vulkan bi mogao značajno da uzdrma tržište litijuma. Njemačka bi jednim potezom mogla da postane jedan od najvećih svjetskih proizvođača litijuma – piše Handelsbalt.
Politička dimenzija domaćeg litijuma
– Izvozimo ekološke probleme u treće zemlje kako bismo održali i poboljšali naš životni standard. Sada na sopstvenom pragu možemo da nabavimo važne sirovine na ekološki prihvatljiv način – kaže naučnica Florencija Saravija i dodaje: „Osim toga, možemo izgraditi regionalne lance snabdijevanja i proizvodnje, otvoriti radna mjesta i istovremeno smanjiti geopolitičku zavisnost.”
Kada će u Srbiji početi eksploatacija litijuma, elementa koji se ugrađuje u strujne baterije dugog vijeka i predstavlja jedan od najtraženijih elemenata na svijetu? Srbija raspolaže najvećim svjetskim zalihama litijuma.
Ogromno nalazište litijuma (litija) u Peruu
U Evropi se trenutno ne proizvodi litijum za baterije – a 80 odsto isporuka dolazi iz Kine. Komisija EU i njemačka vlada imaju zajedničku strategiju za izgradnju značajnih proizvodnih kapaciteta za baterije u Evropi, kako se zavisnost evropskih proizvođača automobila od Kine i drugih zemalja, ne bi još više povećala.
Tako je EU jedan od glavnih finansijera projekta za ekstrakciju strateškog metala litijuma iz evropskih geotermalnih izvora, koji se okončava ove godine i koji će biti testiran u Elzasu.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu